Όταν ήταν παιδί, θυμάται να βαριέται σε εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μουσεία, να συζητά με τους φίλους του τι κρίμα που δεν είχαν σκεφτεί να φέρουν μια μπάλα μαζί τους να παίξουν στον κήπο του μουσείου. Σήμερα, έχει περάσει πια στην άλλη πλευρά, είναι αυτός που σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα που δεν θα κάνουν τους επισκέπτες να βαρεθούν και, φυσικά, θα τους βοηθήσουν να ανακαλύψουν πληροφορίες για τους ίδιους και τον κόσμο. Ο Μίλτος Γκούσαρης τελείωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στην Κρήτη και στη συνέχεια έκανε μουσειακές σπουδές. Εργάζεται στο τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου ως μουσειοπαιδαγωγός και ερμηνευτής. Μαζί με τους συναδέλφους του, σχεδιάζουν και στη συνέχεια υλοποιούν κάθε εκπαιδευτικό πρόγραμμα. «Στόχος μου είναι, μετά το τέλος της επίσκεψης, αυτή η εμπειρία στο μουσείο να έρχεται στο μυαλό των παιδιών ως κάτι ευχάριστο», μου λέει.
Πώς, λοιπόν, προσπαθείς να μην είναι βαρετή η επίσκεψη στο μουσείο;
Μέσα από το παιχνίδι. Το Παιδικό Μουσείο διαθέτει εκθέματα που είναι οπτικά και διαδραστικά. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις συλλογές του ανά πάσα στιγμή ανάλογα με το πρόγραμμα που υλοποιούμε. Ο στόχος είναι να εξελιχθεί το πρόγραμμα μέσα από τα ίδια τα παιδιά, να αποκομίσουν και να εφοδιαστούν με τρόπους ανεξάρτητης μάθησης, να εξελιχθούν οι ικανότητες της παρατήρησης, της πρόβλεψης, τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και σε μια επόμενη μουσειακή επίσκεψη, αλλά ακόμα και στη σχολική τάξη.
Έχεις δει, προφανώς, παιδιά να βαριούνται. Τι κάνεις τότε;
Ναι, έχω δει παιδιά να βαριούνται. Έχουμε ομάδες παιδιών με διαφορετικά ενδιαφέροντα, οπότε μια δραστηριότητα μπορεί να μην αφορά όλα. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό το τρίτο κομμάτι της δουλειάς μας, η αξιολόγηση των προγραμμάτων. Όσον αφορά το πώς αντιδρώ εκείνη τη στιγμή, μπορεί για παράδειγμα να διακόψουμε τον καταιγισμό ιδεών που κάνουμε στο πλαίσιο ενός προγράμματος και να πάμε να παίξουμε και να ανακαλύψουμε ιδέες ψάχνοντας τον χώρο.
Εσύ τι έχεις μάθει μέσα από τη δουλειά σου στα εκπαιδευτικά προγράμματα;
Την ώρα που υποδέχομαι τα παιδιά στο μουσείο και κάνω το καλωσόρισμα, οποιαδήποτε προβλήματα της ενήλικης ζωής φεύγουν από το προσκήνιο και αντικαθίστανται από τις απαντήσεις, τα βλέμματα, τα πρόσωπα των παιδιών. Και αυτή η αίσθηση μένει και μετά το τέλος της επίσκεψης. Είναι η μόνη δουλειά που δεν πειράζει να την παίρνω μαζί μου στο σπίτι, γιατί αυτό που σκέφτομαι δεν είναι προβλήματα και εκνευρισμός, αλλά αστεία και ενδιαφέροντα περιστατικά.
Έχεις θελήσει ποτέ να επιπλήξεις ένα «άτακτο»παιδί;
Ο τρόπος που δουλεύουμε είναι πως οποιαδήποτε αντίδραση των παιδιών, θετική αλλά και αρνητική, προσπαθούμε να την κάνουμε μέρος του προγράμματος. Δηλαδή έχει τύχει στον καταιγισμό ιδεών να πουν λέξεις ή ιδέες που δεν έχουν σχέση με το ζητούμενο, αλλά κάθε ιδέα που έχει ένα μέλος του προγράμματος είναι μέρος του προγράμματος και εμείς τη χρησιμοποιούμε. Βασικό εργαλείο μας είναι να ακούμε τα παιδιά και, όπως θέλουμε τα παιδιά να παρατηρούν, παρατηρούμε κι εμείς.
Υπάρχουν όμως, φαντάζομαι, και πολλές αστείες στιγμές.
Έχουμε ένα έκθεμα στο μουσείο που είναι σούπερ μάρκετ. Τα παιδιά φτιάχνουν τις λίστες, αγοράζουν, πληρώνουν, είναι ένα παιχνίδι ρόλων, στο οποίο συμβαίνουν τα πιο αστεία περιστατικά. Πρόσφατα ένα παιδί είχε ως αποστολή να αγοράσει πρωινό και είχε στη λίστα του ζαμπόν, ψωμί του τοστ, τυρί και… μια μπίρα, δεν είχαμε μπίρα. Ένα άλλο παιδί έπρεπε να ψωνίσει για να φτιάξει η μαμά μια κοτόπιτα και αφού πήρε κοτόπουλο, ντομάτα και κάποια άλλα πράγματα, στο τέλος αγόρασε και ένα… ψάρι.
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, Βασιλέως Γεωργίου Β´ 19, Αθήνα, hcm.gr
