Το 1986, την ώρα που οι Wham!, κατά την αποχαιρετιστήρια συναυλία τους, υποκλίνονταν για τελευταία φορά μπροστά σε πάνω από 70.000 αλλόφρονες οπαδούς τους, ο Τζορτζ Μάικλ έσκυψε στο αυτί του Άντριου Ρίτζλεϊ και συνόψισε σε μία φράση το μεγαλείο του δικού του πεπρωμένου αλλά και της υποχρέωσης απέναντι στο μουσικό έτερό του ήμισυ: «Δεν θα μπορούσα να το έχω καταφέρει όλο αυτό χωρίς εσένα». Ο Μάικλ συνέχισε την πορεία του στη μουσική βιομηχανία ως σόλο καλλιτέχνης και εξελίχθηκε σε σούπερ σταρ παγκόσμιου βεληνεκούς, με πλατινένιες πωλήσεις. Ο Ρίτζλεϊ πήγε στην Κορνουάλη, για να ασχοληθεί με την κωπηλασία σε σανίδα. Ο Μάικλ θα έδρεπε δάφνες ως μουσική ιδιοφυΐα. Του Ρίτζλεϊ θα του κολλούσαν, ανθρωποφαγικά, την ταμπέλα του ατάλαντου party boy, θα τον αποκαλούσαν «Animal Andy». Κάποτε μάλιστα τον παρομοίασαν με το… σουσάμι στο ψωμάκι του χάμπουργκερ: «Κανείς δεν ξέρει σε τι χρησιμεύει, παρότι ένα χάμπουργκερ θα φαινόταν λάθος χωρίς σουσάμι στο ψωμάκι του». Στη σκηνή του Γουέμπλεϊ, όμως, ο παλιός του φίλος είχε δίκιο. Οι Wham! όντως «έφτιαξαν» τον Μάικλ. Ο Ρίτζλεϊ, ωστόσο, ήταν εκείνος που έφτιαξε τους Wham!.
Σαράντα χρόνια Wham!
Μετά από αμέτρητα ντοκιμαντέρ για τον Τζορτζ Μάικλ και σαράντα χρόνια μετά την πρώτη επιτυχία των Wham!, μπορούμε τώρα να παρακολουθήσουμε την ιστορία τους μέσα από τα μάτια του Ρίτζλεϊ. Για τη συνέντευξή μας, φτάνει στα γραφεία της Sony Music στο Λονδίνο, στην περιοχή του Κινγκς Κρος, κι ενώ δεν μοιάζει καθόλου με τον 19χρονο που είδαμε κάποτε να χορεύει σαν παρδαλό κατσίκι στον ρυθμό του Young Guns (Go for It) κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής εκπομπής Top of the Pops, την ίδια στιγμή παραμένει ακριβώς όπως τότε. Στα 60 του, λεπτός και καλοδιατηρημένος, ντυμένος με σένια ανθρακί αθλητική περιβολή και λευκά τρέινερ, στέκεται ακίνητος, σχεδόν άκαμπτος, με το πρόσωπό του ανέκφραστο. Η εντύπωση της εν εγρηγόρσει ακρίβειάς του αντισταθμίζεται μόνο από το παιχνιδιάρικο βλέμμα του, όπου κάτι αναλαμπές διασκεδαστικού και σκανταλιάρικου ύφους θυμίζουν την παλιά περσόνα του ποπ σταρ.
Προφανώς είναι ευφυής. Επιλέγει τις λέξεις του με προσοχή και φροντίδα, χωρίς να δείχνει καμία από τις κλασικές παρορμήσεις των καλλιτεχνών να σε διασκεδάσουν ή να κερδίσουν την εύνοιά σου. Είναι δύσκολο να πει κανείς αν είναι πάντα τόσο αδιαπέραστος. Οι πληγές από τη σκληρή μεταχείριση που του επιφύλαξαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορεί να παραμένουν ανοιχτές. Σε ανύποπτη στιγμή αναφέρω τη φράση «την εποχή που οι Wham! διαλύθηκαν» κι εκείνος με διακόπτει απότομα: «Δεν διαλύσαμε τους Wham!, απλώς ολοκληρώσαμε την πορεία τους». Ωστόσο, όταν τον ρωτάω αν νιώθει ενθουσιασμό ή τρόμο που επιστρέφει στο προσκήνιο της δημοσιότητας, απαντά με μια κάποια νωθρότητα: «Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Για να είμαι ειλικρινής μαζί σας, μου είναι αρκετά αδιάφορο. Σε αυτή τη φάση της ζωής μου, τίποτε από όσα αυτό συνεπάγεται δεν αποτελεί πρωταρχική φιλοδοξία μου. Τα έχω δει όλα στο παρελθόν, τα πιο πολλά τα έχω ξανακάνει». Πλέον, όλα αυτά μπορούμε να τα δούμε κι εμείς σε μια νέα βιογραφική ταινία του Netflix, γεμάτη με αρχειακό υλικό, που καταγράφει τη ραγδαία άνοδο των δύο παλιών συμμαθητών από τα παιδικά τους δωμάτια στα λονδρέζικα προάστια μέχρι τις περιοδείες στα στάδια των ΗΠΑ.
Ο Ρίτζλεϊ γνώρισε τον Μάικλ –τον οποίο αποκαλεί με το παλιό του παρατσούκλι, Γιογκ– σε ηλικία 12 ετών, όταν ο γεματούλης, ντροπαλός και διοπτροφόρος Γεώργιος-Κυριάκος Παναγιώτου, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του σταρ, μπήκε σε μια σχολική αίθουσα όπου εκείνος βρισκόταν ήδη, στο σχολείο Bushey Meads στο Χερτφορντσάιρ. Και οι δυο τους ήταν γιοι μεταναστών πατεράδων. Ο πατέρας του Μάικλ ήταν Ελληνοκύπριος, του Ρίτζλεϊ είχε αιγυπτιακές, ιταλικές και υεμενίτικες ρίζες. Μέσα σε λίγα λεπτά η κοινή τους αγάπη για τους Queen, τους Beatles και τον Ντέιβιντ Μπόουι τους είχε κάνει αυτοκόλλητους.
Δύο φιλαράκια με μία ψυχή
Στα τελευταία χρόνια του λυκείου, ο Ρίτζλεϊ πίεσε τον Μάικλ να φτιάξουν ένα συγκρότημα με μερικούς ακόμα φίλους τους. Κάπως έτσι δημιουργήθηκαν όχι οι Wham! αλλά οι Executive, που γρήγορα διαλύθηκαν, αφήνοντας τους δυο τους μόνους, με τον Ρίτζλεϊ να έχει τον ρόλο του κιθαρίστα. Έξι μήνες μετά την αποφοίτησή τους, το 1982, υπέγραψαν ένα δισκογραφικό συμβόλαιο ως Wham! πλέον. Μέσα στους αμέσως επόμενους λίγους μήνες βρέθηκαν στο στούντιο του Top of the Pops να τραγουδάνε το Young Guns (Go for It). Ακολούθησε ένα σερί από επιτυχημένα σινγκλ –το Club Tropicana, το Wake Me Up Before You Go-Go, το Last Christmas– και από νούμερο ένα άλμπουμ, ενώ το 1985 έγιναν το πρώτο δυτικό συγκρότημα που έπαιξε στην Κίνα. Η παγκόσμια δημοσιότητα που δόθηκε σε αυτό το γεγονός τούς βοήθησε να τα καταφέρουν και στην Αμερική. Έτσι, μόλις στα 22 τους είχαν κιόλας καθορίσει τον ποπ ήχο των αρχών της δεκαετίας του 1980, που θα μπορούσε να περιγραφεί ως κεφάτος, διασκεδαστικός, σέξι, επιπόλαιος. Αν οι επιτυχίες των Wham! ήταν η μουσική επένδυση της γενιάς τους, η μουσική επένδυση της καθημερινότητας του Ρίτζλεϊ ήταν ο βρυχηθμός από τα ουρλιαχτά των θαυμαστών και των θαυμαστριών του, όπως και του ήχου από τα φλας των παπαράτσι.
Αυτό που κάνει εντύπωση στο αρχειακό υλικό είναι η απουσία οποιουδήποτε ποπ «Σβενγκάλι», ενός άνδρα σαν αυτόν που αποπλανά, κυριεύει και εκμεταλλεύεται τη νεαρή Τρίλμπι με σκοπό να την κάνει διάσημη τραγουδίστρια, στο ομώνυμο της ηρωίδας μυθιστόρημα του Τζορτζ ντι Μοριέ. Δεν υπάρχει κανένας τύπος σαν τον Σάιμον Κάουελ, τον πλέον αναγνωρίσιμο κατά συρροήν κριτή των βρετανικών σόου ταλέντων, που να κινεί τα νήματα – ή, έστω, ένας χορογράφος ή στιλίστας. «Όλα γίνονταν πολύ ερασιτεχνικά», συμφωνεί ο Ρίτζλεϊ χαμογελώντας. «Τις μισές φορές τα ρούχα που φορούσαμε στη σκηνή ήταν απλώς τα καθημερινά μας ρούχα, τα αλλάζαμε μεταξύ μας». Ως έφηβος, ο Μάικλ αισθανόταν οδυνηρά άβολα, ήταν τρομερά ανασφαλής σχετικά με το βάρος και τα μαλλιά του, παντελώς άσχετος με τη μόδα. Ο Ρίτζλεϊ, από την άλλη, θεωρούσε τον εαυτό του έναν τολμηρό φασιονίστα. Κι έτσι ανέλαβε την αποκλειστική ευθύνη της αισθητικής των Wham!, επινοώντας αυτό που έγινε το χαρακτηριστικό τους λουκ: ξεπλυμένα τζιν παντελόνια, κοντομάνικα μπλουζάκια με το μότο Choose Life, νέον σορτς, όλα αγορασμένα με ελάχιστα χρήματα. Τα «φτηνιάρικα» ρούχα τους δεν επηρέασαν στο παραμικρό την καλλιτεχνική αξιοπιστία τους. Σε κάθε περίπτωση, ως στρατηγική μπράντινγκ χαμηλού προϋπολογισμού, το ενδυματολογικό κομμάτι υπήρξε εντυπωσιακά αποτελεσματικό.
Το γεγονός ότι ένας «πρωτάρης» έφηβος –γιατί έφηβος ήταν τότε ο Ρίτζλεϊ– έκανε καλύτερη δουλειά στο στάιλινγκ από τους σχεδιαστές που προσέλαβαν οι Wham! αργότερα, προσδίδει νέα βαρύτητα στη θεωρία του Ρίτζλεϊ, που θέλει την επιτυχία τους να οφειλόταν αποκλειστικά στην αυθεντικότητα της παιδικής φιλίας ανάμεσα στον ίδιο και τον Μάικλ. «Νομίζω ότι ο κόσμος το κατάλαβε αυτό και πιστεύω ότι ως γεγονός είναι γοητευτικό. Οι Wham! ήταν τόσο πολύ αντιπροσωπευτικοί της σχέσης μας με τον Γιογκ, και αυτό που τη χαρακτήριζε ήταν η νεανική αίσθηση του χιούμορ που μοιραζόμασταν». Αν οι δυο τους ήταν σήμερα έφηβοι, λέει, κατά πάσα πιθανότητα θα έφτιαχναν αστεία βίντεο και θα τα πόσταραν στο YouTube. «Βρίσκαμε φοβερά διασκεδαστικό ο ένας τον άλλον. Αυτό ήταν ένα από τα δυνατά στοιχεία της φιλίας μας».
Όταν ο Ρίτζλεϊ πέρασε στα μετόπισθεν
Οποιαδήποτε φιλία –πόσω μάλλον μία που περιλαμβάνει ένα Εγώ τόσο φιλόδοξο όσο του Ρίτζλεϊ– θα είχε τεθεί σε δοκιμασία μετά την απόφαση του Μάικλ, έναν χρόνο αφότου γνώρισαν την επιτυχία, να αναλάβει την αποκλειστική ευθύνη της σύνθεσης των τραγουδιών τους. Ο Ρίτζλεϊ, που αρχικά ήταν το πιο γεμάτο αυτοπεποίθηση, φιλόδοξο ήμισυ του ντουέτου, δέχτηκε τον «υποβιβασμό» με μια γενναιοδωρία που μοιάζει ελάχιστα πιστευτή. Είχε ήδη συνυπογράψει τρεις από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους, το Club Tropicana, το Wham Rap! (Enjoy What You Do) και το Careless Whisper. Γιατί δεν επέμεινε να συνεχίσει να γράφει; «Καλή ερώτηση. Η απάντηση είναι ότι υπήρχε ένας καλύτερος τραγουδοποιός από μένα στο γκρουπ, ο οποίος δεν χρειαζόταν τη βοήθειά μου. Αυτός είναι ο βασικός λόγος. Ενδεχομένως, όμως, να γεννάται ένα ερώτημα σχετικά με το αν θα έπρεπε να είχα συνεχίσει να γράφω τραγούδια, ούτως ή άλλως, εκτός Wham!. Ναι, ενδεχομένως θα έπρεπε να το είχα κάνει». Κάνει μια παύση, σκέφτεται. «Ναι, πιθανόν να έπρεπε να το είχα κάνει. Αλλά δεν ήμουν υποχρεωμένος. Κι έτσι, όντας εκ φύσεως τεμπέλης, δεν το έκανα». Τεμπέλης; Δεν παρουσιάζεται ως τέτοιος στο ντοκιμαντέρ του Netflix. «Οκνηρός, λοιπόν», προτείνει, με την εκφορά αυτής της φράσης του να χάνεται στους συλλογισμούς του καθώς μουρμουρίζει: «Ένας φρικτά οκνηρός εφημεριδοπώλης – δεν είναι καλό χαρακτηριστικό η οκνηρία για έναν εφημεριδοπώλη. Οι εφημερίδες δεν παραδίδονταν παρά μετά το μεσημέρι, επί αμέτρητες Κυριακές».
Κάθε επόμενο βήμα στο ταξίδι του Μάικλ μακριά από αυτόν και προς τη σόλο καριέρα του, ο Ρίτζλεϊ το χαιρέτιζε με την ίδια απίθανη γενναιοδωρία. Του έδωσε την άδεια να κυκλοφορήσει μόνος του το Careless Whisper ως σινγκλ, έκανε δεύτερα φωνητικά κατά τη διάρκεια του Live Aid ενώ ο φίλος του τραγουδούσε ντουέτο με τον Έλτον Τζον, δέχτηκε την απόφασή του να διαλύσει τους Wham! χωρίς να φέρει αντίρρηση. Τέτοια ανιδιοτέλεια δεν είναι ανήκουστη, υποθέτω, αλλά πολύ σπάνια συναντάται σε κάποιον που έχει αφιερώσει τη ζωή του στο να βρίσκεται πάνω σε μια σκηνή και να κάνει σόου μπροστά σε εκατοντάδες χιλιάδες φαν. «Λοιπόν, δεν χρειαζόμουν τη λατρεία του κοινού. Απλώς μου άρεσε να παίζω ζωντανά τη μουσική μας». Δεν είναι αυτά τα δύο συνώνυμα; «Δεν είναι. Ο Γιογκ αντλούσε μια επιβεβαίωση, τον εξίταρε σωματικά όλο αυτό. Ίσως να του ανέβαζε την αυτοεκτίμησή του, να ένιωθε ότι επικυρωνόταν η αξία του από έναν εξωτερικό παράγοντα». Και ο Ρίτζλεϊ δεν το χρειαζόταν αυτό; «Όχι. Εμένα, ξεκάθαρα, μου άρεσε μόνο το να είμαι πάνω στη σκηνή και να παίζω τα τραγούδια μας».
Τον χάλαγε η ένταση της λατρείας των θαυμαστών τους. «Δεν καταλαβαίνω τι είναι αυτό που εξαναγκάζει και οδηγεί τους ανθρώπους σε αυτά τα άκρα. Ό,τι κι αν είναι, δεν υπάρχει μέσα μου. Γι’ αυτό και δεν νομίζω ότι θα το καταλάβω ποτέ. Είναι εκτροχιαστικό. Οδηγεί στην τρέλα». Μια γυναίκα έφτασε να του γράψει κάποτε ότι ο Ντέιβιντ και η Βικτόρια Μπέκαμ είχαν κλέψει το μωρό που είχε αποκτήσει μαζί του. «Είναι ο βαθμός στον οποίο πιστεύουν ότι σε γνωρίζουν εις βάθος και το αντίστροφο. Αυτό είναι που δεν καταλαβαίνω». Το μοιραίο λάθος στην τρομερή φιλοδοξία του να γίνει ποπ σταρ, όπως εξηγεί, ήταν ότι δεν μπορούσε να υπολογίσει το πώς θα ήταν η εμπειρία τού να είναι όντως διάσημος. «Απλώς δεν γνώριζα ότι υπήρχε η κουλτούρα των διασημοτήτων. Τότε αυτό δεν το είχαμε καθόλου μέσα στις εμπειρίες μας από τη ζωή. Δεν υπήρχε το Big Brother, δεν υπήρχε το Love Island. Για τους γίγαντες της μουσικής που αγαπούσαμε και σεβόμασταν, για τα είδωλά μας, δεν νιώσαμε ποτέ να τους διεκδικούμε προσωπικά. Οπότε ήμουν εντελώς απροετοίμαστος».
Ίσως αυτή η αθωότητα να εξηγεί και το γιατί δεν τον απασχολούσε ποτέ ιδιαίτερα το αν θα αποκαλυπτόταν το μυστικό της σεξουαλικότητας του έτερού του ήμισυ στους Wham!. Στο αποκορύφωμα της επιτυχίας τους, ο Μάικλ σύχναζε σε γκέι κλαμπ και ο Ρίτζλεϊ συμφωνεί πως είναι εκπληκτικό το ότι κανείς δεν το «σφύριξε» στον Τύπο. Αν ο Μάικλ δεν είχε συλληφθεί το 1998 για μια «άσεμνη» πράξη σε δημόσια τουαλέτα στο Λος Άντζελες, θα κρατούσε για πάντα κρυφό το ότι ήταν γκέι; «Δεν γνωρίζω την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Νομίζω ότι αισθανόταν πως δεν χρειαζόταν να κάνει κάποια ανακοίνωση, κάτι που θα τον πίεζε. Δεν ήθελε να τον στριμώξουν στη γωνία».
Για τις περιπτώσεις που ο Μάικλ συνελήφθη ξανά, αρκετές φορές, για αδικήματα που σχετίζονταν με ψυχοτρόπες ουσίες, αλλά και για τη φυλάκισή του για έναν μήνα το 2010, θα πει: «Για να είμαι ειλικρινής, ανησύχησα με τη χρήση κάνναβης που έκανε. Αλλά δεν μπορώ να συζητήσω λεπτομερώς αυτό το θέμα, λόγω της σχέσης μου με το estate του Τζορτζ Μάικλ. Είναι πολύ ευαίσθητοι σε αυτό το ζήτημα. Κι αυτό είναι περίεργο, καθώς ο ίδιος ο Γιογκ μιλούσε από μόνος του για όλα αυτά. Σε κάθε περίπτωση, το συγκεκριμένο θέμα έχει τεθεί εκτός συζήτησης από το estate του». Ο Ρίτζλεϊ λέει ότι ο Μάικλ ξεκίνησε να χρησιμοποιεί ψυχοτρόπες ουσίες μετά τους Wham!: «Ήμασταν ποπ συγκρότημα, όχι ροκ. Δεν ήμασταν κυκλωμένοι από τις ουσίες. Επίσης, δουλεύαμε πολύ σκληρά. Πρέπει να έγινε κάπου στα μέσα ή στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Νομίζω ότι τότε άρχισε τη συστηματική χρήση ψυχοτρόπων ουσιών. Ξέρετε τι συνέβη με την κάνναβη στο διάστημα από τη δεκαετία του 1970 ως το 1990: εξελίχθηκε από μια αρκετά ήπια, άκακη υπόθεση σε σούπερ σκανκ. Έφτασαν στα άκρα για να αναπτύξουν όλο και πιο δυνατές ποικιλίες. Έχω κι άλλους φίλους για τους οποίους, κατά κάποιον τρόπο, η χρήση κάνναβης μετατράπηκε σε πρόβλημα. Προσωπικά πιστεύω ότι η χρήση ήταν ένας παράγοντας που επηρέασε τις λιγότερο εποικοδομητικές στιγμές του Γιογκ». Τον ρωτάω αν μοιράστηκε την ανησυχία του με τον ίδιο τον Μάικλ. «Λίγο. Τσίτωνε κάπως με αυτά τα πράγματα, δεν ήταν δεκτικός. Θέλω να πω ότι αντιμετώπιζε όλο το επεισόδιο της φυλάκισής του ως κάποιο διασκεδαστικό είδος διαμονής». Οι δυο τους παρέμειναν στενοί φίλοι μέχρι τον θάνατο του Μάικλ, ανήμερα των Χριστουγέννων του 2016.
«Είμαι 60 χρονών και δεν με νοιάζει»
Η ζωή του Ρίτζλεϊ μετά την αποχώρησή του από τους Wham! ήταν, στο σύνολό της, λιγότερο περιπετειώδης. Έκανε μια σύντομη και επιρρεπή στα ολέθρια ατυχήματα προσπάθεια να κάνει καριέρα ως οδηγός σε αγώνες αυτοκινήτων, κυκλοφόρησε ένα σόλο άλμπουμ που έπιασε πάτο και δεν ανέβηκε ποτέ ξανά στην επιφάνεια, το 1990 ερωτεύτηκε την Κέρεν Γούντγουορντ των Bananarama και μετακόμισαν μαζί στην Κορνουάλη, όπου έζησαν 27 χρόνια σε καθεστώς ηρεμίας και ανωνυμίας, μεγαλώνοντας τον γιο που είχε αποκτήσει η Κέρεν από την προηγούμενη σχέση της. Ασχολήθηκε με την κωπηλασία σε σανίδα, τη μαγειρική, το σερφ και την ποδηλασία. Έπειτα από έναν απόλυτα φιλικό χωρισμό, το 2017 γύρισε πίσω στο Λονδίνο, όπου ζει μόνος του. «Ναι, έχω ερωμένες. Αλλά δεν είμαι δεσμευμένος σε κάποια μακροχρόνια σχέση και είμαι αρκετά σίγουρος ότι δεν ψάχνω κάτι τέτοιο».
Μετά τα 23 του δεν χρειάστηκε να δουλέψει για να κερδίσει ούτε δεκάρα τσακιστή. Το 2020 κυκλοφόρησε την αυτοβιογραφία του, που έγινε μπεστ σέλερ. Θα πρέπει να έμεινε ευχαριστημένος με τη θερμή υποδοχή της, αλλά όταν τον ρωτάω αν μέρος του κινήτρου του ήταν το να διορθώσει την εσφαλμένη αντίληψη των μέσων μαζικής ενημέρωσης για τον ρόλο του στην επιτυχία των Wham!, λέει: «Όχι, ποτέ δεν αισθάνθηκα κάποια επείγουσα ανάγκη να διορθώσω οποιαδήποτε εσφαλμένη αντίληψη. Αυτά είναι προβλήματα άλλων ανθρώπων, όχι δικά μου». Δεν είναι ευκολότερο το να λες ότι αδιαφορείς από το να το κάνεις; «Μπορεί να είναι για κάποιους, αλλά εξαρτάται από το πόσο σε ενδιαφέρουν αυτά τα πράγματα. Εμένα με ένοιαζαν πολύ λίγο». Τον ενοχλούσε η εισβολή του Τύπου στην ιδιωτική του ζωή, αλλά ποτέ, επιμένει, το ότι τον χλεύαζαν. Κάποιοι κριτικοί, μάλιστα, τον «γλένταγαν» κανονικά, αμφισβητώντας ακόμα και το αν μπορούσε όντως να παίξει κιθάρα. «Είμαι 60 χρονών και δεν με νοιάζει».
Είμαι περίεργη για ποιον λόγο, λοιπόν, θέλει να επανέλθει στο προσκήνιο με το ντοκιμαντέρ του Netflix και την κυκλοφορία ενός box set με τα σινγκλ των Wham!. Η επιλογή του μοιάζει τόσο αινιγματική, όσο και οτιδήποτε άλλο σχετίζεται με αυτόν. «Λοιπόν, η ανταπόκριση που είχαν τα απομνημονεύματά μου μου θύμισε το πόσο έντονα νοιάζεται πολύς κόσμος για την υστεροφημία των Wham!. Αυτό με παρακίνησε να ασχοληθώ κι εγώ ενεργά με αυτήν». Σε μια παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του, ένας νεαρός φοιτητής του LSE που είχε πάει για να του υπογράψει το αντίτυπό του, του είπε ότι το θέμα της πτυχιακής διατριβής του είχε να κάνει με τους Wham! και την Κίνα τη δεκαετία του 1980. «Κάτι το οποίο είναι τρελά καλό για μια διατριβή στον τομέα των οικονομικών», σχολιάζει χαχανίζοντας. «Αυτό μου έδειξε, ωστόσο, πόσο μεγάλο κομμάτι είχαν οι Wham! στα νιάτα πολλών ανθρώπων, τον βαθμό στον οποίο αποτελέσαμε το φόντο της ενηλικίωσής τους».
Οι Wham! δεν θα μπορούσαν ποτέ να εξελιχθούν σε ένα από αυτά τα συγκροτήματα της δεκαετίας του 1980 που παραμένουν ενεργά μέχρι σήμερα, ισχυρίζεται, επειδή αντιπροσώπευαν τον ίδιο και τον Μάικλ στη νιότη τους. «Ήταν αδιανόητο το να μπορέσουμε να περάσουμε σε μια ενήλικη φάση, όποια κι αν ήταν αυτή. Οι Wham! δεν επρόκειτο ποτέ να γίνουν μεσήλικες». Αναρωτιέμαι τι συμβουλή θα έδινε στον έφηβο εαυτό του, που έκανε καραγκιοζιλίκια με ένα σετ από ντραμς στο υπνοδωμάτιο του καλύτερου φίλου του. «“Που να πάρει ο διάολος, δούλεψε πιο σκληρά, φίλε. Δούλεψε πιο σκληρά σε εκείνο που είσαι καλός, γιατί αυτή η δουλειά φέρνει τη δική της ανταμοιβή”. Νομίζω πως το πρόβλημα ήταν το ότι ο Τζορτζ ήταν τόσο πολύ ταλαντούχος, που φαινόταν σαν να μη χρειαζόταν να δουλέψουμε και τόσο σκληρά». Η οκνηρία του εφημεριδοπώλη τον κέρδισε; Επιτρέπει στον εαυτό του ένα χαμόγελο μεταμέλειας. «Ναι. Έτσι έγινε».
Το ντοκιμαντέρ Wham! προβάλλεται στο Netflix. / Το box set
The singles: Echoes from the Edge of Heaven κυκλοφορεί σε διάφορες εκδόσεις από την Panik Records/Sony Music.
