Από τα μέσα της άνοιξης και ανελλιπώς μέχρι σήμερα θαυμάζω την πλούσια ανθοφορία ενός φυτού που μοιάζει να βρίσκεται σχεδόν παντού στη γειτονιά μου. Τα όμορφα λουλούδια της είναι ρόδινα, σπανιότερα λευκά, έχουν τέσσερα πέταλα, οκτώ στήμονες, σταυροειδές στίγμα και μια κίτρινη κηλίδα στο κέντρο της στεφάνης. Επαναλάμβανα τούτες τις βοτανικές λεπτομέρειες στο μυαλό μου κάθε φορά που έκανα μια φευγαλέα προσπάθεια να το αναγνωρίσω, χωρίς πάντως να καταλήγω σε ασφαλές συμπέρασμα. Όταν όμως πρόσφατα διαπίστωσα πως το άγνωστο για μένα είδος έχει καταλάβει κήπους και ζαρντινιέρες στα περισσότερα σημεία της πόλης, αποφάσισα πως ήταν καιρός να λύσω το αίνιγμα. Ρώτησα φίλους κηπουρούς, δεν διαφωτίστηκα, κανονικά λοιπόν θα κατέβαζα από το πατάρι τις βοτανικές κλείδες που θα μου επέτρεπαν, με αρκετό βέβαια κόπο, να προσδιορίσω τουλάχιστον το γένος. Πολλά άλλαξαν όμως την τελευταία δεκαετία, υπάρχουν πλέον διαθέσιμες για κινητά εφαρμογές που από μόνο μία φωτογραφία άνθους ή φύλλου ταυτοποιούν, συνήθως ορθά, κάθε φυτό με το επιστημονικό του διώνυμο. Σας προτρέπω να κατεβάσετε μία στο κινητό σας, θα σας φανεί πολύ χρήσιμη αν αγαπάτε την ελληνική φύση, για να αναγνωρίζετε τα αγριολούλουδα που συναντάτε στις εξορμήσεις σας ή αν θέλετε να σας αποκαλύπτεται η ταυτότητα των καλλωπιστικών που σας σαγηνεύουν.
«Μα βέβαια!» αναφώνησα μόλις είδα το αποτέλεσμα της αναζήτησης. «Οινοθήρα!» Πιο συγκεκριμένα, μιλάμε για το είδος Oenothera speciosa – θύμωσα κάπως που δεν το βρήκα μόνος μου, καθώς πριν από πολλά χρόνια είχα αναλάβει να καλλιεργήσω πιλοτικά το συγγενικό του O. biennis, από τους σπόρους του οποίου λαμβάνεται με έκθλιψη το τότε περιζήτητο «έλαιο νυχτολούλουδου». Το δεύτερο είναι βέβαια φυτό με κίτρινα άνθη και πολύ ψηλότερο, διαθέτω λοιπόν ελαφρυντικά, αλλά και πάλι ντροπή μου. Speciosus στα λατινικά σημαίνει «μεγαλοπρεπής», καμία αντίρρηση σχετικά με το επίθετο δεν εγείρεται, αρκεί να δεις ένα παρτέρι με ανθισμένη την όμορφη πόα για να συμφωνήσεις. Στα βαφτίσια του γένους, πάντως, στα οποία νονός ήταν ο «πατέρας της σύγχρονης ταξινομίας» Κάρολος Λινναίος, έγινε μεγάλο μπέρδεμα. Στην πραγματικότητα ανακυκλώθηκε, με μικρή παραφθορά, το όνομα ενός εντελώς άσχετου φυτού που αναφέρει ο Ρωμαίος φυσιοδίφης Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ως «ονοθήρα», εξηγώντας (;) πως, όταν ο χυμός του ανακατεύεται στο κρασί, προκαλεί χαρά και ευνοεί έτσι τη σύλληψη (θήρα) των γαϊδάρων (όνων). Λέτε να κρύβεται εδώ κάποιο χαριτωμένο υπονοούμενο ή μήπως ο χυμός του φυτού προκαλεί, εκτός από χαρά, και ζωηρές παραισθήσεις; Την αλήθεια μάλλον δεν θα τη μάθουμε ποτέ.
Διαθέτουμε ευτυχώς ως παρηγοριά ορισμένα φυτολογικά δεδομένα, που αμέσως παραθέτω. Η ωραία οινοθήρα των κήπων έχει για πατρίδα της τις νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ, όπου λόγω της αντοχής της στο δριμύ ψύχος αλλά και τη θερινή ανομβρία καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις σε λιβάδια, ξέφωτα δασών και πλαγιές βουνών. Επειδή μάλιστα αναπαράγεται σχετικά εύκολα με σπόρους, σε κάποιες περιοχές θεωρείται εισβάλλον είδος, αλλά βεβαίως δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι Αμερικανοί ζουν αενάως με τον φόβο πως η επικράτειά τους απειλείται από εισβολή. Είναι φυτό πολυετές, που σε ύψος δεν ξεπερνά το μισό μέτρο. Επεκτείνεται σχετικά γρήγορα και προσφέρεται έτσι για την εδαφοκάλυψη γυμνών από βλάστηση θέσεων – γεγονός πάντως είναι πως δεν επιτρέπει εύκολα σε άλλα φυτά να ευδοκιμήσουν εκεί που επικρατεί. Καλλιεργήστε τη λοιπόν σε παρτέρια, εμποδίζοντάς τη να εξαπλωθεί απεριόριστα, ή φιλοξενήστε τη σε μεγάλες ζαρντινιέρες. Αν κλαδευτεί εγκαίρως πριν ολοκληρωθεί η άνθιση και ποτιστεί γενναία, προσφέρει τη χαρά μιας ακόμη ανθοφορίας στην αρχή του φθινοπώρου.
Λίγο νερό, καθόλου λίπασμα
Προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις, αλλά αντέχει και στις ημισκιερές, χρειάζεται όμως χώματα που στραγγίζουν καλά. Οι απαιτήσεις της σε πότισμα είναι χαμηλές, δεν απαιτεί λιπάνσεις, ενώ σπανίως προσβάλλεται από εχθρούς και ασθένειες.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.
