Ο Παλαιστίνιος Μπασάμ Αραμίν και ο Ισραηλινός Ραμί Ελχανάν συναντήθηκαν επειδή μοιράζονταν τον ίδιο πόνο. Και οι δύο έχασαν μια κόρη από επιθέσεις του ενός λαού στον άλλο. Θεώρησαν ότι, αν επικοινωνούσαν το πένθος τους από κοινού, ίσως γινόταν ένα βήμα προς τα εμπρός, θα έδιναν ένα παράδειγμα, η ειρήνη ίσως ήταν εφικτή. Οι δυο τους είναι επίσης οι ήρωες του μυθιστορήματος Απειρόγωνο του Ιρλανδού συγγραφέα Κόλουμ Μακ Καν, που συνάντησε τους δύο άνδρες και κατέγραψε τις ιστορίες τους σε 1.001 σύντομα κεφάλαια, με προφανή παραπομπή στις νύχτες της Σαχραζάτ. Το λογοτεχνικό πείραμα του Μακ Καν είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, η πολυπλοκότητα του εγχειρήματος θυμίζει ότι το πιο απλό, το αυτονόητο, δεν είναι καθόλου δεδομένο. Ποια ειρήνη; Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2020, υπήρξε υποψήφιο για το Μπούκερ, μεταφράστηκε στα ελληνικά τον Μάιο από τις εκδόσεις Καστανιώτη και σήμερα το κρατάω στα χέρια μου και απορώ για την αξία που μπορεί να έχει κάθε καλή πρόθεση.
Παράλληλα βλέπω ειδήσεις. Θυμάμαι τα κείμενα του Άμος Οζ, τις παιδικές του αναμνήσεις από τα χρόνια της δημιουργίας του κράτους του Ισραήλ (Ιστορία αγάπης και σκότους), τα δοκίμιά του για τον φανατισμό, τη διαύγεια με την οποία άγγιζε ακόμα και τα πιο δύσκολα ζητήματα. Για τη Χαμάς είχε γράψει κάποτε στους New York Times ότι δεν είναι απλώς μια τρομοκρατική οργάνωση, αλλά μια ιδέα που δεν νικιέται σε μάχη, αλλά μόνο με μια καλύτερη ιδέα. Για την ειρήνη. Θυμάμαι την Πύλη του ήλιου του Ελίας Χούρι και τον Κύριο Μάνι του Γεοσούα και τα Άγρια αγκάθια της Σαχάρ Καλιφέφ και τις ιστορίες των νεότερων, του Έτγκαρ Κερέτ και της Νικόλ Κράους, που περιγράφουν στιγμές ειρήνης, στιγμές ζωής στον 21ο αιώνα, αλλά βλέπω πάλι ειδήσεις. Ποιες στιγμές ζωής; Οι ήρωες αυτών των ιστοριών είναι σήμερα κρυμμένοι, φοβούνται ή ντρέπονται. Το ζητούμενο είναι πάντα η ειρήνη, αλλά δεν είναι εφικτή, είναι στην καλύτερη περίπτωση επιδίωξη, στην χειρότερη αυταπάτη, και τώρα αυτό το ξέρουν και ο Αραμίν και ο Ελχανάν και δεν έχουν τι να κάνουν το πένθος τους.
