Παρατηρώ τον Δανό ντιζάινερ Αλεξάντερ Κίρκεμπι να φωτογραφίζεται. Είμαστε στο δώμα του ολοκαίνουργιου Mouki mou στη Διογένους, έναν ήσυχο δρόμο πάνω από την Αδριανού. Διατρέχω με το βλέμμα μου όσα μπορεί να καταγράφει το δικό του. Η Ακρόπολη στο φόντο, πολύχρωμα σπίτια και κεραμίδια. Αυτό νομίζει πως είναι η Αθήνα; Έχει μόλις δύο ώρες στην πόλη – τον παρέλαβε το ταξί από το αεροδρόμιο και τον έφερε απευθείας στην Πλάκα, για τα εγκαίνια του αθηναϊκού concept store που φέρει την υπογραφή της Μαρίας Λαιμού. Θα μείνει στην πόλη μας μία μέρα και θα αναχωρήσει βιαστικά το επόμενο πρωί με αυτό το γοητευτικό, τουριστικό αλλά μάλλον περιοριστικό «κάδρο» στον νου του. Μια εικόνα τόσο παραπλανητική, σχεδόν όσο και η δική του.
Μαυροφορεμένος, με λιτές ενδυματολογικές επιλογές, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα περίτεχνα και φορτωμένα διακοσμητικές λεπτομέρειες γυάλινα έργα του. Αν έπρεπε να μαντέψω, δεν θα έδειχνα ποτέ τη ραφιέρα με τα δικά σου αντικείμενα, του λέω.
«Το κατανοώ», παραδέχεται γελώντας. «Ο δανέζικος μινιμαλισμός εξαντλείται επάνω μου». Ήθελε πάντα να γίνει σχεδιαστής; Ποιες σκέψεις προηγήθηκαν αυτής της απόφασης; «Καμία», με κατακεραυνώνει. «Τελείωσα το σχολείο, χωρίς να έχω αναγνωρίσει κάποια ιδιαίτερη κλίση στην οποία θα μπορούσα να επενδύσω, και ξεκίνησα να εργάζομαι ως μοντέλο. Αυτό κράτησε τέσσερα χρόνια. Κάποια στιγμή παρακολούθησα ένα εξάμηνο σε μια σχολή που έκανε μια εισαγωγή σε διάφορες τέχνες. Εκεί ήρθα σε επαφή με την υαλουργία, την κατασκευή φυσητού γυαλιού. Ερωτεύτηκα αμέσως τη διαδικασία και έκανα αίτηση στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών της Δανίας».
«Ποντάρω στο λάθος»
Αυτό που τον συνεπαίρνει, λέει, είναι η ηρεμία που αισθάνεται όταν δουλεύει με τα χέρια του και η εικόνα του γυαλιού, της πορτοκαλί άμορφης μάζας που σιγά σιγά σχηματοποιείται. «Πρέπει να είσαι ιδιαίτερα συγκεντρωμένος, αποδοτικός και γρήγορος. Οι θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα υψηλές, κάθε άστοχη κίνηση μπορεί να σου στοιχίσει. Ο κόπος σου κυριολεκτικά θα χυθεί στο πάτωμα. Το έργο μπορεί, επίσης, εύκολα να ραγίσει αν δεν λάβεις υπόψη σου τις απότομες μεταβολές ζέστης-κρύου. Πρέπει να έχεις ένστικτο, να καταλαβαίνεις πώς συμπεριφέρεται το γυαλί, αν οι συνδέσεις είναι καλές και αν είναι η σωστή στιγμή για να το τραβήξεις από τη φωτιά. Δεν υπάρχει γυρισμός, δεν μπορείς να διορθώσεις».
Πώς διαχειρίζεται το λάθος σε ένα υλικό που κάθε αδεξιότητα «γράφει»; Τα λάθη και οι ατέλειες είναι αυτά που χαρακτηρίζουν τη δουλειά του, εξηγεί. Όταν άνοιξε το στούντιο, προσπάθησε να δουλέψει με παλιές τεχνικές. «Οι κινήσεις ήταν ακριβείας. Οι κανόνες πολύ αυστηροί. Όταν διαπίστωσα ότι η διαδικασία ήταν εξαιρετικά δύσκολη, διατήρησα τα εργαλεία, αλλά τα χρησιμοποίησα με αντισυμβατικό τρόπο. Αν προσπαθήσω να το περιγράψω με λέξεις, θα έλεγα πως καταστρέφω το κομμάτι την ώρα που το φτιάχνω. Ποντάρω στο λάθος». Επισημαίνει, ωστόσο, πως είναι πιο ανοικτός και επιεικής με τα λάθη που προκύπτουν στη δουλειά του και όχι τόσο στη ζωή του. «Έγινα πατέρας πρόσφατα, πριν από τέσσερις μήνες, και σκέφτομαι πως αυτό είναι κάτι που θέλω να ενθαρρύνω την κόρη μου να κάνει. Να δείχνει εμπιστοσύνη στο λάθος, να μη φοβάται, να γνωρίσει πόσο απελευθερωτικό είναι να δοκιμάζεις και να αποτυγχάνεις, είναι κάτι που και εγώ τώρα μαθαίνω και προσπαθώ να εφαρμόσω στα 30 μου».
Οι αναφορές του υφολογικά ανατρέχουν στην υαλουργία του 17ου αιώνα, αλλά και στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική της Αναγέννησης. Δεν αισθάνεται πως μένει μακριά από τις τάσεις; «Είναι μάλλον επιπόλαιο να πει κάποιος ότι δεν επηρεάζεται από τις μόδες και τα ερεθίσματα γύρω του. Όμως, το δανέζικο ντιζάιν δεν είναι μόνο οι καθαρές γραμμές των τελευταίων εκατό χρόνων πάντως θεωρώ πως αυτή την καθαρή αισθητική την υπηρετώ μέσα από το υλικό μου. Αν επισκεφθεί όμως κάποιος τα παλιά κάστρα της Δανίας, όπως το Παλάτι Ρόσενμπογκ, όπου εκτίθενται θησαυροί της βασιλικής οικογένειας, θα διαπιστώσει πως οι υπερβολικοί διάκοσμοι είναι, επίσης, μέρος της κληρονομιάς μας».
Του ζητώ να υποδείξει έναν αγαπημένο του σχεδιαστή και καλλιτέχνη. Αναφέρει τον Δανό κοσμηματοποιό Arje Griegst. Δεν τον γνώριζα. Έκανε το ντεμπούτο του στην ακμή του μεταπολεμικού δανέζικου μοντερνισμού και συστήθηκε με ένα μπαρόκ στιλ που έκανε αίσθηση. Τα κοσμήματά του αντλούν εικονογραφικά στοιχεία από την αρχαία Ελλάδα, τα ρωμαϊκά χρόνια, τους λαϊκούς μύθους της Σκανδιναβίας. «Είναι ένα έξοχο παράδειγμα του πώς μπορείς να χαράξεις τον δρόμο σου και να πεις την ιστορία σου ανεπηρέαστος από όσα συμβαίνουν γύρω σου». Και αγαπημένος καλλιτέχνης; «Δεν έχω κάποια καλή απάντηση. Αυτό που έκανε ο Griegst για μένα είναι τέχνη. Τα όρια ανάμεσα στις δύο εκφράσεις είναι θολές. Η χρηστικότητα μπορεί να είναι ένας οδηγός, αλλά όχι απόλυτος. Περισσότερο μετράει αν ο σχεδιαστής σε κατευθύνει σε σχέση με το έργο του ή αν το αφήνει ανοιχτό στην ερμηνεία του θεατή».
Θεϊκή έμπνευση
Βλέπω ένα ασημένιο κόσμημα που φορά στον λαιμό του. Παραπέμπει σε μια goth εικόνα. Τον ρωτώ αν ακούει χέβι μέταλ. «Πηγαίνω σε συναυλίες, ναι, αλλά όταν δουλεύω ακούω Φιλ Κόλινς. Τα ’80s έχουν την τιμητική τους στο στούντιο». Απρόβλεπτος, όπως και οι πηγές στις οποίες αναζητά έμπνευση: αρχαιολογικά μουσεία, στούντιο άλλων καλλιτεχνών, design festivals, μουσεία διακοσμητικών τεχνών αλλά και εκκλησίες, «κυρίως για την ατμόσφαιρα που επικρατεί, την αύρα του θείου και της ιερότητας». Και η ατμόσφαιρα στον δικό του χώρο; «Είναι ένα παλιό σπίτι, 120 χρόνων, στο Άαρχους, με υπέροχα γύψινα διακοσμητικά στοιχεία στα ταβάνια. Υπάρχει ένας εντυπωσιακός πολυέλαιος, έπιπλα και αντικείμενα που έχουμε ανταλλάξει με άλλους καλλιτέχνες και σχεδιαστές και βέβαια πολλά μωρουδιακά παιχνίδια και αξεσουάρ. Έχουμε αποφασίσει με τη γυναίκα μου, η οποία είναι κεραμίστρια, πως θα κάνουμε συνειδητές επιλογές, δεν θα προχωράμε σε γρήγορες αγορές. Καθετί πρέπει να έχει λόγο ύπαρξης».
Ποια ήταν η αντίδραση των φίλων και της οικογένειάς του όταν ανακοίνωσε πως θα μάθει την τέχνη του υαλουργού; «Ήταν εξαιρετικά υποστηρικτικοί, ωστόσο δεν πίστευαν αρχικά ότι θα κατάφερνα να ζήσω από αυτό. Όταν έκανα την πρώτη σειρά με αυτές τις οργανικές φόρμες και είδαν τη δυναμική, άλλαξαν γνώμη». Τρία χρόνια μετά την αποφοίτησή του από τη σχολή, έχει δημιουργήσει ήδη εντύπωση στον χώρο. Τα αντικείμενά του ταξιδεύουν σε γκαλερί και concept stores σε όλο τον κόσμο από τις ΗΠΑ μέχρι τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Αυστραλία, ενώ έχει ήδη βραβευτεί στο EDIT Napoli το 2021, μια φουάρ για το ντιζάιν που στηρίζει και προωθεί το έργο της νέας γενιάς σχεδιαστών. «Μου αρέσει το ότι ζω από μια παλιά τέχνη, ότι την εξελίσσω, ότι διασώζω μια γνώση για όσα μπορούν να φτιάξουν τα χέρια».
ΙΝFO → alexanderkirkeby.com
Mouki mou: Διογένους 15, Πλάκα, moukimou.com
