Οτάβα, Καναδάς. Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κέρλινγκ Ανδρών. Στη δέκατη και τελευταία περίοδο του αγώνα ανάμεσα στη Νορβηγία και τη Σουηδία, η δεύτερη χρειάζεται δύο πόντους για να φέρει ισοπαλία και να αγγίξει την ανατροπή στην παράταση. Ο αρχηγός (σκιπ, στην αργκό του κέρλινγκ) και ολυμπιονίκης Νίκλας Έντιν ρίχνει την τελευταία βολή, με τρόπο που παραπέμπει σε μπλόφα ενός παίκτη του μπιλιάρδου. Η πέτρα τσουλάει στριφογυρνώντας στον πάγο -πρωτόγνωρη τεχνική ρίψης. Όσο το καναδικό κοινό γελάει με τους Σουηδούς, ο εκφωνητής της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κέρλινγκ φέρεται να λέει: «Θα είναι η κορυφαία ρίψη στην ιστορία του κέρλινγκ, αν τα καταφέρει».
Ο Έντιν τα καταφέρνει. Συμπαίκτες και αντίπαλοι τον αγκαλιάζουν, του σφίγγουν το χέρι, το κοινό τον αποθεώνει, διότι ο Σουηδός παίκτης τόλμησε μια επικίνδυνη ρίψη, αναγνωρίζοντας πως οι εναλλαγές στις συνθήκες του πάγου μπορούν να επηρεάσουν την πορεία της πέτρας προς τον στόχο («σπίτι», στην ορολογία του αθλήματος). Κοινώς, τα «έβαλε» με τη φυσική. Βγήκε όμως κερδισμένος. Ανάμεσα στα αποθεωτικά σχόλια που βλέπει κανείς στο YouTube, υπάρχουν και τα πικρόχολα: «Κέρλινγκ: ένα άθλημα τόσο μπερδεμένο, του οποίου η πιο απίστευτη ρίψη δεν μπορεί να κατανοηθεί από κανέναν». Για να μην ξεχάσουμε και το κορυφαίο επιχείρημα όσων λατρεύουν να το κοροϊδεύουν: «Καλά, το να σκουπίζεις θεωρείται άθλημα;». Ωστόσο, το στάξιμο της χολής δεν συμφωνεί και πολύ με την πραγματικότητα.
Λειαίνοντας τον πάγο
Πίσω στην Αθήνα. Πιο συγκεκριμένα, στον Ελαιώνα, λίγα μέτρα βορειότερα από τον ομώνυμο σταθμό στην Ιερά Οδό, όπου βρίσκεται το παγοδρόμιο Ice n’ Skate. Λίγο πριν το ρολόι δείξει εννιά το βράδυ, η πίστα αδειάζει από τα άτομα που κάνουν πατινάζ. Στο παγοδρόμιο μπαίνει ο Γιώργος Βακιρτζής, οδηγώντας το «Ζαμπόνι», μια αυθαίρετη ελληνικοποίηση του ονόματος της εταιρείας που κατασκευάζει μηχανές λείανσης για τις επιφάνειες πάγου. «Σε μια πίστα που έχει σημάδια και τρύπες απόκι εγώ δεν ξέρω πόσαπαγοπέδιλα, κανονικά πρέπει να ξύσουμε τέσσερις φορές τον πάγο και να ρίξουμε ενδιάμεσα απιονισμένο νερό, το οποίο πρέπει να παγώσει, για να γίνει ο πάγος πιο λείος. Διαφορετικά, οι πέτρες και τα slider (οι ολισθηροί πάτοι που τοποθετούνται κάτω από το πόδι που δεν στηρίζεται το σώμα) θα παραμένουν κολλημένα στον πάγο», εξηγεί λίγες στιγμές προτού αδειάσει την πίστα από τους νεαρούς και τις νεαρές πατινέρ. Αυτή η διαδικασία κρατάει κανονικά δύο ώρες. Εδώ όμως δεν υπάρχει η πολυτέλεια χρόνου. Όλα γίνονται μέσα σε δεκαπέντε λεπτά.
Η προπόνηση ξεκινάει. Η θερμοκρασία στο παγοδρόμιο είναι πεσμένη αισθητά. Η ανάσα βγαίνει παγωμένη από το στόμα. Μπαίνουμε στην πίστα με τα παπούτσια μας. Από το άγχος να αποτρέψουμε το πρώτο γλίστρημα όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται, κρατάμε τον τοίχο της πίστας και κάνουμε τον γύρο της κουτσαβάκικα, ίσα για να «ζεσταθούμε». Κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Πώς παίζεται το «σκάκι στον πάγο»;
Η πατρίδα του κέρλινγκ δεν είναι ούτε ο Καναδάς, ούτε κάποια από τις σκανδιναβικές χώρες, αλλά η Σκωτία.
Η πρώτη γραπτή αναφορά για το χειμερινό άθλημα χρονολογείται το 1541: δύο μοναχοί που «έσπρωχναν» πέτρες στον πάγο, για να δουν ποια θα φτάσει πιο μακριά. Μέσα στους επόμενους αιώνες, οι Σκωτσέζοι μαζεύονται σε τοποθεσίες με παγωμένες επιφάνειες και συναγωνίζονται για το ποιος ρίχνει πιο μακριά την πέτρα. Οι κακίες και τα «μούτρα» ήταν άγνωστες λέξεις για όσους έπαιζαν κέρλινγκ και η φήμη του ευχάριστου αθλήματος που το συνόδευε, χάρη στην έλλειψη ανταγωνισμού, το έκανε εξαιρετικά δημοφιλές ακόμα και στον Καναδά, όπου διαδόθηκε από Σκωτσέζους μετανάστες, και σε άλλες χώρες με ψυχρό κλίμα, όπως η Σουηδία και η Ελβετία. Σήμερα, ο Καναδάς θεωρείται υπερδύναμη σε αυτό το άθλημα, το οποίο είναι τόσο ασυνήθιστο για την αθλητική μας κουλτούρα. Όχι μόνο λόγω κλίματος, αλλά και λόγω της ευγενούς άμιλλας και του mea culpa που διέπει τη φύση του κέρλινγκ, καθώς οι παίκτες λειτουργούν και σαν διαιτητές, τουλάχιστον ως προς την παραδοχή των κανόνων που παραβιάζει η ομάδα τους.
Συστατικά για ένα παιχνίδι: δύο ομάδες αποτελούμενες από τέσσερις παίκτες/-τριες, πέτρες από γρανίτη που εξορύσσονται σε δύο βραχονησίδες στην Αγγλία και μια επιφάνεια από πάγο μήκους σαράντα έξι μέτρων και πλάτους πέντε μέτρων. Στη μία άκρη βρίσκονται τα άτομα που παίζουν, στην άλλη άκρη υπάρχει ο στόχος, το «σπίτι», στο οποίο πρέπει να καταλήξουν οι πέτρες, για να κερδηθούν οι πόντοι. Το παιχνίδι αποτελείται από οκτώ γύρους. Στην περίπτωση που η διαφορά των πόντων είναι μικρή, οι γύροι γίνονται δέκα και ύστερα ακολουθεί η παράταση του «ξαφνικού θανάτου». Ο σκοπός των παικτών/-τριών δεν είναι μόνο να σκοράρουν, αλλά και να αποτρέψουν την αντίπαλη ομάδα να φτάσει τις πέτρες στο «σπίτι».
Η τακτική είναι το άλφα και το ωμέγα στο κέρλινγκ, ανεξάρτητα από το αν ο «σκιπ» της ομάδας που οργανώνει το παιχνίδι ακολουθήσει αμυντική ή επιθετική προσέγγιση. Το σκούπισμα παίζει μεγάλο ρόλο: τρίβοντας τον πάγο με σκούπες, αλλάζει η ταχύτητα και η πορεία της πέτρας. Γι’ αυτό και η σκέψη και η στρατηγική που απαιτούνται από τους παίκτες/-τριες στον αγώνα έχουν δώσει στο κέρλινγκ το προσωνύμιο «σκάκι στον πάγο». «Είναι οι υπολογισμοί που πρέπει να κάνεις. Να μετρήσεις την απόσταση μέχρι το “σπίτι”, να μετριάσεις τη δύναμή που θα εκτοξεύσεις την πέτρα, να υπολογίσεις τα φάλτσα. Σε βάζει στη λογική ότι πρέπει να σκεφτείς πολύ καλά προτού πάρεις φόρα και αφήσεις από τα χέρια σου την πέτρα», λέει ο Τζίμης, ο οποίος κάθε Τρίτη προπονείται στο χόκεϊ και στο κέρλινγκ. Μαζί του είναι και η Μυρτώ, που επίσης αγαπά τα χειμερινά αθλήματα.
Η πραγματική Εθνική Ελλάδος
Για την ελληνική ιστορία του αθλήματος, ανατρέξαμε σε δημοσίευμα της «Κ» πίσω στο 2007, όταν το ρεπορτάζ του Ν. Α. Κωνσταντόπουλου γνωστοποίησε πως η Εθνική Ομοσπονδία Κέρλινγκ αποτελούνταν από αθλητές και σωματεία καράτε. Εκ πρώτης όψεως, μοιάζει με ιστορία κομπίνας, παρόμοια με εκείνη που έθιξε ο Γιώργος Καπουτζίδης στην τηλεοπτική σειρά του MEGA, η οποία το 2015 ουσιαστικά σύστησε ευρέως το άθλημα στην Ελλάδα. Στην Εθνική Ελλάδος, ο Σερραίος σεναριογράφος δημιούργησε τον χαρακτήρα του Σαφέτα, ενός κομπιναδόρου επιχειρηματία που αρχικά ίδρυσε την ομοσπονδία κέρλινγκ προκειμένου να καταχραστεί την επιχορήγηση.
Για να δημιουργηθείέστω και μυθοπλαστικά η πρώτη Εθνική Ελλάδος κέρλινγκ, οι συντελεστές της σειράς διδάχτηκαν το άθλημα από μέλη της εθνικής ομάδας κέρλινγκ της Ρουμανίας στο παγοδρόμιο Ice n’ Skate, όπου δούλευε ο Γιώργος Βακιρτζής. «Είχαμε κάνει σεμινάρια με έναν παίκτη της Εθνικής Ρουμανίας. Τα παρακολούθησα κι εγώ, σε μια προσπάθεια να ξεκινήσουμε μαθήματα και στην Ελλάδα, μήπως και διαδοθεί. Κανονικά, δεν είμαι προπονητής, δεν έχω επίσημο χαρτί. Απλώς δείχνω αυτά που έχω μάθει από τα σεμινάρια», μου λέει.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, θεωρούσα πως η Εθνική Ελλάδος αποτελούνταν από τις ηρωίδες που έπλασε ο Γιώργος Καπουτζίδης, δηλαδή τις αδερφές Φρόσω και Νίκη Αγγελίδου, τη Φοίβη Παπαδάτου και τη Στάλλω Θεοφυλάκτου. Την ώρα της προπόνησης, ο κ. Βακιρτζής μοιράζεται την πληροφορία πως υπάρχει όντως εθνική ομάδα και ο ίδιος αποτέλεσε μέλος της ελληνικής αποστολής στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Τρίτης Κατηγορίας. Το κέρλινγκ υπάγεται στην Ελληνική Ομοσπονδία Χειμερινών Αθλημάτων.
Η ομάδα αποτελείται από άλλα τέσσερα μέλη: τους Αλέξανδρο Αραμπατζή (σκιπ), Διονύση Καρακώστα (αναπληρωματικός σκιπ), Στράτο Κοκκινέλλη και Νίκο Ζαχαρία. «Είχαμε ταξιδέψει τον Απρίλιο στο Ντάμφριζ της Σκωτίας. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ζούσαν στη Γερμανία και την Ελβετία και από την ομοσπονδία ήθελαν κάποιον που να ζει στην Ελλάδα. Έτσι μπήκα εγώ. Βέβαια, προτελευταίοι βγήκαμε. Νικήσαμε μόνο τη Γεωργία. Ωστόσο, ως εμπειρία, δεν συγκρίνεται. Καμία σχέση η ποιότητα του παιχνιδιού με αυτό που γίνεται εδώ. Ο πάγος γλιστρούσε πολύ, λες και έτρεχες με αμάξι σε φρεσκοστρωμένη άσφαλτο».
H Εθνική Ελλάδος κέρλινγκ έκανε το ντεμπούτο της τον περασμένο Απρίλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Τρίτης Κατηγορίας στην «πατρίδα» του κέρλινγκ, τη Σκωτία. Η ομάδα τερμάτισε προτελευταία.
Υπάρχει ενδιαφέρον για το άθλημα και λόγω της σειράς; «Την περίοδο που προβαλλόταν, υπήρχε ζήτηση, άρχισαν να ρωτούν αρκετοί γι’ αυτό. Σήμερα, υπάρχουν δύο τρία άτομα που είδαν τη διαφήμιση για τα μαθήματα εδώ, τους άρεσε και συνεχίζουν, έρχονται άτομα να γιορτάσουν τα γενέθλιά τους κάνοντας κέρλινγκ, και έχουμε έναν Ρώσο φοιτητή που κάνει Εράσμους στην Αθήνα και θέλει να παραμείνει σε επαφή με το άθλημα. Γενικά, είμαστε λίγοι».
Εκπαιδεύοντας τους άπειρους
Η δοκιμασία στο παγοδρόμιο συνοδεύεται από κλαυσίγελους. Στο παγοδρόμιο βρίσκονται και η Μαριλένα, ο Χρήστος, ο Μιχάλης, ο Δημήτρης και ο Παναγιώτης, μεταπτυχιακοί φοιτητές που γιορτάζουν τα γενέθλια της φίλης τους. Ο προπονητής δείχνει τους τρόπους με τους οποίους πρέπει να στηριζόμαστε στην ειδική σκούπα, προκειμένου να αποκτήσουμε φόρα για την εκτόξευση της πέτρας. Το ένα πόδι στηρίζει το σώμα και δίνει ώθηση στο άλλο να τσουλήσει, καθώς έχει το slider περασμένο στο παπούτσι. Οι φοιτητές τα καταφέρνουν πολύ καλά, εγώ και η Μαριλένα θέλουμε λίγο παραπάνω χρόνο για να σηκωθούμε από τις ακίνδυνες πτώσεις στον πάγο. Ωστόσο, όταν στο δεξί χέρι κρατάμε το χερούλι της πέτρας και στην αριστερή πλευρά στηρίζουμε τη σκούπα, η πολυπόθητη ισορροπία επιτυγχάνεται, κι ας έχουν αναστενάξει οι αγύμναστοι κοιλιακοί που παλεύουν να κρατήσουν το σώμα μακριά από τον πάγο. Η Μαριλένα πάντως δεν προτίθεται να το ξαναδοκιμάσει. Όσο για τα αγόρια, ο Δημήτρης, που έχει κάνει και στο παρελθόν μαθήματα κέρλινγκ στο ίδιο παγοδρόμιο, σκέφτεται να τα συνεχίσει.
«Γενικά, το κέρλινγκ είναι πιο παρεΐστικο, πιο αστείο. Έχει πλάκα να έρθεις με παρέα, να γλιστρήσεις και να γελάσεις, σε όποια ηλικία και να ’σαι. Το κέρλινγκ είναι για όλους, δεν γνωρίζει από σωματότυπους και ηλικίες. Όποιος και να έρθει εδώ πέρα, θα γυμναστεί το ίδιο. Αυτό είναι σίγουρο», σχολιάζει ο Τζίμης, λίγο πριν προετοιμαστεί για το χόκεϊ. Ήταν βέβαιο πως στη μία ώρα του μαθήματος δεν θα σκουπίζαμε, αλλά ούτε και θα επιχειρούσαμε να μάθουμε το πώς ο Νίκλας Έντιν πραγματοποίησε την πιο τέλεια βολή στην ιστορία του αθλήματος. Επιβεβαιώσαμε όμως πως το κέρλινγκ είναι άκρως συμπεριληπτικό για όλα τα άτομα, εξαιρετικά ιντριγκαδόρικο στη σκέψη και πλήρως αποτελεσματικό ως προς την εκγύμναση (κάντε μια ωριαία προπόνηση και ο πόνος στους κοιλιακούς θα σας πείσει). Αυτά περί «περίεργων τύπων που σκουπίζουν σαν χάχες τον πάγο» είναι απλώς κακεντρέχειες.
