Εχετε αναρωτηθεί πόσες φορές την ημέρα ανοίγετε το κινητό σας για να ενημερωθείτε σχετικά με ένα δυσάρεστο γεγονός; Πόσες φορές τελικά συνεχίζετε να αναζητάτε στα τυφλά την επόμενη αρνητική είδηση αντί να κλείσετε το κινητό σας; Το πιο πιθανό είναι να σκανάρετε για πολλά λεπτά ακόμα ψάχνοντας βαρύγδουπους τίτλους σχετικά με κάτι που συμβαίνει στην άκρη του κόσμου. Να αφήσετε την ταινία, το βιβλίο ή τη δουλειά που είχατε στο πρόγραμμα και να χαθείτε σε έναν διαδικτυακό κόσμο γεμάτο μακάβριες ειδήσεις και clickbait άρθρα.
Μπορεί η παραπάνω συμπεριφορά, το doomscrolling με άλλα λόγια, να έγινε ευρέως γνωστή στα μέσα του 2020, όταν δηλαδή η πανδημία γέμιζε τα social media και τις ζωές μας με παντός είδους κινδυνολογίες, σήμερα όμως αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Ο φόβος για το άγνωστο, που είχε μόλις εισέλθει στις ζωές μας, έκανε την οθόνη κανονική προέκταση του χεριού μας· σήμερα είναι απλά πολύ δύσκολο να την αφήσουμε.
Η ανάγκη του ανθρώπου να ενημερωθεί για τον κίνδυνο γύρω του προκειμένου να προστατευτεί από αυτόν εγκαίρως, είναι βαθιά ριζωμένη τόσο στον ψυχισμό μας όσο και στο συλλογικό ασυνείδητο. Στην εποχή όμως του ίντερνετ, αυτό έχει μεταμορφωθεί σε μια αγχώδη περιήγηση δίχως τέλος. Άλλωστε, τα social media «μαθαίνουν» από τις συμπεριφορές μας, προσαρμόζοντας το περιεχόμενο που μας πλασάρεται συνεχώς στα γούστα μας. Όσο πιο επιρρεπείς γινόμαστε στην κινδυνολογία λοιπόν, τόσο περισσότερο φροντίζει να μας την προσφέρει ο αλγόριθμος. Όλα είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης.
Οι επιπτώσεις
Πώς όμως επηρεάζεται η ζωή μας από το doomscrolling; Στην πραγματικότητα είναι μια μέθοδος αποφυγής του άγχους που, τελικά, έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Θέλουμε να ρίξουμε φως σε αυτό που μας το προκαλεί όμως το μόνο που καταφέρνουμε είναι να το διαιωνίσουμε. Έρευνες έχουν συνδέσει την «κατανάλωση» αρνητικών ειδήσεων με την αύξηση της κατάθλιψης και του άγχους καθώς και των αισθημάτων του φόβου, του άγχους και της θλίψης. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε κρίσεις πανικού ενώ αντιφατικές πληροφορίες που συχνά κατακλύζουν το διαδίκτυο, οδηγούν στη διαρκή αμφισβήτηση όσων αντιλαμβανόμαστε.
Είναι επόμενο ο αυξημένος χρόνος που περνάμε στο κινητό μας, να οδηγεί σε μία «στατική ζωή» αλλά πιθανόν και στην κοινωνική μας απομόνωση. Την ίδια στιγμή, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα προκύπτει από το γεγονός ότι οι περισσότεροι τείνουν να μένουν προσκολλημένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις βραδινές ώρες.
Σε παλιότερη έρευνα που έχει δημοσιευτεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη Φαρμάκων των ΗΠΑ, το 70% των συμμετεχόντων αναγνώρισαν ότι η ενασχόληση με τα social media το βράδυ, είναι πολύ πιθανό να τους οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου. Είναι γνωστό πως το αυξημένο άγχος εμποδίζει τον οργανισμό να μπει σε κατάσταση ύπνου. Μάλιστα, πέρα από την αποδιοργάνωση που μπορεί να επέλθει στους ρυθμούς της καθημερινότητας μας, μια πρόσφατη έρευνα έδειξε πως η διατάραξη του ύπνου στην ηλικία των 30 και των 40 ετών μπορεί ίσως να συνδεθεί και με προβλήματα σκέψης και μνήμης που εμφανίζονται σε μεγαλύτερη ηλικία.
Σε μια δημοσίευση του Cleveland Clinic, η ψυχολόγος Σούζαν Άλμπερς ανέφερε πως αυτό που πρακτικά συμβαίνει σε βιολογικό επίπεδο, είναι πως ο χρήστης «ταΐζει» τον εγκέφαλο του συνεχόμενα με κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Με τον καιρό, τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης εξουθενώνουν τον εγκέφαλο και το σώμα οδηγώντας σε φλεγμονή που μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε ποικιλία προβλημάτων ψυχικής και σωματικής υγείας. «Η συμπεριφορά δεν έχει να κάνει στην πραγματικότητα με την επιθυμία σου να βρίσκεις ειδήσεις. Προσπαθείς να μειώσεις το άγχος σου», αναφέρει χαρακτηριστικά. Αυτό όμως που τελικά καταφέρνει ο χρήστης δεν είναι κάτι άλλο παρά η ανακύκλωση του στρες.
Βοηθητικές κινήσεις
Υπάρχουν κάποιες κινήσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το πρώτο βήμα στη διαχείριση της κατάστασης. Για αρχή μπορείτε να διαγράψετε τις ειδοποιήσεις από site ειδήσεων και social media. Μπορείτε επίσης να βάλετε χρονόμετρο πριν αρχίσετε να σκρολάρετε ή να ελέγχετε τον χρόνο που αφιερώνετε στα social media με συγκεκριμένες εφαρμογές. Το πιο πιθανό είναι οι αριθμοί που θα δείτε να σας εκπλήξουν. Τέλος, δοκιμάστε να ισορροπήσετε το περιεχόμενο στο οποίο εκτίθεστε προσπαθώντας να διαβάζετε και κάποιες θετικές ειδήσεις. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να γίνει η αρχή ώστε να εξυγιάνετε την ενημέρωση σας μέσα από το διαδίκτυο και να βρείτε διέξοδο από την λούπα του doomscrolling.
