Το πρώτο που σκέφτηκα τελειώνοντας τη Μέρα απελευθέρωσης, το εκτενές διήγημα-νουβέλα που ανοίγει την ομώνυμη συλλογή του Τζορτζ Σόντερς (εκδ. Ίκαρος), ήταν ότι για να έχει κάποιο νόημα αυτός ο συνδυασμός παλαβομάρας και κοινωνικής ανησυχίας, πρέπει ο συγγραφέας να είναι άψογος· προσεκτικός, ψύχραιμος και άριστος τεχνίτης, αλλιώς είναι απλώς γραφικός. Ο Σόντερς είναι άψογος. Οπότε αξίζει να αναφέρω εν συντομία περί τίνος πρόκειται: τρεις άνθρωποι, εκ των οποίων ο ένας αφηγείται, έχουν προσληφθεί από μια οικογένεια, αφού διαγράφηκε η μνήμη τους, έχουν «καθηλωθεί» σε έναν «τοίχο» και «ομιλούν» κατά παραγγελία αναπαριστώντας ιστορικές στιγμές – οι λέξεις στα εισαγωγικά προέρχονται από το λεξιλόγιο του συγγραφέα. Μετα-οργουελικό, γεμάτο συμβολισμούς, μια απίθανη δυστοπία – φάρσα.
Το δεύτερο που σκέφτηκα ήταν αν αυτό είναι το καλύτερο διήγημα του Σόντερς (ίσως, κατά τη γνώμη μου, μαζί με τον Πανωλεθρίαμβο, το πρώτο της συλλογής Δεκάτη Δεκεμβρίου) και το τρίτο που σκέφτηκα ήταν αν αυτή η συγκεκριμένη ιστορία μπορεί να χαρακτηριστεί ως το «μεγάλο αμερικανικό διήγημα» του 21ου αιώνα. Περίμενα ότι στο ίντερνετ θα υπήρχαν μπόλικες σχετικές λίστες, δεδομένης της διαχρονικής εμμονής με το «μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα», αλλά δεν βρήκα καμία. Οπότε τη δημιουργώ τώρα, λίγο αυθαίρετα, και καταλαβαίνω ότι αυτή η λίστα πρέπει να ξεκινάει με το Κανάλι της δυστυχίας του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας (από τη συλλογή Αμερικανική λήθη, εκδ. Κέδρος). Θα έβαζα και το Τι σημαίνει να είσαι άντρας της Νικόλ Κράους (από την ομώνυμη συλλογή, εκδ. Μεταίχμιο) και κάποιο από τα διηγήματα του Τεντ Τσιάνγκ της συλλογής Ιστορίες της ζωής σου (εκδ. Κέδρος), κυρίως για την επίδρασή τους στην ποπ κουλτούρα. Ίσως μου επιτρέψω και μια μικρή κλεψιά προσθέτοντας το Timeshare του Τζέφρι Ευγενίδη, που γράφτηκε το 1997, αλλά κυκλοφόρησε το 2017 στη συλλογή Δελτία παραπόνων (εκδ. Πατάκη). Τι ξεχνάω; Τίποτα, ίσως.
Οπότε επιστρέφω στη Μέρα απελευθέρωσης – νομίζω υπάρχουν στιγμές που ο Σόντερς το παρακάνει στον πειραματισμό, όχι πολλές, και η συλλογή συνολικά ίσως δεν έχει την αύρα του κλασικού της Δεκάτης Δεκεμβρίου, παρ’ όλα αυτά είναι ένα από τα σημεία αναφοράς στον εκδοτικό κόσμο των τελευταίων ετών, τουλάχιστον όσον αφορά τη μικρή-μεσαία φόρμα. Καταχωρίζεται στα υποχρεωτικά.
Η συλλογή διηγημάτων Μέρα απελευθέρωσης του Τζορτζ Σόντερς κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη.
