Κόκκινο φανάρι, Τσιμισκή με Κούσκουρα. «Λοιπόν, για πες, εντυπώσεις από το “χωριό” μας;» Δύο ώρες πριν φύγει το δρομολόγιο για Αθήνα, ζήτησα από τους γονείς μια γρήγορη βόλτα στη Νέα Παραλία, ίσα να κάνει αυτό που δεν μπορεί η μουσική: να διώξει τα «σύννεφα» όπως η ιβουπροφαίνη τον πόνο στο αυτί. Πρώτη φορά έπειτα από αμέτρητο καιρό πετύχαμε τα σιντριβανάκια στις «Ομπρέλες» να κελαρύζουν. Πέρασε μια σκέψη πως ίσως πρόκειται για προεκλογικό έργο, όπως οι ασφαλτοστρώσεις λίγο πριν από τις εκλογές, αλλά το σάπιο ξύλινο ντεκ και οι καμένοι λαμπτήρες δηλώνουν «μισές δουλειές». Φυλλάδια με τα πρόσωπα υποψήφιων δημοτικών συμβούλων σχηματίζουν λοφάκια έξω από τις πολυκατοικίες και με λίγη φαντασία τα σταυρωμένα ψηφοδέλτια μήκους 98 εκατοστών μέσα σε φακέλους δημιουργούν τα μπατζάκια μιας εύθραυστης πανταλόνας από χαρτί.
Το μετρό είχε πάλι εγκαίνια, αλλά αυτή τη φορά για τους δημοσιογράφους. Το 2019 είχαμε βάλει στοίχημα με φίλους στο Ισραήλ για το ποια γραμμή θα ανοίξει πρώτη για το κοινό. Ο ελαφρύς σιδηρόδρομος του Τελ Αβίβ εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο, αλλά το στοίχημα έχασε το νόημά του. «Δημοκρατία για όλους. Από το ποτάμι [σ.σ. του Ιορδάνη] μέχρι τη [Μεσόγειο] θάλασσα», έγραφε ένα μικρό πλακάτ που πετύχαμε στις διαδηλώσεις του Μαρτίου εναντίον της δικαστικής μεταρρύθμισης, που έδωσε (πια) το δικαίωμα στην κυβέρνηση του Ισραήλ να ανατρέπει αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Οι παλαιστινιακές σημαίες απαγορεύονταν, αλλά όχι και το καρπούζι που έχει τα χρώματά της. Φτάσαμε στον Οκτώβριο.
Κάποιοι φίλοι επιστρατεύτηκαν, ενώ οι υπόλοιποι προειδοποιούν για πογκρόμ ακροδεξιών. Τέσσερα χρόνια πριν, στην είσοδο του Γκάνι Γιεχοσούα, στο πάρκο πλάι στον ποταμό Γιαρκόν, ακροδεξιοί μάς φώναζαν «προδότες» και άλλα που δεν κάνει να γράψω. Παρακολουθούσαμε ζωντανά τη 14η Τελετή Μνήμης Ισραηλινών και Παλαιστινίων, μια πρωτοβουλία από εξακόσιες οικογένειες των δύο λαών που θρηνούσαν την απώλεια των συγγενών και των φίλων εξαιτίας των βίαιων συγκρούσεων. Αρκούσε το κλίμα και δύο ιστορίες (γράμμα ενός γιου που φύτεψε μια ελιά στον τάφο του νεκρού πατέρα του, την ημέρα που υπογράφηκε η Συμφωνία Ειρήνης του Όσλο –και πόσο έξω έπεσε– και ενός 15χρονου που έχασε τον φίλο του) για να καταλάβεις και πώς τροφοδοτείται αυτός ο κύκλος της βίας από το 1948 και πώς ο πόνος δεν αναγνωρίζει ποιος είναι από τη Γάζα και ποιος από την Ασκελόν.
Η βραδιά μνήμης έκλεισε με το Χαντ Γκαντία (Chad Gadya), έναν σκοπό στα αραμαϊκά που υπενθυμίζει αλληγορικά, με μια κατσίκα, τον κύκλο βίας σε εκείνο το κομμάτι γης. Η χορωδία αλλάζει τους στίχους στο τέλος. «Σήμερα έχω άλλη μία ερώτηση/ Ως πότε αυτός ο κύκλος του τρόμου θα είναι κραταιός; / Νικητής και ηττημένος/ θύτης και θύμα/ Πότε θα τελειώσει αυτή η τρέλα;/ Ήμουν αρνί, μια ειρηνική κατσίκα/ Σήμερα είμαι τίγρης, ένα άγριο κογιότ/ Έχω ήδη υπάρξει περιστέρι και κριάρι/ Τώρα δεν ξέρω τι ακριβώς είμαι».
