Σύμφωνα με το TikTok και τις διαφημιστικές καμπάνιες με παστέλ χρώματα, μερικά μόνο από αυτά που μπορεί η ασβαγκάντα να κάνει για σας είναι να μειώσει το στρες, να «σκοτώσει» τα συναισθήματα, να βοηθήσει στη συγκέντρωση, να κατευνάσει το κοινωνικό άγχος, να απομακρύνει την κατάθλιψη και να προσφέρει μια παραπάνω ώθηση στη γυμναστική.
Το φυτό ασβαγκάντα, βασικό συστατικό της αγιουρβεδικής ιατρικής εδώ και χιλιάδες χρόνια, έγινε αρκετά δημοφιλές το 2023. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι δεν είναι ακόμη σαφές αν ή πώς επιδρά.
«Με την ασβαγκάντα συμβαίνει ό,τι και με πάρα πολλά συμπληρώματα διατροφής και βότανα», λέει ο Ντ. Κρεγκ Χοπ, αναπληρωτής διευθυντής τμήματος στο Εθνικό Κέντρο Εναλλακτικής και Ολιστικής Υγείας. Η επιστήμη πίσω από τα περισσότερα συμπληρώματα είναι θολή, αλλά ο κόσμος συνεχίζει να στρέφεται σε αυτά.
Τι είναι η ασβαγκάντα και σε τι (λέγεται ότι) βοηθάει;
Η ασβαγκάντα είναι ένας ανθοφόρος θάμνος που ανήκει στην κατηγορία των συμπληρωμάτων γνωστών ως προσαρμογόνα, τα οποία βοηθούν το σώμα να προσαρμοστεί στο στρες. Εδώ και αρκετό καιρό, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη μείωση του στρες. Θεωρείται επίσης ότι ενισχύει τα επίπεδα τεστοστερόνης, επιβραδύνει τις φυσικές επιπτώσεις της γήρανσης και πολλά άλλα.
Ένας λόγος που δεν μπορεί να προσδιοριστεί τι ακριβώς μπορεί να κάνει το συγκεκριμένο συμπλήρωμα είναι ο πολύπλοκος χαρακτήρας του φυτού. Υπάρχουν εκατοντάδες δραστικές ουσίες στη χημική του σύσταση, ενώ αυτές στη ρίζα του ενδέχεται να διαφέρουν αρκετά από εκείνες στα φυλλώδη μέρη του, για παράδειγμα, λέει ο δρ Πίτερ Κόεν, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ο οποίος ειδικεύεται στη μελέτη συμπληρωμάτων. «Το να μιλάμε για την ασβαγκάντα σαν να είναι μια ουσία, όπως η παρακεταμόλη ή η βιταμίνη C, δεν έχει απολύτως κανένα νόημα», εξηγεί.
Επιπλέον, τα σημερινά συμπληρώματα μπορεί να περιέχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις συστατικών από αυτές που απαντώνται στη φύση, δηλώνει η Λίλιαν Τσουνγκ, λέκτορας διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.
Αυτό σημαίνει ότι ένα χάπι ασβαγκάντα που θα αγοράσει κάποιος από ένα φαρμακείο, για παράδειγμα, πιθανόν να μην έχει την ίδια ισχύ ή να μην είναι ο ίδιος τύπος ασβαγκάντα που παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν στην ανατολική ιατρική. Και επειδή τα συμπληρώματα δεν ελέγχονται επαρκώς στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι δύσκολο να γνωρίζει κάποιος αν πραγματικά αγοράζει ασβαγκάντα.
«Δουλεύει» η ασβαγκάντα;
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα βοτανικά φάρμακα, δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες που να μελετούν την αποτελεσματικότητα της ασβαγκάντα. Μεγάλο μέρος της γνώσης για τα οφέλη της προέρχεται από την παραδοσιακή της χρήση, λέει η δρ Γιούφανγκ Λιν, ολιστική ιατρός στην κλινική Κλίβελαντ.
Οι μελέτες για την ασβαγκάντα τείνουν να έχουν σχετικά μικρό αριθμό συμμετεχόντων. Μια ανάλυση συγκέντρωσε δώδεκα μικρότερες μελέτες και έδειξε μια πολλά υποσχόμενη σχέση μεταξύ του φυτού και της ανακούφισης από το στρες – αλλά θα χρειαστούν πρόσθετες έρευνες για να καταδειχθεί αυτή η σχέση σε μεγαλύτερη κλίμακα, τονίζει ο δρ Ανάν Ντρούβα, καθηγητής ιατρικής και διευθυντής εκπαίδευσης στο κέντρο ολιστικής υγείας Όσερ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο. Ο Χοπ σημειώνει ότι «συχνά οι άνθρωποι σκέφτονται: “Λοιπόν, χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια, κάτι καλό θα κάνει, αλλιώς δεν θα συνέχιζαν να το χρησιμοποιούν”». Αλλά χωρίς οριστική έρευνα που να αποδεικνύει τι μπορεί να κάνει η ασβαγκάντα, οι καταναλωτές μένουν χωρίς σαφείς απαντήσεις.
Υπάρχουν θεωρίες σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι μπορεί να αναφέρουν λιγότερο άγχος μετά τη λήψη ασβαγκάντα, με βάση όσα γνωρίζουν οι ειδικοί για τα προσαρμογόνα συνολικά. Η δρ Μελίντα Ρινγκ, ειδική στην ολιστική ιατρική στο Νορθγουέστερν, σημειώνει ότι το φυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να καταστείλει τους υποδοχείς ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, οι οποίοι βρίσκονται σε υπερδιέγερση όταν είμαστε στρεσαρισμένοι.
Η ασβαγκάντα πιστεύεται επίσης ότι βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων κορτιζόλης, προσθέτει η ίδια. Υπάρχει επίσης πάντα και το φαινόμενο πλασίμπο: οι άνθρωποι μπορούν να πείσουν τον εαυτό τους ότι το άγχος τους υποχωρεί.
Όσο για το μουδιασμένο συναίσθημα που οι χρήστες του TikTok ισχυρίζονται ότι νιώθουν, είναι πιθανό ότι κάποιοι άνθρωποι βιώνουν μια χαλάρωση του στρες και του άγχους τους, σαν μια άμβλυνση των συναισθημάτων συνολικά, δηλώνει η Ρινγκ. «Αλλά από την εμπειρία μου, και στα 1.000 χρόνια που χρησιμοποιείται, αυτό δεν είναι γενικά το αποτέλεσμα», λέει.
Για να έχει η ασβαγκάντα ηρεμιστική δράση, θεωρητικά, σημειώνει η Λιν, ένα άτομο θα πρέπει να την καταναλώνει τακτικά (περίπου δύο φορές την ημέρα) για αρκετές εβδομάδες. Μία κάψουλα ή ένα αφέψημα του φυτού δεν είναι πιθανό να έχει το είδος της άμεσης επίδρασης που διαφημίζουν ορισμένοι κατασκευαστές. Η Ρινγκ συνιστά τη λήψη του κατά τη διάρκεια σύντομων, διακριτών περιόδων, όχι καθημερινά. Ένας σύντομος διαλογισμός ή ακόμη και ένα φλιτζάνι τσάι είναι πιο πιθανό να σας «γειώσει» κατά τη διάρκεια μιας στιγμής έντονου στρες, πρoσθέτει. «Τα προσαρμογόνα δεν δρουν όπως μια ασπιρίνη», επισημαίνει η Ρινγκ. «Δρουν με την πάροδο του χρόνου».
Είναι ασφαλής η λήψη ασβαγκάντα;
Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ασβαγκάντα έχει σχετικά ελάχιστες παρενέργειες, δηλώνουν οι ειδικοί. Ορισμένοι που την καταναλώνουν μπορεί να παρουσιάσουν στομαχικές διαταραχές, ναυτία ή διάρροια και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει εμετό.
Η ασβαγκάντα θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη για ορισμένες ομάδες. Τα άτομα με παθήσεις του θυρεοειδούς θα πρέπει να είναι προσεκτικά με αυτήν και όσοι πάσχουν από αυτοάνοσες διαταραχές ή ορμονοευαίσθητο καρκίνο του προστάτη θα πρέπει να την αποφεύγουν, προειδοποίησε η Ρινγκ. Οι γυναίκες που κυοφορούν θα πρέπει επίσης να την αποφεύγουν, επισημαίνει, επειδή μπορεί να βλάψει ή να τερματίσει μια εγκυμοσύνη.
Οι ειδικοί συνιστούν να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν δοκιμάσετε την ασβαγκάντα και να ρωτήσετε αν θα μπορούσε να αλληλεπιδράσει με τυχόν φάρμακα που παίρνετε.
Είναι επίσης σημαντικό να επιλέξετε ένα συμπλήρωμα που προέρχεται από μια ελεγμένη πηγή. Ο Κόεν συμβουλεύει να αναζητήσετε συμπληρώματα που έχουν πιστοποιηθεί από έναν οργανισμό τρίτου μέρους, όπως η Pharmacopeia των ΗΠΑ ή το NSF. Αλλά ακόμη και η πιστοποίηση δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τις δραστικές ουσίες σε ένα προϊόν ασβαγκάντα. «Αυτή τη στιγμή, οι Αμερικανοί καταναλωτές παραμένουν εντελώς στο σκοτάδι», τονίζει ο Κόεν.
