Η γαρδένια είναι αναντίρρητα μια δύστροπη, πράσινη ντίβα. Ελάχιστα άλλα καλλωπιστικά διαθέτουν την ωραιότητα και την ευωδιά των λουλουδιών της, όμως, αν δεν δεχτεί στο ακέραιο τις περιποιήσεις που αξιώνει, αρχικώς μαραζώνει και ύστερα από λίγο καιρό διά παντός αποχωρεί. Πάλευα για χρόνια ώστε να διατηρώ πάντοτε μια θαλερή γαρδένια στον κήπο μου εξομολογούμαι εδώ ότι πολλές τίναξαν τα πέταλα ενώ βρίσκονταν στα χέρια μου. Έμαθα πάντως πολλά από τη δύσκολη σχέση μου μαζί τους και φυσικά δοκίμασα την κάθε συμβουλή που υποσχόταν ένα αίσιο αποτέλεσμα. Επέλεγα με προσοχή τη θέση τους για να μην καίγονται από τον ήλιο, τις πότιζα σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών, το κατακαλόκαιρο φρόντιζα να ψεκάζω τα φύλλα τους και βεβαίως κάθε άνοιξη τις κλάδευα με τη δέουσα προσοχή. Έθαβα μάλιστα και σκουριασμένα καρφιά στη γλάστρα τους, επειδή μόνο με τέτοιες μαγγανείες προκόβει η γαρδένια έτσι τουλάχιστον αποφαίνονταν οι νοικοκυρές στις νησιώτικες αυλές που εξερευνούσα μικρός. Ούτε αυτό το κόλπο όμως απέδωσε.
Κάπως έτσι, με αφετηρία μια επίμονη αποτυχία του απώτερου χθες, συνειδητοποίησα πως μόνο η αγάπη δεν αρκεί για να τα καταφέρνεις στην κηπουρική, χρειάζεται και επιστημονική γνώση. Και δυνατή μνήμη, βεβαίως, καθώς είχα τελικώς ξεχάσει το σπουδαιότερο: τους πλανόδιους από τους οποίους προμηθεύονταν καστανόχωμα οι θειες και χάρη σε αυτό γίνονταν θεόρατες οι γαρδένιες που θαύμαζα μικρός.
Οξύφιλα είναι η λέξη-κλειδί, η οποία προσδιορίζει μια κατηγορία φυτών που απαιτούν όξινο έδαφος για να ευδοκιμήσουν. Σε αυτήν, πέρα από τη γαρδένια, ανήκουν αρκετά ακόμα δημοφιλή καλλωπιστικά, όπως η ορτανσία, η αζαλέα και τα συγγενή της ροδόδεντρα, η καμέλια και οι μανόλιες. Τα περισσότερα είναι είδη δασικά που, λόγω της προέλευσής τους, προτιμούν μια σκιερή ή ημισκιερή θέση και υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής υγρασίας, ενώ, αν το χώμα στο οποίο θα ριζώσουν δεν έχει τιμή pH κοντά σε 5,5, στην οποία είναι μαθημένα, τα σημάδια του μαρασμού δεν θα αργήσουν. Το έλασμα των φύλλων τότε κιτρινίζει, ενώ η νεύρωση παραμένει πράσινη τούτη η «χλώρωση», να το θυμάστε, αποτελεί τυπικό γνώρισμα της τροφοπενίας σιδήρου (αλλά όχι μόνο αυτής, υπάρχουν και άλλες με παρόμοια συμπτώματα). Όταν τα φυτά, λόγω των αντίξοων συνθηκών, αδυνατούν να απορροφήσουν τον σίδηρο, οι χλωροπλάστες εκφυλίζονται και η ζωοδότρια φωτοσύνθεση διακόπτεται οριστικά. Για να αποφύγουμε λοιπόν τις καταστροφικές τούτες συνέπειες, φροντίζουμε να γεμίζουμε τη γλάστρα που πρόκειται να φιλοξενήσει τα παραπάνω φυτά με το κατάλληλο χώμα. Παλαιότερα έφτιαχναν ένα μείγμα από καστανόχωμα και κουμαρόχωμα, σήμερα εύκολα βρίσκουμε στην αγορά φυτοχώματα με την ιδανική για τα οξύφιλα φυτά τιμή pH. Πρόκειται για μείγματα που περιέχουν άφθονη τύρφη και άρα εξυπηρετούν μια ακόμα βασική ανάγκη τους, την καλή αποστράγγιση. Γενικότερα βεβαίως το πότισμά τους καλό είναι να γίνεται με φειδώ, όταν δηλαδή στεγνώνει όχι μόνο το επιφανειακό στρώμα, χωρίς φυσικά τούτο να σημαίνει πως μπορούν το καλοκαίρι να μένουν επί μακρόν απότιστα. Δεν αποτελεί αναγκαιότητα, να ξέρετε πάντως πως, αν ποτίζετε και ψεκάζετε αυτά τα φυτά με βρόχινο νερό, ανταποκρίνονται πολύ θετικά, καθώς αποστρέφονται τα άλατα. Μόνο μερικούς κουβάδες θα χρειαστείτε για τη συλλογή του μόλις γεμίσουν, σφραγίστε και τοποθετήστε τους σε σκιερό σημείο μέχρι να φτάσει η στιγμή που θα το αξιοποιήσετε. Σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε κατ’ ευχήν, θα αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα μιας εμφανούς έλλειψης σιδήρου, ριζοποτίζοντας εγκαίρως με υδατοδιαλυτά σκευάσματα χηλικού σιδήρου, ο οποίος απορροφάται σχετικά γρήγορα. Ακολουθήστε τις οδηγίες της συσκευασίας και φροντίστε η εφαρμογή να γίνεται αφού σουρουπώσει. Η πρόληψη είναι όμως πάντοτε προτιμότερη της θεραπείας· καλό είναι να ενισχύουμε ανοιξιάτικα με τα ίδια ζουμιά κάθε οξύφιλη παρουσία του κήπου μας, με συχνότητα μία φορά τον μήνα.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.
