«Η Κάθριν Μάνσφιλντ είπε κάτι σε ένα γράμμα της, πάνω κάτω ότι: Ε, ελπίζω να γράψω ένα μυθιστόρημα, ελπίζω να μην πεθάνω αφήνοντας μόνο αυτά τα πραγματάκια. Είναι πολύ δύσκολο να αποκοπείς από το συναίσθημα ότι γράφεις “πραγματάκια” αν ό,τι αφήνεις πίσω σου είναι κάτι σκόρπια διηγήματα. Σίγουρα κάποιος θα σκεφτεί τον Τσέχοφ και άλλους, αλλά και πάλι». / Πρώτον, η Μάνσφιλντ πέθανε το 1923, σε ηλικία 34 ετών, τρομακτικά νέα, και άφησε πίσω της μόνο «πραγματάκια», δηλαδή διηγήματα, παρ’ όλα αυτά, μετά 101 χρόνια από τον θάνατό της, το έργο της αποτελεί σημείο αναφοράς: π.χ. το ομώνυμο διήγημα της συλλογής Γκάρντεν πάρτι (εκδ. Σμίλη), αν το διαβάσετε μία φορά, το θυμάστε για πάντα. / Βεβαίως δεν έχει άδικο σ’ αυτό που λέει η Άλις Μονρό – δικά της είναι τα παραπάνω λόγια, τα αντέγραψα από μια προ 30 ετών συνέντευξή της στο Paris Review. Δεν έχει άδικο γιατί οι αποκλειστικά διηγηματογράφοι, όπως η ίδια, όπως η Μάνσφιλντ ή ο Τσέχοφ (εν προκειμένω δεν μετράει το θέατρο), θεωρούνται πολύ συχνά συγγραφείς μιας ειδικής κατηγορίας, αφού δεν υπηρέτησαν την κυρίαρχη μεγάλη φόρμα του μυθιστορήματος. (Ας βάλουμε στη λίστα και τον Κάρβερ και τον Μπόρχες, αφού εν προκειμένω δεν μετράει ούτε η ποίηση.) / Αυτό το «αλλά και πάλι», που λέει η Μονρό, φαντάζομαι ότι με τα χρόνια έσβησε από το μυαλό της. Η αναγνώριση, το Νόμπελ το 2013, κρίμα θα ήταν να νόμιζε ότι άφησε πίσω της απλώς κάτι «σκόρπια διηγήματα». / Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο πέντε συλλογές της (κάποιες είχαν εξαντληθεί, αλλά ήδη ανατυπώνονται).
Προσωπικά έχω μια αδυναμία σε κάποια διηγήματα από το Πάρα πολλή ευτυχία (π.χ. Ελεύθερες ρίζες) επειδή ήταν τα πρώτα που διάβασα. Έτσι κι αλλιώς, δύσκολα διαλέγει κανείς διήγημα της Μονρό που προτιμάει από άλλα. Η πιο γνωστή της ιστορία πάντως (λόγω της κινηματογραφικής της μεταφοράς από τη Σάρα Πόλεϊ), Πέρασε η αρκούδα το βουνό, βρίσκεται στη συλλογή Μ’ αγαπάει δεν μ’ αγαπάει. / Πάντα στην Ελλάδα είμαστε λίγο αμήχανοι όταν μιλάμε γι’ αυτήν, αφού κανείς δεν είναι σίγουρος πώς ακριβώς προφέρεται: Μονρό, Μανρό, Μουνρό. Συνήθως τη βλέπουμε γραμμένη στα αγγλικά (Munro). / Θυμάμαι μια μοιρολατρική φράση που μου είπε κάποιος σε ανύποπτο χρόνο: Πόσοι από τους συγγραφείς που αγαπήσαμε ζουν ακόμη; Η Μονρό έζησε κοντά τρεις ζωές της Μάνσφιλντ, έφυγε στα 92 της την περασμένη Τρίτη. Αποκλειστικά διηγηματογράφος.
Η Άλις Μονρό στο σπίτι της στην επαρχία του Οντάριο στον Καναδά. Η εικόνα τραβήχτηκε το καλοκαίρι του 2013, λίγους μήνες πριν της απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ. Έκτοτε παρέμεινε λογοτεχνικά ανενεργή. / Διαβάστε τα διηγήματά της από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
