Ήταν δέκα το βράδυ σε μια έπαυλη με εξωφρενική διακόσμηση στην Μπέι Έρια του Σαν Φρανσίσκο και μόλις είχε τελειώσει ένα «hackathon» ή πιο απλά «μαραθώνιος προγραμματισμού». Περίπου εκατό άτομα βρίσκονταν στριμωγμένα σε μια σάλα με περίτεχνα, χρυσά σοβατεπί και ένα μπαρόκ τζάκι που, θα νόμιζε κανείς, είχε ετοιμαστεί για να στεγάσει κάποιον χορό παλαιότερων αιώνων. Τα άτομα που ήταν εκεί είχαν κοπιάσει επί δέκα ώρες πάνω από τα λάπτοπ τους, κατασκευάζοντας εφαρμογές που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη. Τώρα που οι πτυσσόμενες καρέκλες και οι λευκοί πίνακές τους είχαν σπρωχτεί σε μια άκρη, θα μπορούσε να ξεκινήσει η πραγματική δουλειά της βραδιάς. Είχε έρθει η ώρα για να δικτυωθούν οι συμμετέχοντες – με αναλογικό τρόπο.
Όλοι τους ήταν αυθεντίες ή επίδοξοι σταρ της βιομηχανίας της τεχνητής νοημοσύνης: επιχειρηματίες, προγραμματιστές, ερευνητές και χρηματοδότες. Από την έπαυλη είχε κάποτε περάσει ο Ριτς Μάινερ, συνιδρυτής της εταιρείας που έφτιαξε το λειτουργικό σύστημα Android για τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Σε εκδηλώσεις που γίνονται εδώ, δίνουν συχνά το «παρών» ο Σεργκέι Μπριν, εκ των συνιδρυτών της Google, και η μουσικός Γκράιμς, αλλοτινή σύντροφος του Ίλον Μασκ. Ένα κινηματογραφικό συνεργείο που γύριζε ένα ντοκιμαντέρ για τη βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης έκοβε βόλτες στη σάλα.
Μέσα στο πλήθος διέκρινα τον Ρόκι Γιου, έναν μικροκαμωμένο άντρα που φορούσε ένα λευκό τζιν παντελόνι κι ένα μαύρο μπλουζάκι. Ως οικοδεσπότης της βραδιάς, βρισκόταν στο στοιχείο του. Σύστηνε τους «καλεσμένους» του μεταξύ τους. Ενίοτε, όταν γελούσε, το κεφάλι του έπαιρνε μια κλίση προς τα πίσω. Ο Γιου, που είναι 39 ετών, ίδρυσε τον Οίκο της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης –όπως θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε την επωνυμία «AGI House» στα ελληνικά, μια επιχείρηση ενοικίασης χώρων συνδιαβίωσης και οργάνωσης εκδηλώσεων– τον Φεβρουάριο. Μέσω αυτής της εταιρείας μισθώνει τη συγκεκριμένη έπαυλη και υπενοικιάζει τους χώρους της σε ανθρώπους που εργάζονται στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, χρεώνοντάς τους από 2.000 έως 10.000 δολάρια τον μήνα, ανάλογα με το πόσο πολυτελές είναι το δωμάτιό τους. Η Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη (AGI – Artificial General Intelligence) αποτελεί έναν τύπο τεχνητής νοημοσύνης που υποθέτουμε ότι στο μέλλον θα μπορεί να ολοκληρώσει οποιαδήποτε πνευματική εργασία εξίσου καλά με τον άνθρωπο. Οι φιλοδοξίες του Γιου για την εταιρεία του είναι τόσο υψηλές όσο ψηλά είναι τα ταβάνια της έπαυλης, τα οποία φτάνουν σε ύψος έξι μέτρων. «Η αποστολή της εταιρείας», όπως μου είπε, είναι να «βοηθήσει την ανθρωπότητα κατά τη μετάβασή της στην εποχή της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης».
Έπαυλη ή φοιτητικός κοιτώνας;
Τα «σπίτια των χάκερ», όπως η συγκεκριμένη έπαυλη, ως ιδέα δεν είναι κάτι το καινούργιο. Το κόνσεπτ της συνδιαβίωσης αποτελεί σχεδόν παράδοση ανάμεσα στους νέους επιχειρηματίες που ασχολούνται με την τεχνολογία. Το πραγματικά καινοφανές είναι το ότι οι «νέας γενιάς» χώροι συνδιαβίωσης, οι οποίοι έχουν ανοίξει στο Σαν Φρανσίσκο και στις περιοχές γύρω από αυτό, απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο σε όσους ασχολούνται με τη βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης. Πολλά τέτοια σπίτια βρίσκονται συγκεντρωμένα στη γειτονιά της Χέις Βάλεϊ, που πλέον έχει λάβει το προσωνύμιο «Σερίμπραλ Βάλεϊ», δηλαδή «Κοιλάδα των Εγκεφάλων». Η έκρηξη στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης έπεισε πολλούς ανθρώπους που είχαν εγκαταλείψει την Μπέι Έρια κατά τη διάρκεια της πανδημίας να επιστρέψουν, καθώς διαισθάνθηκαν ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία προσφέρει ευκαιρίες οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα αν οι ίδιοι έχουν φυσική παρουσία στην περιοχή. «Στο Εσ-Εφ [σ.σ.: Σαν Φρανσίσκο], το να έχει κάποιος μια αποστολή και να αγωνίζεται πάρα πολύ σκληρά γι’ αυτήν είναι κάτι στο οποίο μπορείς πάντα να επενδύσεις», μου είπε η Άμπερ Γιανγκ της εταιρείας κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών Bloomberg Beta. «Κι αυτό μπορεί κανείς να το δει “γραμμένο” πάνω στα συγκεκριμένα σπίτια».
Ο Οίκος της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης απέχει μισή ώρα με το αυτοκίνητο από τα βικτωριανά αρχοντικά με τα κόκκινα τούβλα της «Κοιλάδας των Εγκεφάλων». Βρίσκεται στο κομψό προάστιο Χίλσμπορο. Απέναντι από την έπαυλη βρίσκεται ένα γήπεδο γκολφ· γυναίκες με ακριβά αθλητικά ρούχα βγάζουν για βόλτα τα γκόλντεν ριτρίβερ τους σε δρόμους που έχουν πάρει το όνομά τους από κάθε λογής δέντρα. Ζήτησα από τον Γιου να μου περιγράψει τους μόνιμους κατοίκους της γειτονιάς. «Τα καθάρματα», μου είπε γελώντας, ενώ μου κατονόμαζε το αφεντικό μιας εταιρείας ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων και τον Ίλον Μασκ, ο οποίος ζούσε εδώ μέχρι πρόσφατα (λέγεται ότι η έπαυλή του ήταν τόσο μεγάλη, που ήταν ορατή από το διάστημα).
Η έπαυλη του Οίκου της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης είναι αντάξια ενός μεγιστάνα. Πριν την επισκεφθώ, την έψαξα στο Zillow, έναν ιστότοπο με ακίνητα. Ήταν καταχωρισμένη με τιμή πώλησης τα 68 εκατομμύρια δολάρια. Περιγράφεται ως «έπαυλη-τρόπαιο». Καταλαμβάνει περίπου 1.800 τετραγωνικά μέτρα, διαθέτει οκτώ υπνοδωμάτια, δέκα μπάνια, τρεις εισόδους, ένα σπίτι δίπλα από την πισίνα και μια λιμνούλα με κυπρίνους. Παντού βλέπεις μάρμαρο, ξύλο καρυδιάς, ορείχαλκο. Η κουζίνα της είναι τεράστια – όταν μιλάς, ακούγεται η ηχώ σου.
Η δε σουίτα του Γιου είναι τόσο μεγάλη, που πέρασα το «απλό» γραφείο του, στο οποίο υπήρχε μέχρι και κρεβάτι, για την κανονική του κρεβατοκάμαρα. Τι θα μπορούσε να αποτυπώσει καλύτερα τον «αφρό» από την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης από αυτή την έπαυλη;
Η καταχώριση στο Zillow, πάντως, δεν με είχε προετοιμάσει για την παράξενη αντίστιξη που διαπίστωσα να δημιουργείται από τη συνύπαρξη της μεγαλοπρέπειας του χώρου με κάποιες «πινελιές» που παρέπεμπαν σε φοιτητικό κοιτώνα. Για παράδειγμα, πάνω στις πόρτες ήταν κολλημένα με σελοτέιπ χαρτιά που έγραφαν «ιδιωτική κρεβατοκάμαρα». Υπήρχαν και κάποια μικροπράγματα που σου θύμιζαν ότι βρίσκεσαι στη Σίλικον Βάλεϊ: μια αφίσα με τον Νίο, τον προγραμματιστή που υποδύθηκε ο Κιάνου Ριβς στο Matrix· μια εικόνα που έδειχνε πώς φαίνεται η Γη από το φινιστρίνι ενός διαστημόπλοιου. Τα δωμάτια ήταν πολύ λιτά επιπλωμένα: σε μια κρεβατοκάμαρα δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά ένα φουσκωτό στρώμα, ένα πουφ, μερικά βαράκια και ένας καθρέφτης. Η φάση ήταν σαν ένα γκρουπ από ζητιάνους μοναχούς να είχε κλείσει μέσω Airbnb, κατά λάθος, για τις διακοπές του το παλάτι των Βερσαλλιών.
Στο απέραντο κτήμα υπάρχει ένας λεμονόκηπος, ένα μεγάλο κλουβί (γεμάτο με ψεύτικα πουλιά), ένας κρυμμένος κήπος Ζεν και ένα γήπεδο του μπότσε, που όταν το επισκέφθηκα, υπέθεσα ότι θα είχε δει καλύτερες μέρες. Μου έκανε εντύπωση πόσο πολύ χώρο είχαν οι ένοικοι της έπαυλης και πόσο λίγο έδειχναν να τον χρησιμοποιούν. Μετέφερα τη σκέψη μου στον Γιου. Εκείνος συμφώνησε. «Υποθέτω ότι όλοι είναι απασχολημένοι με την ανάπτυξη της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης, οπότε κανείς από τους ενοίκους δεν είναι πραγματικά εδώ για να απολαύσει την έπαυλη».
Η φάση ήταν σαν ένα γκρουπ από ζητιάνους μοναχούς να είχε κλείσει μέσω Airbnb, κατά λάθος, για τις διακοπές του το παλάτι των Βερσαλλιών.
Η απόλαυση δεν ήταν το ζητούμενο, λοιπόν. Κάτω από τους πρόσχαρους τρόπους του Γιου κρύβεται μια άκαμπτη αποφασιστικότητα. Γεννήθηκε σε μια φτωχή οικογένεια αγροτών στην κινεζική επαρχία. Αποφασισμένος να δει τον κόσμο, πέρασε μερικά χρόνια ταξιδεύοντας με ένα σακίδιο στην πλάτη ανά την Ασία, την Ευρώπη και την Αμερική. Κάποτε στο Λονδίνο διανυκτέρευσε σε ένα ίντερνετ καφέ, για να μην πληρώσει εννέα λίρες για ένα κρεβάτι σε ξενώνα. Έγινε δεκτός στην Επιχειρηματική Σχολή του Στάνφορντ και στη συνέχεια «χώθηκε» στη σκηνή των «τεκ έξπερτ» του Σαν Φρανσίσκο.
Ο Γιου δεν γεννήθηκε στην… πορφύρα, δεν είναι αρχοντόπαιδο και δεν δείχνει να σκοπεύει να αφήσει το αρχοντικό που εκμεταλλεύεται επιχειρηματικά να τον καταστήσει «μαλθακό». Τα πάρτι απαγορεύονται· στον μαραθώνιο προγραμματισμού που παρακολούθησα δεν σερβιρίστηκε αλκοόλ. Ο Γιου κατά τις συνομιλίες μας –όπου κάποια στιγμή αστειεύτηκε με το ότι οι ένοικοι τον αποκαλούν «δικτάτορα»– έδωσε πολλές φορές έμφαση στην «επαγγελματική κουλτούρα» του Οίκου της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης.
Γιατί λοιπόν, τον ρώτησα, επέλεξε ένα τόσο πολυτελές σκηνικό για να στεγάσει τους «χάκερ» του; Μου εξήγησε ότι έπρεπε να βρει έναν χώρο αρκετά γκλαμουράτο για να προσελκύσει τα καλύτερα ταλέντα και αρκετά μεγάλο για να μπορεί ο χώρος αυτός να φιλοξενήσει επίσης –και δη με άνεση– δείπνα και μαραθώνιους προγραμματισμού. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια νέα Σίλικον Βάλεϊ», μου είπε με ένα πλατύ χαμόγελο. Και πιστεύει ότι σημειώνει πρόοδο στον στόχο του: οι άνθρωποι παλαιότερα του έλεγαν ότι πριν δεν είχαν ακούσει τίποτα για την περιοχή του Χίλσμπορο. Πλέον, θεωρεί ότι την έβαλε στον χάρτη.
Η αβάσταχτη μοναξιά των προγραμματιστών
Για να μείνει κανείς στον Οίκο της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης, θα πρέπει να είναι φίλος του Γιου ή φίλος ενός φίλου του Γιου ή ο τύπος ανθρώπου με τον οποίο θα ήθελε να γίνει φίλος ο Γιου. Οι εννέα ένοικοι που βρήκα όταν επισκέφθηκα την έπαυλη, όλοι από 20 έως 30 χρόνων, είναι επιτυχημένοι επιχειρηματίες που ασχολούνται με την τεχνητή νοημοσύνη και μοιράζονται με τον Γιου την απεριόριστη φιλοδοξία του. Μεταξύ των επιχειρήσεων που έχουν ιδρύσει, περιλαμβάνεται η Chai, μια εταιρεία με chatbots που αφηγούνται διαδραστικές ιστορίες (η αξία της αποτιμάται στα 200 εκατομμύρια δολάρια), και η Cresta, που χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να παρέχει καθοδήγηση σε πωλητές που διαχειρίζονται τηλεφωνικές κλήσεις πελατών (η δική της αξία αποτιμάται στα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια).
Η Ντίνα Γερλάν, μια 28χρονη γυναίκα που μεγάλωσε στο Καζακστάν, μετακόμισε στον Οίκο της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης τον Μάρτιο. Σε άλλα «σπίτια χάκερ», μου είπε, ένας ένοικος επιλέγεται με κριτήριο το πόσο συμπαθής φαίνεται. Θέλουν να «είσαι καλό παιδί, κάποιος π.χ. που οι άλλοι θα θέλουν να αράξουν μαζί σου». Αντίθετα, «σε αυτό το σπίτι το ζητούμενο είναι περισσότερο του τύπου “είσαι εδώ για να κάνεις κάτι μεγάλο, είσαι φιλόδοξος ή όχι;”». Της άρεσε το γεγονός ότι μπορούσε να γυρίσει σπίτι αργά ένα βράδυ Παρασκευής και να δει τους συγκατοίκους της να δουλεύουν σκληρά. «Αυτό μου δίνει μεγαλύτερο κίνητρο για να δουλέψω, το γεγονός ότι όλοι δουλεύουν τόσο πολύ».
Η Γερλάν παραιτήθηκε πρόσφατα από την εταιρεία λογισμικού Adobe για να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση (δεν μου είπε τίποτα γι’ αυτήν – ήταν σε πολύ πρώιμο στάδιο). Συχνά την έβρισκε κανείς να περιπλανιέται στα σπηλαιώδη δωμάτια της έπαυλης με τη φόρμα της, ενώ άκουγε podcasts για το πώς βιομήχανοι όπως ο Χένρι Φορντ έχτισαν τις αυτοκρατορίες τους. Η Γερλάν μού είπε ότι το έκανε για να αντλήσει συμβουλές σχετικά με το πώς να «χτίσει μια πραγματικά μεγάλη επιχείρηση που, δυνητικά, θα μπορέσει να χαρακτηρίσει μια ολόκληρη γενιά». Διάβαζε επίσης μια βιογραφία του Στάλιν. Οι Μπολσεβίκοι, σύμφωνα με την ίδια, ήταν «στην πραγματικότητα πολύ ικανοί άνθρωποι. Έχτισαν ένα εντελώς νέο κοινωνικό καθεστώς, σωστά; Μπορείτε να ισχυριστείτε ότι αυτό ήταν απαίσιο ή βλαβερό, αλλά ήταν επίσης, όπως και να το κάνουμε, λειτουργικά άριστο».
Η σκληρή εργασιακή ηθική είναι εκ των ων ουκ άνευ για τους ενοίκους του Οίκου της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης. Αρκετοί εξ αυτών μου είπαν, με άλλα λόγια ο καθένας τους, το ίδιο πράγμα: «Δεν σταματάω να δουλεύω παρά μόνο όταν κοιμάμαι». Ο Τομ Λου, 26 ετών, συνιδρυτής της Chai, της εταιρείας με τα chatbots, μου εκμυστηρεύτηκε ότι τις περισσότερες μέρες εργάζεται επί δεκαέξι ώρες. Γεννήθηκε στην Κίνα, σχολείο πήγε σε ένα οικοτροφείο στη Μεγάλη Βρετανία και στη συνέχεια φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Παρόλο που όταν μιλήσαμε ζούσε ήδη στην έπαυλη επί δύο μήνες, δεν είχε κάνει ούτε μία βουτιά στην πισίνα της, δεν είχε δοκιμάσει καν την τύχη του στο γήπεδο του μίνι γκολφ. Ένα βράδυ, με προσκάλεσε για δείπνο σε ένα ιταλικό εστιατόριο. Όσο ήμασταν στο ταξί Uber που θα μας πήγαινε σε αυτό, συνειδητοποίησε ότι δεν είχε πάρει μαζί του το λάπτοπ του από αφηρημάδα και μου επισήμανε πως αγχώνεται όταν δεν το έχει μαζί του.
Η σκληρή εργασιακή ηθική είναι εκ των ων ουκ άνευ για τους ενοίκους. Αρκετοί εξ αυτών μου είπαν το ίδιο πράγμα: «Δεν σταματάω να δουλεύω παρά μόνο όταν κοιμάμαι».
Όταν οι ένοικοι της έπαυλης αράζουν στην κουζίνα της, συζητούν για την τελευταία έρευνα σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη ή ανταλλάσσουν συμβουλές για το πώς να αντλήσουν χρηματοδότηση. Ο Τζος Πέιν, επίσης 26 ετών, μου είπε ότι εκτιμά τη συντροφικότητα που επικρατεί στον Οίκο της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (η δημιουργία μιας startup μπορεί να αποδεχθεί μια «σούπερ μοναχική» διαδικασία), αλλά και το γεγονός ότι εντός της έπαυλης γίνεται ανταλλαγή ιδεών. Ήταν τον Μάιο, σε ένα δείπνο του Οίκου της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης, μάλιστα, που εμπνεύστηκε την ιδέα για τη δική του startup, την Coframe, η οποία χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να προσαρμόσει τα ψηφιακά περιβάλλοντα στις ανάγκες των χρηστών τους (έτσι ώστε, π.χ., κάποιος που είναι σχεδόν ψηφιακά αναλφάβητος και θέλει να παραγγείλει φαγητό μέσω της υπηρεσίας online delivery DoorDash, να μπορεί να συνομιλήσει με έναν εκπρόσωπο τεχνητής νοημοσύνης αντί να σκρολάρει στη σελίδα του ψηφιακού μενού της).
Μένεις σε έπαυλη, κοιμάσαι στο αυτοκίνητο
Ο Πέιν, που είναι από το Τέξας, έδειχνε σίγουρος για τον εαυτό του και εξαιρετικά επιτυχημένος. Μέχρι και τυμπάνια έπαιζε στην ορχήστρα του Σαν Φρανσίσκο. Τα δε ατημέλητα μαλλιά του έμοιαζαν σαν να τα έχει κόψει μόνος του. Νοίκιαζε ένα από τα μεγαλύτερα δωμάτια της έπαυλης, με θέα στον λεμονόκηπο, χωρίς να νοιάζεται για τα χρήματα· η αξία της τελευταίας του εταιρείας, της Autograph, που έχει ως αντικείμενο να βοηθάει διασημότητες να πουλήσουν NFTs, αποτιμάται σε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Παρ’ όλα αυτά, μου είπε ότι τις περισσότερες νύχτες κοιμάται στο πίσω κάθισμα του Tesla του, που το παρκάρει στον ιδιωτικό δρόμο που οδηγεί στην έπαυλη. Κι αυτό γιατί ανησυχεί μήπως τον καταβάλει η αίσθηση ότι τα κατάφερε και καλομάθει στην πολυτέλεια. Όταν ξυπνάς μετά από μια νύχτα ύπνου στο Tesla («δεν είναι και τόσο άβολο», με διαβεβαίωσε), «νιώθεις γεμάτος ενέργεια και έτοιμος να ξεκινήσεις τη μέρα σου».
Οι ένοικοι του Οίκου της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης ζουν για να δουλεύουν – κι αυτό με έκανε να αναρωτηθώ τι σκέφτονται για το ενδεχόμενο η τεχνητή νοημοσύνη να καταστήσει το αντικείμενο της εργασίας τους άχρηστο. Η Γερλάν μού είπε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να κάνει το 50% όσων κάνει η ίδια τώρα, ενώ προέβλεψε ότι σύντομα αυτό το ποσοστό θα γίνει πολύ μεγαλύτερο. Παρ’ όλα αυτά, έδειχναν αρκετά αισιόδοξοι όσον αφορά το μέλλον – πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσει νέα είδη εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, η τεχνολογία δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη, «οπότε δεν υπάρχει τίποτα να φοβόμαστε, τουλάχιστον μέχρι αυτή τη στιγμή», με διαβεβαίωσε ο Γιου. Γι’ αυτόν, βέβαια, είναι εύκολο να πει κάτι τέτοιο, μια και τυχαίνει να έχει ήδη βρει για τον εαυτό του μια δουλειά με μέλλον, αυτήν του… «καπάτσου μπαγαπόντη της Σίλικον Βάλεϊ», που δεν θα μπορέσει να την αυτοματοποιήσει κανένα λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης.
