Ελληνικές γραφές
«Δεν βρήκες κάνα πνιγμένο βόδι, άνθρωπο βρήκες». Η Σίλβια Κώτσου προσπαθεί να ξεχάσει την τρομοκρατική υπόθεση στην Αθήνα που έχει στιγματίσει την ύπαρξή της, ζώντας στην κωμόπολη της Χαλάστρας. Λίγο πιο πέρα, όμως, στο Δέλτα του Αξιού, ο δικηγόρος της οικογένειάς της ανασύρεται νεκρός. Ο αστυνόμος Λάζος χρειάζεται να κερδίσει την εμπιστοσύνη της για να βουτήξει στο παρελθόν της και να βρει τον δολοφόνο. Πάρε ανάσα (εκδ. Μεταίχμιο) φαίνεται να συμβουλεύει ο συγγραφέας Δημήτρης Σίμος στο νέο του μυθιστόρημα. Στην καρδιά του συναυλιακού καλοκαιριού, ο αστυνόμος Χριστόφορος Μάρκου γίνεται αυτόπτης μάρτυρας του φρικιαστικού θανάτου της διάσημης τραγουδίστριας Νένης Βαντά στην παραλία της Βουλιαγμένης. Πιστός στις αρχές του whodunit, ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης ψάχνει να βρει τη λύση του Θανάτου επί σκηνής (εκδ. Μίνωας) μέσα από ιστορίες με θαυμαστές stalker, κομμένα φρένα και απειλητικά σημειώματα.
Πέρα από το χτίσιμο του μυστηρίου, απαραίτητη είναι και η σκηνογραφία που θα πλαισιώσει την πλοκή. Βορειοελλαδίτες δημιουργοί εμπνέονται από τη Θεσσαλονίκη και αναδεικνύουν τη σκοτεινή της ατμόσφαιρα μέσα από τον συλλογικό τόμο διηγημάτων Θεσσαλονίκη Νουάρ – Απειλητική Νύμφη (εκδ. Αρχέτυπο). Για τη Βίκυ Χασάνδρα, κεντρικό ρόλο στο μυθιστόρημά της Μαύρη άσφαλτος (εκδ. Bell) παίζουν οι δρόμοι της Αθήνας γύρω από τα Εξάρχεια και την Ομόνοια. Οι δολοφονημένες γυναίκες που εντοπίζονται σε αρχαίους τάφους της πρωτεύουσας στοιχειώνουν τη σκέψη ενός ιδιωτικού ερευνητή. Την πόλη θα λέγαμε πως διαλέγει ως πρωταγωνιστή και η Κική Τσιλιγγερίδου, τοποθετώντας την πλοκή της ιστορίας της στην Κεντρική Ευρώπη. «Είναι απαγορευμένο να κάνεις άσχημες σκέψεις στην Πράγα», γράφει στο Γκόλεμ της Πράγας (εκδ. Bell). Ένας κατά συρροήν δολοφόνος αναπαριστά τους άγριους φόνους που βρίσκονται στις σελίδες των βιβλίων της Αγκάτα Γέσενσκα, συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων. Οι άσχημες σκέψεις είναι πια ταυτόσημες με τη γραφική όψη της τσεχικής πρωτεύουσας.
Υπάρχουν λογιών λογιών αγάπες. Στο Σκότωσε σαν τον Στίβεν Κινγκ (εκδ. Κέδρος) ο Δημήτρης Μαμαλούκας αποτίνει έναν φόρο τιμής στον «βασιλιά» της λογοτεχνίας τρόμου. Στην προσπάθειά του να λάβει το πιο σπάνιο βιβλίο του, ένας φανατικός συλλέκτης βιβλίων του Κινγκ στην Αμερική μπλέκεται μαζί με τον κολλητό του σε μια αγωνιώδη ιστορία με φόνους που βασίζονται σε ιστορίες του, όπως η Μιζέρι. Ο αρχισυντάκτης του περιοδικού πολάρ, Κώστας Θ. Καλφόπουλος, αγαπάει τον Γιάννη Μαρή, το νουάρ και το αστυνομικό διήγημα ως λαϊκό ανάγνωσμα. Η συλλογή με τίτλο Ό,τι αρχίζει ωραίο, τελειώνει με φόνο (εκδ. Καστανιώτη) αποτελείται από επτά ψυχαγωγικά διηγήματα, στα οποία η λαϊκότητα των ’70s αποκτά μια ποπ νοσταλγία στο ’23. Τέλος, το Ματωμένο χειρόγραφο (εκδ. Τραυλός) του Ανδρέα Λύκου ενώνει τη μαθηματική λογοτεχνία με την πλοκή του αστυνομικού. Πρωταγωνιστής, ο Κώδικας C του Αρχιμήδη με φόντο εγκλήματα πολιτικών τη χρονιά που οι Ολυμπιακοί Αγώνες επέστρεψαν σπίτι τους.
Φονική Μεσόγειος
Ιταλία δεν είναι μόνο Καμιλλέρι, Μπατίστι και Μαντσίνι. Οι τελευταίες κυκλοφορίες από τις εκδόσεις Πατάκη αναδεικνύουν τις πρόσφατες φωνές της ιταλικής αστυνομικής λογοτεχνίας, όπως ο Σαντρόνε Ντατσιέρι. Μετά το Σκότωσε τον πατέρα και τον Άγγελο, το Ρήγας Καρό ολοκληρώνει τις περιπέτειες της πρώην αστυνομικής υποδιευθύντριας Κολόμπα Καζέλι και του κυνηγού εξαφανισμένων Ντάντε Τόρρε, ο οποίος έχει πέσει θύμα απαγωγής. Μια οικογενειακή σφαγή που στοιχειώνει το μυαλό της Καζέλλι φαίνεται να είναι ο δρόμος για την εύρεσή του.
Με τόπο δράσης τα Κανάρια νησιά, ο Αλέξις Ραβέλο μάς συστήνει τον Ελάδιο Μονρόι, έναν καλογυμνασμένο και ξεροκέφαλο συνταξιούχο του Ναυτικού που μπλέκεται σε καταστάσεις όπου κανένας άλλος δεν θέλει να μπλεχτεί. Όπως, για παράδειγμα, σε μια ιστορία εκβιασμού που περιλαμβάνει την πρώην γυναίκα του. Οι Τρεις κηδείες για τον Ελάδιο Μονρόι (εκδ. Τόπος) διακρίνονται για τη χαλαρή γραφή και το χιούμορ που καυτηριάζει τα κακώς γραμμένα κείμενα της Ισπανίας.
«Ήσασταν έτοιμοι για τη σφαγή, μ*****ς;». Η τελευταία φράση του πολιτικού νουάρ του Φρεντερίκ Πολίν Η νύχτα που έπεσε στις ψυχές μας (εκδ. Πόλις) συνοψίζει το κλίμα ανάμεσα σε διαδηλωτές και αστυνομικούς που συγκρούστηκαν στη σύνοδο G8 στη Γένοβα. Με πρωταγωνιστές δύο ακροαριστερούς διαδηλωτές και μια γκαλερί χαρακτήρων γεμάτων αδυναμίες (δημοσιογράφοι, πράκτορες, αστυνομικοί), ξετυλίγει με τρόπο που ταιριάζει σε υβρίδιο ενός πολιτικού και αστυνομικού ντοκιμαντέρ την αστυνομική βία και την άγρια όψη του καπιταλισμού, δίχως να μανιχαΐζει. Σημείωση πως ο συγγραφέας ήταν παρών στη «Μάχη της Γένοβας».
Η επέλαση των Βορείων
Οι ιστορίες που επινοεί η Γερμανίδα Ρόμι Χάουσμαν για να χτίσει την πλοκή του Perfect Day (εκδ. Μεταίχμιο) προσφέρουν μια ενδοσκοπική ματιά στην καθημερινότητα του Βερολίνου και του περιβάλλοντος των ΜΜΕ, με πρωταγωνίστρια την Ανν. Η νεαρή κοπέλα έχει δει τον πατέρα της να συλλαμβάνεται ως ύποπτος για τη δολοφονία δέκα κοριτσιών. Θα προσπαθήσει να αποδείξει την αθωότητά του, ειδικά από τη στιγμή που ο δολοφόνος χρησιμοποιεί ξανά το σήμα κατατεθέν του (κόκκινες κορδέλες), για να δείξει στην αστυνομία την τοποθεσία ενός δολοφονημένου κοριτσιού στα δάση της Βαυαρίας. Στη Νορβηγία, ο επιθεωρητής Χάρι Χόλε επιστρέφει για δέκατη τρίτη φορά διά χειρός Τζο Νέσμπο με τη Ματωμένη Σελήνη (εκδ. Μεταίχμιο). Ο τόπος του εγκλήματος είναι γνωστός: η πόλη του Όσλο. Δύο γυναίκες αγνοούνται. Ο βασιλιάς των κτηματομεσιτικών θεωρείται ύποπτος για την εξαφάνισή τους και θέλει τη βοήθεια του Χόλε για να απαλλαγεί από τις κατηγορίες. Βέβαια, ο Χόλε προσπαθεί να εξαφανιστεί απ’ όλους και απ’ όλα στο Λος Άντζελες. Παραμένοντας στην ίδια χώρα, αλλά σε μια πόλη βορειότερα, στο Μπέργκεν, ο ιδιωτικός ερευνητής Βαργ Βέουμ καλείται να βρει το φως σε τρία τούνελ. Κάθε ένα από αυτά περιλαμβάνει μια ένοπλη ληστεία, έναν φόνο και μια ανεξιχνίαστη υπόθεση που σε λίγες μέρες παραγράφεται. Ο πυκνός αφηγηματικός ιστός του Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ (εκδ. Διόπτρα) και η απεικόνιση της σκοτεινής πλευράς των Νορβηγών αποδεικνύουν γιατί ο Γκούναρ Στόλεσεν είναι ο πατέρας του σκανδιναβικού νουάρ.
Νουάρ στη Γηραιά Αλβιώνα
Βρισκόμαστε στο 1941. Χιονισμένο τοπίο γύρω από το αρχοντικό του Ίστερχαμ, στην αγγλική εξοχή. Το χιόνι πέφτει από το κεφάλι ενός χιονανθρώπου, αλλά το πρόσωπο παραμένει ακίνητο. Ένας δαιμόνιος ντετέκτιβ καλείται να λύσει το μυστήριο του Ειδεχθούς χιονανθρώπου (εκδ. Αλεξάνδρεια), με τον συγγραφέα Νίκολας Μπλέικ να τοποθετεί τη δράση σε ένα αρχοντικό γεμάτο εκκεντρικούς χαρακτήρες και άπειρα μυστικά.
Σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα, βλέπουμε το Λονδίνο στις φλόγες (εκδ. Κλειδάριθμος) από τον Άντονι Κουίν. Οι ιστορίες μιας νεαρής αστυνομικίνας, μιας φιλόδοξης ρεπόρτερ, ενός ακαδημαϊκού με λάθος παρέες και ενός διευθυντή θεάτρου συγκλίνουν με φόντο τον ΙRA, τις αναταραχές, τις απεργίες και την άνοδο της Θάτσερ στον πρωθυπουργικό θώκο. Τα αποτελέσματα της πολιτικής της είναι ορατά το 1990, στη δεύτερη περιπέτεια της σειράς Factory Novels του «νονού του βρετανικού νουάρ», Ντέρεκ Ρέιμοντ, που έχει τον τίτλο Ήμουν η Ντόρα Σουάρεζ (εκδ. Έρμα). Μια ηλικιωμένη κυρία, μια νεαρή κοπέλα κι ένας άνθρωπος της νύχτας βρίσκονται δολοφονημένοι στο Λονδίνο των μεγάλων ανισοτήτων. Στην ιστορία του δεν πρωταγωνιστούν ούτε ο ανώνυμος ντετέκτιβ ούτε οι αντιλαϊκές πολιτικές της Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά η αιχμηρή και καυστική γραφή του Βρετανού συγγραφέα.
Επιστροφή στο σήμερα και στην τρίτη περιπέτεια της Λέσχης των φόνων της Πέμπτης. Η καυστική πρόζα του Ρίτσαρντ Όσμαν αποτυπώνεται και στη Σφαίρα που αστόχησε (εκδ. Ψυχογιός). Η παρέα των ογδοντάχρονων, που απαρτίζεται από την Ελίζαμπεθ, την Τζόις, τον Ιμπραήμ και τον Ρον, προσπαθούν να λύσουν έναν φόνο που δεν βγάζει νόημα. Ένας πρώην πράκτορας της Κα-Γκε-Μπε και ένας έμπορος ναρκωτικών βοηθούν στη διαλεύκανση της υπόθεσης.
Παγκόσμια εγκλήματα
Γερό στομάχι, βαθιά γνώση και ψυχοσωματικά τραύματα· αυτά αποτελούν τα τρία όπλα του Ζουλού επικεφαλής της εγκληματολογικής υπηρεσίας Άλι Νιούμαν στην επίλυση των φόνων δύο νεαρών λευκών γυναικών σε μια Νότια Αφρική όπου κρατούν καλά οι έχθρες του Απαρτχάιντ. Το Ζουλού (εκδ. Άγρα) του Καρίλ Φερέ είναι βίαιο και αποκαλυπτικό ως προς το πορτρέτο μιας χώρας που μαστίζεται από τον πόλεμο των συμμοριών, το AIDS και τις κοινωνικές διακρίσεις.
Στις ΗΠΑ, ο συγγραφέας Κρις Κάρτερ παλεύει να βρει τη λύση στον Γρίφο του κακού (εκδ. Βell). Στη δέκατη περιπέτεια, ο ντετέκτιβ Ρόμπερτ Χάντερ βρίσκεται αντιμέτωπος με τον πρώην συγκάτοικό του στο κολέγιο, Λουσιέν Φόλτερ, ο οποίος σπέρνει τον τρόμο στο FBI, αποτελώντας τον πιο επικίνδυνο κατά συρροή δολοφόνο στα χρονικά της υπηρεσίας. Την ίδια στιγμή, στο Κάθε χρόνο στο Μανχάταν (εκδ. Κλειδάριθμος) του Γκιγιόμ Μισό, η ηθοποιός Λίζα και ο κρυψίνους Άρθουρ συναντιούνται μία φορά τον χρόνο. Αν δεν είναι αυτό αρκετά ύποπτο, σκεφτείτε τι συμβαίνει όταν ο δεύτερος ανοίγει την πόρτα ενός σφραγισμένου δωματίου σε έναν φάρο που κληρονόμησε. Στον Καναδά, όσο φιλήσυχο κι αν διατείνεται πως είναι το Θρι Πάινς, η συγγραφέας Λουίζ Πένι σπέρνει εκεί τους σπόρους του εγκλήματος. Η επιστροφή των παιδιών μιας δολοφονημένης γυναίκας και ένα τρομακτικό γράμμα ενός τεχνίτη που έρχεται στην επιφάνεια απαρτίζουν Έναν κόσμο παράξενο (εκδ. Μίνωας) για τον επιθεωρητή Αρμάν Γκανάς.
Τελευταία στάση, Νέο Δελχί. Η εποχή του κακού (εκδ. Μεταίχμιο) της Ντίπτι Καπούρ ακροβατεί ανάμεσα στο μυστήριο και στην οικογενειακή σάγκα. Στις σελίδες του βιβλίου απεικονίζεται μια Ινδία διεφθαρμένη, γεμάτη ανισότητες και φτώχεια, έχοντας ως απαρχή ένα τροχαίο με πέντε νεκρούς, για το οποίο ευθύνεται ο υπηρέτης μιας πολύ ισχυρής ινδικής οικογένειας. Είναι αλήθεια, αν έτσι πιστεύετε.
Λατινοαμερικανικό νουάρ
Οι Μεξικανοί δυσκολεύονται να προφέρουν το βασκικό όνομα του Έκτορ Μπελασκοαράν Σάιν, του ιδιόρρυθμου και αχάριστου ντετέκτιβ που δημιούργησε ο Πάκο Ιγκνάσιο Τάιμπο ΙΙ. Η Εύκολη υπόθεση (εκδ. Έρμα) βασίζεται στην εξής αρχή: «Όσο πιο περίπλοκο, τόσο καλύτερο και όσο πιο αδύνατο, τόσο πιο ωραίο». Έτσι και ο Μπελασκοαράν Σάιν καλείται να βρει τον άνθρωπο που απειλεί την κόρη μιας σταρ της σαπουνόπερας, τον δολοφόνο ενός μηχανικού σε ένα εργοστάσιο και να επιβεβαιώσει πως ο Εμιλιάνο Ζαπάτα είναι ζωντανός σε μια σπηλιά.
Ωστόσο, Η νύχτα θα είναι μεγάλη (εκδ. Διόπτρα) στην Κολομβία. Ο Σαντιάγο Γκαμπόα επιστρατεύει μια ντοκιμαντερίστικη γραφή για να αναζητήσει τα ίχνη μιας ένοπλης ενέδρας, τα οποία γρήγορα εξαφανίστηκαν.
Ένα νεαρό αγόρι αποτελεί τον μοναδικό μάρτυρα, ενώ μια εισαγγελέας και δύο δημοσιογράφοι αναζητούν πάση θυσία την αλήθεια σε ένα κομμάτι γης στο οποίο οι σφαίρες αποτελούν γλώσσα σεβασμού.
Στην Κούβα τα πράγματα είναι διαφορετικά. «Η δικαιοσύνη είναι απαραίτητη, αλλά όχι απαραίτητα δίκαιη», γράφει έντιμα ο Λεονάρντο Παδούρα στους Έντιμους ανθρώπους (εκδ. Καστανιώτη). Ο ερχομός του Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα, μια συναυλία των Ρόλινγκ Στόουνς και μια επίδειξη μόδας συνοδεύονται από την εύρεση του ακρωτηριασμένου σώματος ενός λογοκριτή που ταλαιπώρησε τους καλλιτέχνες επί σειρά ετών. Με αυτό το πρόσχημα, ο Κουβανός λογοτέχνης δίνει φως σε μια διαφορετική οπτική της ιστορίας της χώρας του.
Κλασικά αγαπημένα
Παρά τη συνεχή επίκληση στο πνεύμα του, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε δεν αποτέλεσε γούρι για τη συμμετοχή της Αυστρίας στη φετινή Εurovision, αλλά ο Αμερικανός συγγραφέας τρόμου δεν παύει να λατρεύεται από το ελληνικό κοινό. Η παρατήρηση οφείλεται στη συλλογή των Καλύτερων ιστοριών από τις εκδόσεις Ιωλκός, σε επιμέλεια του Βαγγέλη Προβιά, καθώς και στους Φόνους της οδού Μοργκ, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διόπτρα στη νέα σειρά μυθιστορημάτων Crime Moments. Στην ίδια σειρά συμπεριλαμβάνεται και το Φάντασμα της Όπερας του Γκαστόον Λερού, η ιστορία του οποίου βασίζεται σε συμπτώσεις τρομακτικών γεγονότων στους καλλιτεχνικούς κύκλους των Παρισίων. Εν Ελλάδι, οι εκδόσεις Άγρα επαναφέρουν στην κυκλοφορία μία από τις ιστορίες της χρυσής εποχής του Γιάννη Μαρή. Οι Διακοπές στη Μύκονο σηματοδοτούν ένα δίλημμα ζωής και θανάτου ανάμεσα σε δύο ερωτευμένους νέους, με επιρροές από το αμερικανικό νουάρ.
Θρίλερ για αϋπνίες
«Κάθε τέλος είναι μια καινούργια αρχή και κάθε σκοτάδι ένα καινούργιο ξημέρωμα». Μετά το δυστοπικό Ζώνη 5, η Ειρήνη Βαρδάκη πλάθει ένα ιδιότυπο παιχνίδι μυαλού με τις λέξεις, τις ανατροπές και την αγωνία στον Εραστή της (εκδ. Μίνωας). Ένα ζευγάρι συνευρίσκεται μόνο τα βράδια σε ένα ξενοδοχείο ημιδιαμονής. Ο άνδρας πηγαίνει στην αστυνομία για να ομολογήσει τον φόνο που διέπραξε. Κατά πόσο όμως η ομολογία είναι η αρχή ή το τέλος;
Όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του, αγαπημένες θεματικές του Γκάι Μορπούς είναι η διαστρέβλωση της πραγματικότητας και τα παιχνίδια με συνέπειες. Οι πέντε ήρωες της Συμβίωσης (εκδ. Διόπτρα) που επιλέγουν στα δεκαεπτά τους πώς θα ζήσουν και πώς θα πεθάνουν, στοιχηματίζουν σε παιχνίδια τα χρόνια της ζωής τους, για να κερδίσουν χρόνο στο κοινοβιακό σώμα όπου ζουν. Όταν όμως ένα άτομο της κοινότητάς τους εξαφανίζεται, πώς είναι δυνατόν να βρεις έναν δολοφόνο που μοιράζεται το ίδιο σώμα μαζί σου;
Σε διαφορετικό χωροχρόνο, ο εφιάλτης βρίσκει και τον ανερχόμενο δικηγόρο Άρθουρ Κιπς στη Γυναίκα με τα μαύρα (εκδ. Αίολος). Το επαγγελματικό ταξίδι του στη βορειοανατολική ακτή της Αγγλίας μετατρέπεται σε ένα βασανιστήριο γεμάτο ανατριχιαστικές περιγραφές, μυστηριώδεις ήχους, κουνιστές καρέκλες, ουρλιαχτά και μαυροντυμένες κόρες. Αν και γραμμένο το 1983, η Σούζαν Χιλλ δανείζεται στοιχεία γοτθικού μυστηρίου και τρόμου από τον Πόε.
