Σκουριασμένα και με το δεξί τους κάθισμα να λείπει, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα που δημιουργούν ουρές γύρω από τις γωνίες των δρόμων στους λόφους του Κουαουτέπεκ λειτουργούν ως το ανεπίσημο ταξί της συνοικίας. Το γεμάτο καμπύλες αυτοκίνητο, που υπήρξε σύμβολο της εποχής των χίπις τη δεκαετία του 1960, έχει πολλούς θαυμαστές σήμερα στη βόρεια πλευρά της Πόλης του Μεξικού – ενίοτε οι κάτοικοι τους δίνουν και ονόματα όπως στα κατοικίδια ή τα διακοσμούν λες και είναι σπίτια. Πιστεύουν ότι ο «Σκαραβαίος» αντιπροσωπεύει το σθένος και το εργασιακό τους ήθος.
Εμβληματικά μοντέλα της Volkswagen μπορεί να εντοπίσει κανείς σε όλη την πρωτεύουσα του Μεξικού, έχουν όμως την τιμητική τους στους πολυσύχναστους δρόμους του Κουαουτέπεκ, εκεί όπου τα Beetles σκαρφαλώνουν στους απότομους λόφους περνώντας δίπλα από κατοίκους που χαλαρώνουν στις ταράτσες και σκύλους που στέκονται φρουροί στα μπαλκόνια.
Ένας από τους εκατοντάδες μηχανικούς του Κουαουτέπεκ θα βρίσκεται πιθανόν δύο τετράγωνα μακριά. Η μυρωδιά από το καυσαέριο των αυτοκινήτων πλημμυρίζει τους δρόμους καθώς τα πράσινα, κόκκινα και μοβ «Σκαθάρια» μαρσάρουν το ένα δίπλα στο άλλο στις διασταυρώσεις.
Η αντικουλτούρα ενάντια στο κατεστημένο
«Δεν είναι ένα συνηθισμένο αυτοκίνητο», λέει η Γιολάντα Οκάμπο, 45 ετών, καθώς κοιτά με καμάρι το γκρίζο Beetle του 1982 που έχει παρκαρισμένο έξω από το φαρμακείο όπου εργάζεται. Το πεντάλ του φρένου μπορεί να είναι τρομερά σκληρό, αλλά το να είσαι κάτοχος ενός «Σκαραβαίου» έρχεται μαζί με την ένδειξη ότι «το αυτοκίνητό δεν αστειεύεται». «Αγαπάμε πάρα πολύ το Βότσο», προσθέτει. Υπάρχουν αντικρουόμενες θεωρίες για το συγκεκριμένο παρατσούκλι του αυτοκινήτου («Βότσο»). Κάποιοι λένε ότι προέρχεται από την ισπανική λέξη για το σκαθάρι, «μπίτσο», άλλοι λένε ότι είναι απλώς μια σύντμηση της λέξης Volkswagen στη μεξικανική αργκό.
Παρότι ο κλασικός γερμανικός «Σκαραβαίος» σταμάτησε να παράγεται επισήμως το 2003, αποτελεί πηγή περηφάνιας για τους Μεξικανούς, και πιο συγκεκριμένα για τους κατοίκους του Κουαουτέπεκ. Σχεδιασμένο αρχικά σύμφωνα με τις προσταγές του Αδόλφου Χίτλερ τη δεκαετία του 1930, το Volkswagen Beetle πουλήθηκε σε εκατοντάδες χιλιάδες κομμάτια κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, καθώς το μοντέλο έγινε ένα σύμβουλο της αντικουλτούρας ενάντια στο κατεστημένο.
Η Volkswagen σταμάτησε τις εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς το αυτοκίνητο δεν ανταποκρινόταν στα τεστ ασφαλείας και ξεπερνούσε τα όρια όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων. Η αυτοκινητοβιομηχανία άρχισε να αναθέτει την παραγωγή σε άλλες χώρες.
Παραγωγή στο Μεξικό
Το 1964 άνοιξε ένα εργοστάσιο στην Πουέμπλα του Μεξικού, το οποίο έφτιαχνε «Σκαραβαίους» μέχρι το 2003 και συνέχισε να κατασκευάζει τα πιο κομψά νέα Beetle μέχρι το 2019, εως ότου η Volkswagen δώσει οριστικό τέλος στην αυτοκρατορία του «Σκαθαριού».
Στο Κουαουτέπεκ, τα πιο πολλά Beetle που κυκλοφορούν στους δρόμους ανήκουν στο κλασικό μοντέλο. «Τα παλιό είναι και το καλό», δηλώνει ο Εντουάρντο Χιμένεζ Λεόν, που έλαβε ένα Beetle ως δώρο από τον γιο του, ο οποίος το χρησιμοποιούσε προηγουμένως ως ταξί. Για κατοίκους όπως ο Εντουάρντο, 73 ετών, το πόσο δημοφιλές είναι το «Βότσο» έχει να κάνει με ζητήματα πρακτικής φύσεως. Ο κινητήρας του βρίσκεται στο πίσω μέρος και όχι στο μπροστινό, γεγονός που διευκολύνει την οδήγηση στους απότομους λόφους του Κουαουτέπεκ.
Μια σταγόνα βενζίνη
Τα πράσινα και τα λευκά αυτοκίνητα λειτουργούν ακόμη ως ανεπίσημα ταξί στη γειτονιά. Πολλοί επισκέπτες ανεβαίνουν με το ασανσέρ σε σχήμα γόνδολας στις κορυφές των βόρειων λόφων της πόλης αλλά επιλέγουν να κατέβουν πίσω με ένα «Βότσο» για μια πιο «ρετρό» μετακίνηση. «Μια σταγόνα καθαρή βενζίνη αρκεί για να σε βγάλει ασπροπρόσωπο», λέει ο Ούριελ Μοντραγκόν, ένας ντόπιος μηχανικός, που δηλώνει ότι το 40% των πελατών του έχουν ένα Beetle. «Δεν είναι όπως τα καινούργια αυτοκίνητα. Το συγκεκριμένο πολύ απλά δεν μένει από βενζίνη».
Ο κινητήρας του βρίσκεται στο πίσω μέρος, γεγονός που διευκολύνει την οδήγηση στους λόφους του Κουαουτέπεκ.
Για άλλους, η κατοχή ενός Beetle έχει να κάνει περισσότερο με αυτό που συμβολίζει. Στο Κουαουτέπεκ, το αυτοκίνητο περνάει από γενιά και σε γενιά. «Το αγαπημένο μας “Βότσο” έχει γίνει σύμβολο του μεξικάνικου λαού χάρη στη μοναδική του προσωπικότητα, την ποιότητα και την αξιοπιστία του», δηλώνει η Άλεα M. Λοζάντα, εκπρόσωπος της Volkswagen στο Μεξικό. «Τιμή μας να είμαστε το τελευταίο εργοστάσιο στο οποίο συναρμολογήθηκε αυτό το εμβληματικό μοντέλο».
Η γη των «Βότσο»
Στη γειτονιά του Κουαουτέπεκ, κάθε Beetle έχει τη δική του προσωπικότητα και το δικό του όνομα – οι ιδιοκτήτες αναρτούν το όνομα του αυτοκινήτου τους στο πάνω μέρος του παρμπρίζ ή στις πλαϊνές πόρτες. Σε μια πρόσφατη επίσκεψη στην περιοχή, παρατηρήσαμε ένα με το όνομα «Άσλεϊ». Μια «Μιράντα» έτρεχε ένα δυο τετράγωνα πιο πέρα. Σε ένα άλλο είχε γραφτεί με σπρέι «Νέα Υόρκη» κατά μήκος μιας από τις πόρτες του.
«Τιμή μας να είμαστε το τελευταίο εργοστάσιο στο οποίο συναρμολογήθηκε αυτό το εμβληματικό μοντέλο», λέει η Άλεα Λοζάντα, εκπρόσωπος της Volkswagen στο Μεξικό.
Πολλά από τα αυτοκίνητα διαθέτουν μοναδικά σχέδια και διακοσμούνται ερασιτεχνικά. Ένας οδηγός ταξί οδηγούσε ένα «Βότσο» με ψεύτικα χαρτονομίσματα των 100.000 δολαρίων κολλημένα στις πλαϊνές πόρτες. Ένας άλλος είχε τοποθετήσει στο πορτμπαγκάζ του μια κούκλα Scooby-Doo. Αστέρια κοσμούσαν το παρμπρίζ ενός άλλου.
Η Γιολάντα Οκάμπο δηλώνει ότι προτιμά να οδηγεί το Beetle της παρά το ολοκαίνουργιο Ibiza, ένα supermini, που έχει επίσης στην κατοχή της. Για εκείνη, το να έχει ένα «Βότσο» είναι μια μορφή αντίστασης στον σεξισμό που επικρατούσε στο σπίτι της όσο μεγάλωνε. Συχνά άκουγε τους άνδρες στο Κουαουτέπεκ να περιγελούν τις γυναίκες, υπονοώντας ότι δεν θα μπορούσαν να κουμαντάρουν ένα Beetle. «Πώς θα χειριστεί μια γυναίκα ένα τόσο βαρύ τιμόνι;» θυμάται η Οκάμπο να τη ρωτούν όταν ήταν μικρή. «Σήμερα δεν εκπλήσσονται, σωστά; Για να είμαι ειλικρινής, είμαι περήφανη που το οδηγώ».
Βέβαια, δεδομένου ότι το Beetle δεν παράγεται πλέον, αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση να βρεθούν τα σωστά ανταλλακτικά. Ως αποτέλεσμα, τα αυτοκίνητα έχουν συχνά αταίριαστα εξαρτήματα. Ένα Beetle μπορεί να έχει πράσινο καπό, μπλε πόρτα συνοδηγού και κίτρινο πορτμπαγκάζ – σημάδια βέβαια όχι μόνο προηγούμενων επισκευών αλλά και μιας προσπάθειας να ταιριάξουν με τα ζωηρά χρώματα των σπιτιών της γειτονιάς.
Ο Σκαραβαίος σε τατουάζ
Η Beetlemania δεν περιορίζεται μόνο στη συνοικία Κουαουτέπεκ. Ο Μπερενζέιν Αμάγια, tattoo artist σε ένα άλλο σημείο της Πόλης του Μεξικού, λέει ότι έχει χτυπήσει τατουάζ με τον «Σκαραβαίο» σε τουλάχιστον δέκα φανατικούς οπαδούς του μοντέλου. «Είναι δύσκολο να το εξηγήσω. Αν έρχεσαι από άλλη χώρα και δεις εδώ αυτό το γερμανικό αυτοκίνητο, μπορεί να σε ξενίσει, να σου φανεί περίεργο, ωστόσο νομίζω ότι το Μεξικό είναι ένα περίεργο μέρος», δηλώνει ο Αμάγια. «Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν συνηθίζεις να βλέπεις σε άλλες χώρες. Είναι μέρος της κουλτούρας».
Τα αυτοκίνητα αποτελούν μέρος της οικογένειας του Μάριο Γκαμπόα εδώ και δεκαετίες. Μαζί με τον αδελφό του, Αλεχάντρο, ο Γκαμπόα, 45 ετών, διευθύνει ένα συνεργείο στην Πόλη του Μεξικού, το Grillos Racing, το οποίο εξυπηρετεί κυρίως τους ιδιοκτήτες «Σκαθαριών». Αλλά ο Γκαμπόα και ο αδελφός του εξοπλίζουν επίσης τα αυτοκίνητα με πιο ισχυρούς κινητήρες και τους δίνουν μια λαμπερή όψη για αγώνες drag racing στην πόλη.
Πρόκειται για μια οικογενειακή παράδοση που ξεκίνησε από τους γονείς τους, οι οποίοι διανύουν την έβδομη δεκαετία της ζωής τους και εξακολουθούν να τρέχουν με Beetle. Η οικογένεια έχει στην κατοχή της συνολικά δεκαπέντε «Σκαραβαίους». Ο ίδιος ο Γκαμπόα έχει επτά. Τα αδέρφια λένε ότι είναι δεμένα με το Beetle από τότε που ήταν παιδιά. «Όλος ο κόσμος στο Μεξικό μαθαίνει να οδηγεί με ένα τέτοιο», λέει ο Γκαμπόα. «Όλες οι οικογένειες έχουν από ένα. Ακόμα κι αν εσείς δεν έχετε, θα έχει ο θείος σας, ο ξάδερφός σας ή η γιαγιά σας».
