Με τη βαθιά της φωνή και την αρχοντική της αύρα, η Αφρο-Γαλλίδα Imany μας μίλησε μερικές μέρες πριν έρθει στην Αθήνα για μια ιδιαίτερη συναυλία. Η δημιουργός του You will never know, που αγαπήθηκε όσο λίγοι καλλιτέχνες στη χώρα μας, έχει ωριμάσει μουσικά και βγάζει μια άχρονη σοφία, όταν μιλάει για τη μητρότητα, τις θυσίες και το τι σημαίνει να είσαι ολοκληρωμένος άνθρωπος. Το Voodoo Cello, που θα παρουσιάσει, είναι η τρίτη δισκογραφική της δουλειά, κλείνει το μάτι στον Jimmy Hendrix και το Voodoo Child και περιλαμβάνει 12 διασκευές πασίγνωστων κομματιών, παλαιών (Like a prayer, Madonna) και νεότερων (Take me to church, Hozier), τα οποία φαντάστηκε από την αρχή δίνοντας τους ζωή μέσα από την φωνή της και 8 βιολοντσέλα, σ’ένα θέαμα πολλά υποσχόμενο.
Εδώ και κάποιον καιρό, έχεις ξεκινήσει την περιοδεία σου για έναν δίσκο που δεν μπόρεσες να παρουσιάσεις λόγω κορονοϊού. Πώς βίωσες την περίοδο του εγκλεισμού;
Ζώντας στο παρισινό προάστιο του Pantin, σ’ένα σπίτι με μικρό κήπο, δεν ήταν τόσο δύσκολο όσο το να είσαι κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους ενός διαμερίσματος. Είχα μόλις γεννήσει για δεύτερη φορά και μπορώ να σου πω ότι η αδυναμία να κάνω περιοδεία ήταν σωτήρια για τη σχέση μου με την οικογένεια μου. Την πρώτη φορά που έγινα μαμά, είχα αναγκαστεί να φύγω σε τουρνέ μετά από τρεις μήνες, παίρνοντας μαζί τη δική μου μαμά και τον γιο μου, κάτι που ήθελε τρομερή οργάνωση· και μόνο το θηλασμό να σκεφτείς. Όταν γεννήθηκε η κόρη μου, αντιθέτως, μπόρεσα να σταματήσω πραγματικά το χρόνο και να περάσω πολύτιμο χρόνο με τα παιδιά μου και τον σύντροφό μου.
Τώρα ξανάρχισες να ταξιδεύεις. Είσαι εντάξει μ’αυτό, ή σε βασανίζουν τύψεις; Νομίζω πως οι μπαμπάδες δεν νιώθουν τις ίδιες ενοχές, όταν έχουν επαγγελματικές υποχρεώσεις.
Συμφωνώ. Ξέρεις, υπάρχει ένα ρητό που λέει, «η γυναίκα γίνεται μητέρα μέσω του σώματος, και ο άντρας γίνεται πατέρας μέσω του μυαλού». Το βλέπω μέσα από τον σύντροφό μου. Ακόμη κι αν ένα από τα παιδιά είναι άρρωστο, θα το βάλει σ’ένα «κουτάκι» και θα συνεχίσει τη μέρα του. Για εμάς τις γυναίκες, τις μητέρες, το παιδί είναι μια προέκταση του εαυτού μας. Συχνά, μπαίνουμε στο ρόλο της μητέρας από τη στιγμή που μένουμε έγκυος. Οφείλουμε να τρώμε σωστά, να μην πίνουμε αλκοόλ, να μην καπνίζουμε. Οι κοινωνίες είναι έτσι δομημένες ώστε να έχουμε μεγαλύτερη ευθύνη για τα παιδιά από τους άντρες. Αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει, βέβαια, αν σκεφτείς ότι πριν από 100 χρόνια οι άντρες δεν ήταν καν παρόντες στην αίθουσα τοκετού. Δεν έβλεπαν καν το παιδί τους να γεννιέται! Είχα πάει στο σινεμά πριν μερικούς μήνες, και είδα την ταινία του Στήβεν Σπήλμπεργκ, τους Φέιμπελμαν.
Νομίζω ξέρω τι θα μου πεις. «Οι τύψεις είναι ένα άχρηστο συναίσθημα». Την είδα κι εγώ αυτήν την ταινία.
Ακριβώς. Κάθε μητέρα αισθάνεται πως θα μπορούσε να κάνει περισσότερα, πως θα έπρεπε να νιώθει μια πληρότητα στον ρόλο της, ειδάλλως είναι αχάριστη και δεν εκτιμάει το δώρο της μητρότητας. Είναι αυτή η φωνούλα των ενοχών που μας μπλοκάρει έξω από ένα ανώτερο εγώ, από το να αγγίξουμε την θεϊκή μας φύση. Μας εμποδίζει από το να συνδεθούμε πραγματικά με τον εαυτό μας. Έχουμε μεγαλώσει πιστεύοντας ότι έχουμε έρθει εδώ για να αρέσουμε και να φέρουμε ένα παιδί στον κόσμο. Έτσι, όταν κυοφορούμε, δεν έχουμε δικαίωμα να σκεφτούμε τον εαυτό μας, να βγούμε έξω, να περάσουμε καλά, να έχουμε ερωτική ζωή. Και μετά, όταν το μωρό γεννηθεί, πρέπει να ξαναγίνουμε λεπτές, όμορφες, χαρούμενες. Κλαις; Κάτι πάει στραβά με σένα. Θα έπρεπε να είσαι στον έβδομο ουρανό. Έκανες παιδί και θέλεις να σταματήσεις να δουλεύεις; Γιατί; Θέλεις να ξαναρχίσεις να δουλεύεις; Γιατί; Ε λοιπόν, θα σου πω ένα μυστικό. Ο μόνος που μπορεί να μας απελευθερώσει είναι ο εαυτός μας.
Καταφέρνεις να ξεπεράσεις λοιπόν τις εγγενείς ενοχές σου;
Αυτήν την αμφιβολία, το υπερεγώ, προσπαθώ να κανευνάσω μέσω μιας προσπάθειας διαλογισμού, για να καταλαγιάσω τις φωνές στο κεφάλι μου. Έχω ένα τελετουργικό εδώ και παραπάνω από δύο δεκαετίες, όπου όταν ξυπνάω το πρωί, πριν φάω πρωινό, πριν ασχοληθώ με τα παιδιά μου, γράφω στον εαυτό μου.
Ακολουθείς την μέθοδο της Τζούλια Κάμερον;
Ναι, τον Δρόμο του καλλιτέχνη (κυκλοφορεί στα ελληνικά από την Key Books), όπου γράφεις σελίδες με όλες σου τις σκέψεις μόλις ξυπνήσεις και δεν τις ξαναδιαβάζεις μετά, μόνο και μόνο για να πετάξεις ό,τι αρνητικό μπορεί να υπάρχει μέσα σου. Ακόμη κι όταν περνώ περιόδους που δεν έχω ενέργεια να σηκωθώ, ή δεν έχω το κουράγιο να αντιμετωπίσω τη μέρα μου, το κάνω για να μην παραμείνω καθηλωμένη στο υπερεγώ μου, στο άγχος μου, στη στεναχώρια μου. Έτσι έρχομαι σ’επαφή με το ανώτερο εγώ μου, αυτό που μπορεί να είναι χαρούμενο, όμορφο, σε ειρήνη με τις ανάγκες και τα όρια του. Κατ’αυτόν τον τρόπο ξεπερνάω τις ενοχές μου και μου επιτρέπω να βγω με τις φιλενάδες μου, να κάνω ένα ζεστό μπάνιο μόνη μου, να μη σκέφτομαι κανέναν για λίγο, μόνο τον εαυτό μου. Αν μοιάζει δύσκολο να το πετύχει κάποια, είναι γιατί έχουμε υποστεί 4.000 χρόνια πατριαρχίας, και γιατί μας έλεγαν ότι φτιαχτήκαμε από τα πλευρά του Αδάμ.
Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για την άλλη πλευρά της ζωής σου, την τέχνη σου. Τι θα παρακολουθήσουμε στη συναυλία στην Αθήνα;
Άκου, ο κορονοϊός άλλαξε τον τρόπο που καταναλώνουμε γενικά τα πολιτιστικά προϊόντα. Οι άνθρωποι προτιμούν να πληρώσουν μια συνδρομή σε μια πλατφόρμα με 5 ευρώ το μήνα, παρά να πάνε σινεμά. Το ίδιο συμβαίνει και στη μουσική. Πρέπει, ως εκ τούτου, να δώσεις μια περφόρμανς που να αξίζει τον κόπο. Το δικό μου λάιβ, με τα 8 βιολοντσέλα και την διασκευή 12 ετερόκλητων αλλά πολύ διάσημων έργων είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει. Γράφω μουσική, αν θες, για ακροατές που έχουν όρεξη να πετάξουν στα σκουπίδια τις προκαταλήψεις τους και να θυμηθούν ποιοι είναι πραγματικά. Το Voodoo Cello είναι το μωρό μου. Μόνο έτσι μπορώ να το χαρακτηρίσω. Η ιδέα να ηχογραφήσω ένα άλμπουμ με διασκευές τριβέλιζε χρόνια στο μυαλό μου, αλλά το ανέβαλλα επειδή η δισκογραφική με απέτρεψε και με παρακίνησε να βγάλω έναν δεύτερο δίσκο με δικά μου κομμάτια. Έπειτα έκανα μια τεράστια τουρνέ: 600 εμφανίσεις. Ήμουν ξεθεωμένη. Πήγαινα γύρω-γύρω και έλεγα ότι αυτό ήταν, τελείωσε η καριέρα μου. Σταματάω, τέρμα. Και πάνω που είχα συμφιλιωθεί με αυτό, έμεινα έγκυος. Και ήταν κορίτσι. Και δεν ξέρω γιατί, αυτή η εξέλιξη μου άλλαξε την αρχική απόφαση. Δεν ήθελα η κόρη μου να θεωρήσει ότι η μητέρα της ηττήθηκε.
Είχε σημασία ότι ήταν κορίτσι;
Είχε πολύ μεγάλη σημασία! Δεν ήθελα να δώσω το κακό παράδειγμα. Επιθυμούσα η κόρη μου να είναι περήφανη για τη μητέρα της. Τι εικόνα ήθελα να έχει; Ήθελα να σκεφτεί ότι η μουσική ξέβρασε τη μητέρα της; Ή ήθελα να ξέρει πόσο δούλεψα για να γίνω τραγουδίστρια; Δεν ήμουν έτοιμη να τα παρατήσω όλα. Είχα αυτήν την εσωτερική φωνούλα που μου έλεγε να μην το κάνω, αν όχι για μένα, τότε για κείνη.
Σήμερα πώς είναι τα πράγματα στην μουσική βιομηχανία;
Θα έλεγα ότι είναι πιο πολύ από ποτέ γεμάτη αντιφάσεις. Από τη μία, το κοινό, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 3 ετών, κατανάλωσε πολλή μουσική, από το σπίτι του. Από την άλλη, βγήκαν τόσο πολλοί τίτλοι, που είναι αδύνατον να αμειφθούν ικανοποιητικά όλοι οι μουσικοί. Φαντάσου ότι κατά μέσο όρο, κυκλοφορούν 70.000 τίτλοι τη βδομάδα. Έχει αλλάξει, επίσης, η στάση των εταιρειών απέναντι στους μουσικούς. Έχουν άλλες απαιτήσεις.
Τι εννοείς;
Πριν μερικά χρόνια, πήγαινες στη δισκογραφική μ’ένα άλμπουμ, και εκείνη αναλάμβανε να δημιουργήσει ένα «σύμπαν» ώστε να το προωθήσει. Ο καλλιτέχνης λειτουργούσε συμπληρωματικά με την εταιρεία. Σήμερα, η δισκογραφική περιμένει να έχεις τόσους ακόλουθους στο ίνσταγκραμ, να κάνει τρεντ στο τικ τοκ και αν δεν ισχύει αυτό, τότε δεν βάζουν χρήματα για τον δίσκο σου. Σήμερα, με άλλα λόγια, σου λένε, «έχεις αρκετή παρουσία ώστε να μας αποφέρεις χρήματα»; Δεν αρκεί ένας ωραίος ήχος. Αλήθεια, πιστεύω ότι αν η Imany είχε προσπαθήσει να γίνει όνομα σήμερα, και όχι πριν από 15 χρόνια, δεν θα έβρισκε κοινό. Κοίτα, η μουσική θα υπάρχει πάντοτε. Αν ως μουσικοί θα καταφέρουμε να ζούμε απ’αυτήν, είναι το μεγάλο στοίχημα.
Εσύ πώς γράφεις τραγούδια; Πώς σου προκύπτει;
Είναι σαν να με χτυπάει κεραυνός. Μπορεί να κάνω μπάνιο την κόρη μου, ή να τρώμε οικογενειακά. Ε, αναγκάζομαι να τα παρατήσω όλα, γιατί η έμπνευση μου χτύπησε την πόρτα, και όχι απλά χτύπησε, αλλά γρονθοκοπεί. Εκείνη τη στιγμή πρέπει να πάρω το μαγνητόφωνό μου και με ηχογραφήσω. Και δεν πρόκειται απλά για μια ιδέα, αλλά για κάτι ολοκληρωμένο· θα ακούσω τα ντραμς, την σύνθεση, τα πάντα. Αλλιώς το τρένο πέρασε, σφύριξε, και αντίο.
Και η αγάπη, τι θέση έχει στο έργο σου;
Είναι η απόλυτη έμπνευση. Στην πραγματικότητα, στον κόσμο που ζούμε, υπάρχει μόνο αυτό, η έλλειψη αγάπης, η υπερβολική αγάπη, ο φόβος της αγάπης. Ό,τι έχει κανείς να πει για την αγάπη, έχει ειπωθεί· ωστόσο, μόνο αυτό έχει σημασία.
Η Imany θα εμφανιστεί στην Αθήνα στο CHRISTMAS THEATER, Λεωφ. Βεΐκου 137, Γαλάτσι, στις 25 Οκτωβρίου, στις 9μ.μ. Προπώληση εισιτηρίων: www.more.com.
