Το καζίνο στο Μόντε Κάρλο είναι ένα φημισμένο μέρος, ικανό να εκφράσει τον αμύθητο πλούτο αλλά και την απύθμενη ματαιοδοξία. Η εικόνα ενός σταματημένου ηλεκτροκίνητου supercar της Automobili Pininfarina στην πολυτελή είσοδό του δεν είναι ασυνήθιστη, όταν μιλάμε για το πριγκιπάτο του Μονακό.
Ωστόσο, υπάρχουν κι αυτά που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά: To υπεραυτοκίνητο αναφέρεται ως Battista, τιμώντας το όνομα του ανθρώπου που ίδρυσε την εταιρεία το μακρινό 1930. Πέρα από αυτό, ορίζεται και ως Edizione Nino Farina, τιμώντας και τον πρώτο παγκόσμιο πρωταθλητή της F1, ο οποίος χάθηκε το 1966 σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα έξω από τη Ρεμς και ήταν μέλος της ίδιας οικογένειας. Έχουμε λοιπόν πολλά να πούμε για την Pininfarina στη συνέχεια, «ξεκλειδώνοντας» την Ιστορία πίσω από τις λέξεις.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2015, ο ινδικός βιομηχανικός γίγαντας Mahindra Group απέκτησε το 76% της Pininfarina S.p.A., έναντι 168 εκατ. ευρώ. Από τότε έχει ανοίξει μια νέα σελίδα για την εταιρεία.
Το στούντιο Pininfarina έδωσε αγώνα για να επιβιώσει στους σύγχρονους καιρούς: Οι πιο δύσκολες στιγμές ήρθαν τον Δεκέμβριο του 2011, όταν ανακοινώθηκε το τέλος της παραγωγής αυτοκινήτων, με την cabriolet έκδοση του Mitsubishi Colt (CZC) να είναι το τελευταίο μοντέλο παραγωγής κατασκευαστή – πελάτη που συναρμολογήθηκε στις εγκαταστάσεις της Pininfarina (για την ιστορία, παρήχθη σε 16.695 μονάδες, ενώ ένα σημαντικό μέρος του μηχανολογικού εξοπλισμού πουλήθηκε στη Volvo και στάλθηκε στη Σουηδία, για να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή του C70).
Προηγήθηκαν δύο δεκαετίες οπισθοχώρησης για όλες τις καροσερίες του πλανήτη, πιο πολύ τις ιταλικές, παρά το ότι ήταν οι πιο επιτυχημένες. Σταδιακά, όλο και πιο πολλοί κατασκευαστές σχεδίαζαν τα νέα μοντέλα τους «in-house», ενώ οι προπομποί τους (τα concept cars) δημιουργούνταν πλέον από σχεδιαστικές ομάδες των ιδίων. Έτσι, οι καροσερίστες έμεναν σχεδόν χωρίς αντικείμενο. Αρκετοί, για να αντεπεξέλθουν, προεξέτειναν το εύρος των δραστηριοτήτων τους στον βιομηχανικό σχεδιασμό. Η Pininfarina, για παράδειγμα, από τη δεκαετία του ’80 μέσω της θυγατρικής Pininfarina Extra σχεδιάζει ή επιμελείται τρένα υψηλής ταχύτητας, τραμ, λεωφορεία, οχήματα μικροκινητικότητας, αυτοματοποιημένα βαγόνια, θαλαμηγούς, ιδιωτικά τζετ και αεροπλάνα. Στις 14 Δεκεμβρίου 2015, ο βιομηχανικός γίγαντας από την Ινδία που ακούει στο όνομα Mahindra Group απέκτησε το 76% της Pininfarina S.p.A., έναντι 168 εκατ. ευρώ. Από τότε έχει ανοίξει μια νέα σελίδα για την εταιρεία, που της επιτρέπει να δημιουργεί χωρίς να προβληματίζεται ιδιαίτερα για το μέλλον.
Glory days
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, σημειώθηκε μια σχεδιαστική κοσμογονία στον κόσμο της αυτοκίνησης. Εμπνευσμένοι νεαροί σχεδιαστές επινοούσαν νέα, επαναστατικά σχήματα για τη μελλοντική αυτοκινητοβιομηχανία, σε ένα κλίμα σχεδόν απόλυτης ελευθερίας στην έκφραση των βιομηχανικών ιδεών: Μέσα σε διάστημα τεσσάρων-πέντε χρόνων ξεπήδησαν σχήματα κάθε είδους στα concept cars (φάκελοι, γωνίες, θόλοι, καμπύλες, πολύγωνα και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε) με ονομασίες που ποτέ πριν δεν είχε ακούσει κανένας (όπως canopy-style, folded envelope και άλλα). Η επιρροή αυτών των σχημάτων είναι εύκολα αναγνωρίσιμη σε όλα τα μοντέλα των δεκαετιών του ’80 και του ’90.
Το αποκορύφωμα για το στούντιο Pininfarina εκείνες τις ένδοξες ημέρες ήταν το Modulo, ένα διάφανο, εξωπραγματικό όχημα που «χτίστηκε» το 1970 στο πάτωμα μιας αγωνιστικής Ferrari 512 S και όταν το έβλεπες στην άσφαλτο, νόμιζες πως βρισκόσουν σε έναν φανταστικό κόσμο. Έναν χρόνο νωρίτερα είχε προηγηθεί το Sigma Grand Prix, ένα μονοθέσιο-πρόταση για την F1 που είχε κατασκευαστεί με γνώμονα την ασφάλεια – στοιχεία αυτού του μοντέλου είδαμε στην κορωνίδα του μηχανοκίνητου αθλητισμού πολλά χρόνια αργότερα.
Το αποκορύφωμα του στούντιο Pininfarina ήταν το Modulo, ένα διάφανο, εξωπραγματικό όχημα που «χτίστηκε» το 1970 στο πάτωμα μιας αγωνιστικής Ferrari 512.
Το στούντιο Pininfarina στα σχεδόν εκατό χρόνια της λειτουργίας του έχει συνεργαστεί με πληθώρα κατασκευαστών ανά τον κόσμο. Όμως, η πιο επιτυχημένη συνεργασία τoυ και η μεγαλύτερη σε διάρκεια είναι με τη Ferrari. Η σχέση της Scuderia με το στούντιο ξεκίνησε πριν καν ιδρυθούν οι εταιρείες, καθώς ο Μπατίστα Φαρίνα και ο Έντσο Φεράρι γνωρίζονταν από τον κόσμο των αγώνων της δεκαετίας του ’20. Το υποκοριστικό «Pinin» («μικρός» στη διάλεκτο του Πιεμόντε) συνόδευε ήδη τον πρώτο, λόγω των λεπτών χαρακτηριστικών του και του χαμηλού ύψους του (το 1961, λόγω της δημοτικότητας που είχε αποκτήσει η εταιρεία, δήλωσε επίσημα το «Pininfarina» ως επώνυμό του).
H αρχή του λαμπερού παραμυθιού έγινε το 1952, με τη 212 International, όταν ο Φεράρι θέλησε να στείλει τα πρώτα του αυτοκίνητα στην Αμερική. Η συνέχεια ήταν καταιγιστική, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα μοντέλα της Ferrari των δεκαετιών του ’50 και του ’60, τα οποία επιμελήθηκαν οι σχεδιαστές του στούντιο Pininfarina.
Όλα τους αναγνωρίσιμα, κλασικά (και πανάκριβα) στις ημέρες μας, ποιο να ξεχωρίσεις και ποιο να αφήσεις… Σχεδόν όλες οι σειρές της εμβληματικής 250 GT, η 375 ΜΜ και η one-off έκδοση της Ίνγκριντ Μπέργκμαν, η 330 GT, η 410 Superfast και όλες οι αμερικανικές παραλλαγές της, η 365 GTC, που την ξέρουμε ως Daytona, και η αρχικά χωρίς λογότυπο Dino V6 είναι οι πιο ξεχωριστές. Tη δεκαετία του ’70, τη σκυτάλη στην ηγεσία της εταιρείας είχε πλέον ο Σέρτζιο Πινινφαρίνα, γιος του Μπατίστα και εξίσου χαρισματικός, επί των ημερών του οποίου παρουσιάστηκαν οι 400, οι Τestarossa της δεκαετίας του ’80, η 288 GTO, η επετειακή F40 και αρκετές άλλες ακόμη. Η τελευταία Ferrari που συναρμολογήθηκε στις εγκαταστάσεις της Pininfarina ήταν η 456 GT (την περίοδο 1992-1996, σε 1.435 μονάδες).
Φυσικά, η συνεργασία των δύο ιταλικών θρύλων συνεχίζεται και στις ημέρες μας. Αρκετές από τις εκδόσεις των σύγχρονων μοντέλων έχουν δεχτεί το «χάδι» της Pininfarina, η οποία κατά καιρούς παρουσιάζει concept cars και one-off κατασκευές, βασισμένες σε αυτοκίνητα της Scuderia. Υπάρχουν βέβαια και οι «ξεχωριστές περιπτώσεις», όπως όταν έχεις να επιμεληθείς τη λευκή one-off «SP12 EC» του διάσημου κιθαρίστα Έρικ Κλάπτον (2012).
Παρόν και μέλλον
Σκεφτήκαμε να αναφέρουμε τους ξεχωριστούς σχεδιαστές, σε κάθε εποχή, που μαθήτευσαν στη «σχολή» Pininfarina. Δεν τα καταφέραμε, είναι πάρα πολλοί. Έτσι, μείναμε στους κλασικούς, της πρώτης εποχής: Πιέτρο Φρούα, Νούτσιο Μπερτόνε, Φελίτσε Μποάνο, Τζιοβάνι Μικελότι και Αλφρέντο Βινιάλε (όλοι τους ίδρυσαν αργότερα τις δικές τους, φημισμένες καροσερίες). Στις εγκαταστάσεις τις εταιρείας έξω από το Τορίνο, στο Γκρουλιάσκο, στο Σαν Τζιόρτζιο Καναβέζε και στο Μπάιρο Καναβέζε, έχουν παραχθεί συνολικά 78 μοντέλα από το 1946 μέχρι το 2011. Δημοφιλέστερα όλων, το Fiat 124 Sport Spider (198.120 μονάδες) και το Peugeot 406 Coupe (107.633 μονάδες). Eπίσης, η εταιρεία έχει σχεδιάσει 151 μοντέλα παραγωγής από το 1930 μέχρι σήμερα, ενώ συνολικά 145 concept cars και one-off κατασκευές φέρουν την υπογραφή της.
O Σέρτζιο Πινινφαρίνα (χαρισματικός και ως σχεδιαστής, μας «έδωσε» μεταξύ άλλων το Peugeot 404 Coupe και το πολύ επιτυχημένο Fiat Coupe της δεκαετίας του ’90) παρέδωσε τη διοίκηση της εταιρείας στον γιο του, Αντρέα, το 2002. Έξι χρόνια αργότερα, ο Αντρέα σκοτώθηκε σε τροχαίο, με αποτέλεσμα τα ηνία να περάσουν στον νεότερο αδελφό του Πάολο, που είχε διατελέσει πρόεδρος της Pininfarina Extra και έφυγε πρόσφατα από τη ζωή σε ηλικία 65 ετών. Ο Πάολο, όμως, πρόλαβε να «βάλει» την εταιρεία στην εποχή της ηλεκτροκίνησης, κι αν ζούσαν οι προκάτοχοί του (ο Σέρτζιο πέθανε το 2012), σίγουρα θα συμφωνούσαν μαζί του. Επίσης, έπαιξε σημαίνοντα ρόλο και στις διαπραγματεύσεις με το Mahindra Group.
Στις ημέρες μας, η Pininfarina εστιάζεται στις αναδυόμενες εταιρείες της ασιατικής αγοράς, που έχουν επενδύσει στα οχήματα μηδενικών ρύπων. Μεταξύ αυτών οι κινεζικές AviChina, Chery, Changfeng, Brilliance και JAC, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η VinFast από το Βιετνάμ. Ο κόσμος ολόκληρος μπαίνει πια σε μια νέα τεχνολογική εποχή και η Automobili Pininfarina θέλει να είναι εκεί.
