Είναι 2009 και ετοιμάζομαι να ερωτευτώ. Στο πρώτο μας ραντεβού, θα τον περιμένω παίζοντας νευρικά με έναν φθηνό αναπτήρα, παρόλο που θα έρθει στην ώρα του. Αδύνατος, αγχωμένος, ίσως περισσότερο από μένα, θα πειράζει τα αξύριστα γένια του και θα μιλάμε για τις επόμενες πέντε ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων θα αναρωτιέμαι τι σόι συνάντηση είναι αυτή. Θα είναι τρεις τα ξημερώματα όταν θα φύγουμε από το Μπρίκι, θα περπατήσουμε προς το Πάρκο Ελευθερίας, σκοτεινό, ψηλό, κυματιστό και φιλόξενο, ειδικά γι’αυτούς που ερωτεύτηκαν το ίδιο βράδυ. Θα ατενίσουμε για λίγο μόνο το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Θα καθίσουμε στo χορτάρι, θα μιλήσουμε κι άλλο και κάποια στιγμή θα γυρίσω το κεφάλι μου δεξιά και θα είμαστε πιο κοντά απ’όσο είναι ανθρωπίνως δυνατό χωρίς να ακουμπιέσαι.
Αυτό είναι το Πάρκο Ελευθερίας για μένα. Και τώρα είναι 2023, και δεν ξέρω καν πού να κατατάξω εκείνο το πρώτο ραντεβού, και πάνε χρόνια που δεν το σκέφτομαι σχεδόν ποτέ, αλλά όταν πιάνω κουβέντα με μια κοπέλα που έχει έρθει να βγάλει τον σκύλο της βόλτα, και μου λέει ότι περνάει το χρόνο της εδώ γιατί της θυμίζει τον μεγάλο της έρωτα, που έχει πλέον καινούριο κορίτσι και καινούριο σκύλο, κάπως γελάω από μέσα μου γιατί είναι ένα ωραίο στόρι αλλά και γιατί πια δεν με πειράζει – αν και αμφιβάλλω αν ο παλιός μου έρωτας έγινε ξαφνικά ζωόφιλος.
Βγάζω τα παπούτσια μου και αφήνω το χορτάρι να γαργαλίσει τις πατούσες μου καθώς περπατάω, και πέφτω πάνω σε διάφορες παρέες, όλοι λιγότερο από 30, όλοι να μου θυμίζουν αμυδρά κάτι που συγγενεύει με την ελευθερία ή είναι αυτό ακριβώς, εκ πρώτης όψεως. Μια παρέα μαθητών από το Ελληνογαλλικό Σχολείο θέλει να σπουδάσει στο εξωτερικό, αλλά όχι στο Παρίσι, γιατί είναι πανάκριβο. Τους απασχολεί η κλιματική αλλαγή. Παραδίπλα, δύο κουίρ άτομα μιλούν για την κριντζ πλευρά του πάρκου το βράδυ, όταν τα φώτα πέφτουν και το μεγαλύτερο κομμάτι του βυθίζεται στο σκοτάδι. Τρεις φίλοι, γύρω στα 25, παίζουν The Smiths με κιθάρα και κρουστά και συζητούν για τα εργασιακά τους άγχη· κάποιος δουλεύει σε κέντρο εξυπηρέτησης πελατών, αντιμετωπίζει έντονη πίεση και φωνές κι έρχεται εδώ μετά για αποσυμπίεση. Μια ομάδα φοιτητών από το Φυσικό κάνουν την πρώτη συνάντηση της ακαδημαϊκής χρονιάς για τη θεατρική τους ομάδα. Όσο κρατάει ο καλός καιρός, βλέπονται εδώ.
Οι πράσινες οάσεις στο κέντρο της Αθήνας είναι κάπως δυσεύρετες, και δεν είναι στην κουλτούρα των Ελλήνων να παίρνουν μια κουβέρτα, ένα βιβλίο και μια μπύρα και να ξαπλώνουν πάνω στο χορτάρι. Στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης, κάθε φορά που ο ήλιος ξεπροβάλλει δειλά δειλά, νέοι, γονείς, παιδιά, μεσήλικες, σκυλιά και καμιά φορά ακόμη και γάτες με λουράκι, θα ξεχυθούν σε χώρους πρασίνου για χάζι, πικνίκ και κουβέντα. Εμείς μάλλον θα πηγαίναμε σ’ένα καφέ στο Φλοίσβο, ή μια βόλτα στη θάλασσα.
Έτσι, ένα φθινοπωρινό απόγευμα στην Βασιλίσσης Σοφίας, μια ανάσα από τον ιστό της πόλης, καμιά δεκαριά μόνο παρέες αράζουν στο γκαζόν. Συνεχίζοντας την ανθρωπογεωγραφική παρατήρηση αυτής της μικρής όασης, μόνο μια μαμά με παιδί βλέπω όσο παρατηρώ τους χορταριασμένους λοφίσκους: τη Μαρία με τον Νέστορα. Ο μικρός είναι τεσσάρων και έχει βάλει καημό να μαζέψει όλα τα σκουπίδια που άφησαν πίσω τους οι επισκέπτες της προηγουμενης βραδιάς… Σε άλλα τέτοια μέρη, οι οικογένειες καταφθάνουν en masse αλλά όχι εδώ, που λείπει κάποια κάποια παιδική χαρά ή έστω μια περίφραξη, ή ενδεχομένως και μια κουλτούρα φροντίδας του χώρου από κάποιους επισκέπτες του· άλλη η χρήση αυτού του πάρκου κι άλλα τα προτερήματά του.
Πάντως ο Νέστορας κάποια στιγμή αφήνει την «δουλειά» του, παίρνει το πατίνι του και αρχίζει να γλιστράει στο μάρμαρο γύρω από τον ανδριάντα του Ελευθέριου Βενιζέλου, που φιλοτέχνησε ο Γιάννης Παππάς κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Το πάρκο, μαθαίνω, ήταν από τους λίγους πράσινους χώρους που δόθηκαν σε αρχιτέκτονα μετά από διαγωνισμό, σε αυτήν την περίπτωση στον Παναγιώτη Βοκοτόπουλο.
Ίσως, πάλι, η δημιουργία ενός μικρού πεζοδρόμου, πλάι και πίσω από το πάρκο, να φέρει περισσότερο κόσμο για βόλτα, καθώς επίσης και το μοντέρνο νέο κτίσμα, το Athens Book Space. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική κατασκευή από μέταλλο και γυαλί, η οποία προσκαλεί τον βιβλιόφιλο να διαλέξει κάποιο από τα ψηφιακά ή αναλογικά βιβλία και να τα διαβάσει στους χώρους της. Εξάλλου, μοναχικοί βιβλιόφιλοι κουρνιάζουν και κάτω από τα δέντρα, βρίσκοντας εκεί την ησυχία τους, αυτήν που χαλάω όταν πηγαίνω να τους μιλήσω. Δίπλα από το Athens Book Space, βρίσκεται και η απάντηση στο γιατί το πάρκο Ελευθερίας ονομάζεται έτσι: κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας, πολιτικοί αντιφρονούντες κρατούνταν και βασανίζονταν στα κτίρια πίσω από το πάρκο, που πλέον αποτελούν τρία μουσεία (Κέντρο Τεχνών, Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου, Μουσείο Αντίστασης ΕΑΤ-ΕΑΜ). Πάρκο Ελευθερίας λοιπόν για να τιμηθεί η ιστορία τους.
Γνωρίζοντας αυτό πλέον, σκέφτομαι ότι συλλογικά σημαίνει κάτι, ωστόσο για τον καθένα μας ξεχωριστά συμβολίζει κάτι διαφορετικό. Κάποιοι ζουν τώρα τώρα τη στιγμή που θα τους μείνει καρφωμένη στο μυαλό για πάντα, ή αυτή πέρασε και την μνημονεύουν κάθε τόσο, όταν τους φέρνει προς τα εδώ ο δρόμος. Πάντως όλοι θα συμφωνήσουμε· κάτι σε τραβάει σ’αυτό, δίπλα από τα κορναρίσματα και την οχλοβοή, δίπλα από τους γοργούς ρυθμούς – μια παράλληλη πραγματικότητα, κάτω από την σκιά των δέντρων. Έστω για λίγο, μια άλλη ζωή.
