Ο Μικρός Νικόλας μάς δείχνει πώς να γίνουμε ευτυχισμένοι

Βρισκόμαστε στο 1959. Η ταινία ξεκινάει με μια υπέροχη σεκάνς στους δρόμους του Παρισιού, όπου ο νεαρός εικονογράφος Σανπέ οδηγεί βιαστικά το ποδήλατό του, έχει αργήσει, τον ακολουθούμε παραβιάζοντας μαζί του τα φανάρια, ανεβαίνουμεσε πεζοδρόμια, χαζεύουμε τον Πύργο του Άιφελ στο βάθος μέχρι να φτάσουμε σε ένα καφέ όπου τον περιμένει ο φίλος του, Ρενέ Γκοσινί, πίνοντας ένα ποτήρι κρασί και καπνίζοντας ανέμελα. Ο Σανπέ είναι ακόμη νέος, δίνει δουλειές σε εφημερίδες, αλλά δεν έχει αναγνωριστεί το ταλέντο του. Ο Γκοσινί, λίγο μεγαλύτερος, απολαμβάνει ήδη κάποια δημοφιλία. «Θες να δημιουργήσουμε κάτι μαζί;» τον ρωτάει. Και δημιούργησαν. Τον Μικρό Νικόλα.

«Ο Γκοσινί και ο Σανπέ είναι μνημεία του γαλλικού πολιτισμού», μου λένε οι σκηνοθέτες Αμαντίν Φρεντόν και Μπεντζαμίν Μασούμπρ, που υπέγραψαν την ταινία Ο Μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι;, η οποία μετά την πρώτη τηςπροβολή το καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου θα πάρει διανομή στις ελληνικές αίθουσες σε λίγες μέρες. Μία ακόμα, λοιπόν, κινηματογραφική προσέγγιση του κόσμου του νεαρού ήρωα; Όχι ακριβώς. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ενδιαφέρον στρέφεται στους δημιουργούς, στο πώς γεννήθηκε η ιδέα, στη σχέση του Σανπέ με τον Γκοσινί. «Ετοιμάζοντας την ταινία, συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχαν πολλά που δεν ξέραμε για τις ζωές τους», μου λένε οι Φρεντόν και Μασούμπρ.

Μου περιγράφουν την πορεία του Γκοσινί, ο οποίος είχε ζήσει για χρόνια μακριά από την πατρίδα του και είχε χάσει μέρος της οικογένειάς του σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ένα τραύμα για το οποίο δεν μιλούσε αλλά το οποίο τον επηρέασε βαθιά. Βρέθηκε στη Νέα Υόρκη μαζί με τη μητέρα του και χρειάστηκε να κάνει πολλές δουλειές πριν αναγνωριστεί. Το 1955 υπέγραψε το πρώτο τεύχος του Λούκυ Λουκ, την άνοιξη του 1959 δημοσιεύτηκε η πρώτη ιστορία του Μικρού Νικόλα, λίγους μήνες πριν από το πρώτο τεύχος του Αστερίξ. Η διαδρομή του Σανπέ στιγματίστηκε κι αυτή από ένα τραύμα, έχοντας υπάρξει θύμα κακοποίησης από τον πατριό του. Με πολύ κόπο και χάρη σε κάποιες δημοσιεύσεις στο New Yorker, άρχισε τελικά να αποκτά κι αυτός κάποια φήμη. Η ταινία, εξηγούν οι δύο σκηνοθέτες, είναι μια ωδή στη φιλία των δύο ανδρών και στην ανθεκτικότητα απέναντι στις δυσκολίες που φέρνει η ζωή: «Πώς να χρησιμοποιήσει κανείς τον πόνο για να τον μετατρέψει σε δύναμη, σε χαρά της ζωής».

H Γνώμη του Σανπέ 

Η ταινία μάς προσκαλεί να μπούμε στον κόσμο που εμπνεύστηκαν οι δύο δημιουργοί, σε μια μέση αστική οικογένεια και όχι μπουρζουά, όπως αρχικά σκέφτονταν. Έπειτα, καθώς ένα παιδί έχει ανάγκη από φίλους, γεννήθηκε και η θρυλική παλιοπαρέα του, με χαρακτηριστικότερο όλων τον κολλητό του Νικόλα, τον λιχούδη Αλσέστ. Στην οθόνη βλέπουμε τους δύο συγγραφείς να σκέφτονται τι άλλο θα κάνει ο πιτσιρικάς Νικόλας και να γελάνε όταν τον μπλέκουν σε σκανταλιές. «Ο Μικρός Νικόλας είναι ένα μείγμα όσων ορίζουν την παιδική ηλικία: λίγη αφέλεια, αρκετή φρεσκάδα και μια φυσικότητα που χάνουμε όταν γινόμαστε ενήλικες. Δεν είναι ποτέ κακός, αλλά κάνει λάθη χωρίς να το συνειδητοποιεί, γεγονός που τον κάνει πολύ αξιαγάπητο.

Σε αυτή την ηλικία όλα είναι δυνατά και αυτή η αισιοδοξία είναι μια δύναμη – στην ταινία μας είναι συχνά ο ίδιος ο Νικόλας που ζητά από τους συγγραφείς να επινοήσουν νέες ιστορίες γι’ αυτόν. Κι εκείνοι μας αφήνουν αυτό το όμορφο μήνυμα: πρέπει να προχωράτε μπροστά και να ξανασηκώνεστε όταν πέφτετε, να δημιουργείτε την ευτυχία σας αντί να την περιμένετε. Από εκεί προήλθε και ο υπότιτλος: “Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι;”. Είναι μια ιδέα που μας άγγιξε ιδιαίτερα», λένε οι σκηνοθέτες.

Η ταινία δεν ακολουθεί γραμμική αφήγηση, κάποια στιγμή συναντάμε τους Γκοσινί και Σανπέ στην παιδική τους ηλικία και άλλοτε μεταφερόμαστε στη χρονιά του αιφνίδιου θανάτου του Γκοσινί από εγκεφαλικό, σε ηλικία 51 ετών, το 1977. Το πλήγμα για τον Σανπέ ήταν τεράστιο. Η συγκινητική τελευταία τους συνάντηση παρουσιάζεται στην ταινία και οι δύο σκηνοθέτες μού μιλάνε ξανά για τη δύναμη της φιλίας. «Πώς μπορεί κανείς να φανταστεί τον Νικόλα χωρίς τον Αλσέστ, τον Ανιάν, τον Κλοτέρ, τη Λουιζέτ και όλους τους άλλους; Είναι αδύνατον», σχολιάζουν.

Ο Σανπέ έφυγε από τη ζωή πέρυσι, σε ηλικία 90 ετών. Πρόλαβε να δει την ταινία; «Στην αρχή της παραγωγής είχαμε την ευκαιρία να δείξουμε στον καλλιτέχνη μερικά σκίτσα των σκηνικών και των χαρακτήρων, ώστε να μας δώσει την έγκρισή του. Ήταν πολύ σημαντικό για εμάς να έχουμε την έγκρισή του, ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο κοντά στο ύφος του. Μόλις τελειώσαμε την ταινία, ήταν το πρώτο πρόσωπο στο οποίο θέλαμε να τη δείξουμε. Συγκινήθηκε πολύ όταν είδε κάποιες από τις σκηνές και εμείς ακόμα περισσότερο. Ήταν χαρούμενος και περήφανος που είδε τον εαυτό του ως χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων με τον φίλο του Ρενέ και θεώρησε ότι ήταν ένας ωραίος φόρος τιμής. Ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή», λένε οι σκηνοθέτες. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους είναι ένα ψηφιδωτό από τρυφερές σκηνές του απίθανου Νικόλα που ταιριάζουν με τη γλυκόπικρη γεύση της ζωής, αλλά και με τη συνειδητοποίηση ότι η παιδικότητα, όπως και η αθωότητα, έχουν ημερομηνία λήξης.

ΙΝFO → Η ταινία Ο Μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι; βγαίνει στους κινηματογράφους στις 9 Νοεμβρίου σε διανομή Feelgood.