Σύμφωνα με το προξενείο, 6.685 Γάλλοι είναι καταγεγραμμένοι στην Αθήνα και πιθανότατα ο αριθμός να είναι πολύ μεγαλύτερος αν προσθέσουμε όσους δεν έχουν δηλώσει την ελληνική πρωτεύουσα ως μόνιμη βάση, συνεχίζοντας να φορολογούνται στη Γαλλία. Αναζητήσαμε, λοιπόν, ενδεικτικά κάποιους από τους Γάλλους αυτούς που δηλώνουν «Αθηναίοι» και τους ζητήσαμε να
μας περιγράψουν την ιστορία τους, πώς βρέθηκαν εδώ και πώς τους φαίνεται η ζωή, τι τους κάνει εντύπωση, τι τους λείπει από την πατρίδα τους και, τελικά, τι πιστεύουν για εμάς τους Έλληνες και την ελληνική πραγματικότητα.
Σεσίλ Μπελάν
Σύμβουλος θεραπείας με άλογα
Όσο συνομιλούμε με τη Σεσίλ Μπελάν, γύρω μας τιτιβίζουν παπαγαλάκια. Περπατάμε στο δεντρόφυτο Πάρκο Τρίτση, σε μια μικρή όαση μόλις λίγα μέτρα από το πολύβουοω Ίλιον. Έχουμε έρθει εδώ για να γνωρίσω το άλογό της και να καταλάβω τι ακριβώς είναι αυτή η δουλειά που κάνει – κάτι πολύ ξένο για τα ελληνικά δεδομένα. Η Σεσίλ κάνει ατομικές ή ομαδικές συνεδρίες συμβουλευτικής μεταξύ ανθρώπων και αλόγων, χρησιμοποιεί δηλαδή την επαφή με τα ζώα ως θεραπευτική μέθοδο. Αυτό λέγεται equi-coaching στη Γαλλία. «Επειδή στη φύση αυτό το θηλαστικό είναι θήραμα, έχει μάθει να αναλύει το περιβάλλον γύρω του κι έτσι αντιλαμβάνεται τις κινήσεις μας και όταν το ακουμπάμε, νιώθει τον ρυθμό της καρδιάς μας και συνδέεται με τα συναισθήματά μας», λέει. Πώς βρέθηκε όμως στην Ελλάδα; Μην έχοντας έναν συγκεκριμένο προορισμό, πριν από επτά χρόνια αποφάσισε να φύγει από το Παρίσι για να υιοθετήσει μια ζωή σε πιο χαλαρούς ρυθμούς, την περιβόητη «slow life».
Ερχόμενη στην Αθήνα διερευνητικά για ένα Σαββατοκύριακο, γνώρισε τον Έλληνα σύντροφό της και εντελώς παρορμητικά μετακόμισε εδώ. Έπειτα από δύο παιδιά, προσπαθεί να βρει ακόμα τα πατήματά της. Το υποστηρικτικό σύστημα του περίγυρου σε μια έγκυο γυναίκα και νέα μητέρα είναι ισχυρό, λέει, ωστόσο την ξένισε το ελληνικό μοντέλο της οικογένειας με τους τόσο έντονους δεσμούς με παππούδες και γιαγιάδες. «Πρέπει να βρω τον τρόπο να επανασυνδεθώ με τον ρόλο μου ως γυναίκα. Στην Ελλάδα μοιάζει σαν ο πρωταρχικός ρόλος μου να ήταν να γίνω μητέρα», λέει.
«Πρέπει να βρω τον τρόπο να επανασυνδεθώ με τον ρόλο μου ως γυναίκα. Στην Ελλάδα μοιάζει σαν ο πρωταρχικός ρόλος μου να ήταν να γίνω μητέρα».
Κατά τα άλλα, εκτιμά το πόσο πιο βαθιά συνδέονται οι Έλληνες με τους κοντινούς τους ανθρώπους. «Στο Παρίσι δεν παίρνεις ανάσα. Ισχύει το “metro, boulot, dodo” (μετρό, δουλειά, ύπνος). Εδώ, όσο πιεσμένος κι αν είσαι, προγραμματίζεις να πιεις έναν καφέ με τους φίλους σου, και το τηρείς». Δεν έχει αποφασίσει αν θα μείνει για πάντα στην Αθήνα, ίσως θέλει να δοκιμάσει και κάποιο άλλο μέρος μαζί με την οικογένειά της. Η Γαλλία, πάντως, δεν της λείπει: «Μπορεί να έχει υπέροχα τοπία, αλλά οι άνθρωποί της δεν έχουν καλή ενέργεια, δεν έχουν την ίδια ζωντάνια με τους Έλληνες».
Νόαμ Ασαγιάγκ
Συγγραφέας – μεταφραστής
Δεν θέλει να σκέφτεται το παρελθόν. Είναι αμετανόητα αισιόδοξος και έχει ερωτευτεί όχι μόνο την Ελληνίδα που τον έφερε στην Αθήνα, αλλά και την ίδια την πόλη. Ο Νοάμ έζησε στο Παρίσι όλη του τη ζωή και το 2020 πέρασε την καραντίνα στη Μασσαλία. Ωστόσο, η γνωριμία με την τωρινή του σύντροφο και η ανάμνηση της Ελλάδας, όπου ερχόταν ως μικρό παιδί, τον έφεραν στην Κυψέλη. Ο Νοάμ εξέδωσε το Activating Cities, ένα αλλιώτικο ταξιδιωτικό βιβλίο, και εδώ και χρόνια εργάζεται ως μεταφραστής μεταξύ αγγλικών και γαλλικών, κάτι που του επιτρέπει να δουλεύει απ’ όποιο μέρος του κόσμου επιθυμεί.
Με υποδέχεται στο KOKTO, ένα μικρό art space στην οδό Πιπίνου, που μετράει μόλις τρεις μήνες ζωής. Με το ’30s καπέλο του, το πολύχρωμο φουλάρι του, το φαρδύ του παντελόνι και τις τιράντες, μοιάζει να έχει τηλεμεταφερθεί από κάποια παριζιάνικη κατάληψη. Εξαιρετικά πρόσχαρος και ομιλητικός, θέλει όσο τίποτα να συνδεθεί με τον καινούργιο τόπο κατοικίας του, γι’ αυτό και περνάει έξι ώρες την εβδομάδα μαθαίνοντας ελληνικά. Αισθάνεται ότι οι Έλληνες τον έχουν αγκαλιάσει με τη ζεστασιά τους.
«Δεν πιστεύω ότι η Αθήνα είναι ο Παράδεισος και κατανοώ ότι υπάρχει κόσμος που βρίσκεται σε απόγνωση. Δεν θέλω να ζήσω στη φούσκα μου, θέλω να ενταχθώ στην κοινωνία».
«Όταν πλησιάζω ένα γκρουπ ανθρώπων που μιλούν ελληνικά, θα αλλάξουν κατευθείαν γλώσσα για να με συμπεριλάβουν στην κουβέντα», λέει, χωρίς όμως να έχει ψευδαισθήσεις. «Δεν πιστεύω ότι η Αθήνα είναι ο παράδεισος και κατανοώ ότι υπάρχει κόσμος που βρίσκεται σε απόγνωση. Δεν θέλω να ζήσω στη φούσκα μου, θέλω να ενταχθώ στην κοινωνία. Θα μπορούσα να γίνω δάσκαλος γαλλικών, να τρώω σε ακριβά εστιατόρια και να επιστρέφω στο διαμέρισμά μου. Προτιμώ, όμως, να βγαίνω από τη βολή μου και να περπατώ τις γειτονιές τη νύχτα. Να σημειώσω ότι δεν μου έχει συμβεί τίποτε άσχημο». Του φαίνεται ανάξιο θέμα συζήτησης το να γκρινιάξει για το κρύο του διαμέρισμα τον χειμώνα, έχει όμως κάτι να πει για τους συμπατριώτες του: «Οι Γάλλοι θέλουν να γκρινιάζουν, τους δίνει μεγάλη χαρά. Εγώ αρνούμαι».
Ολίβια Ντεέζ
Δημοσιογράφος
Αν και δεν δείχνει να βιάζεται, η δημοσιογράφος Ολίβια Ντεέζ βρίσκεται σε αναβρασμό: σε λίγες μέρες φεύγει σε αποστολή στη Βόρεια Ελλάδα, για να γυρίσει τέσσερις εκπομπές για το ARTE, το γαλλογερμανικό κανάλι με το πολύ προσεκτικά επιλεγμένο πρόγραμμα. Η Ντεέζ κατάγεται από τη Γαλλική Χώρα των Βάσκων, μια περιοχή στη νοτιοδυτική Γαλλία. Σπούδασε εκεί, έπειτα συνέχισε στην Τουλούζη, αργότερα έζησε δύο χρόνια στο Παρίσι, πριν μετακομίσει στην Κωνσταντινούπολη το 2014. Έφυγε από την τουρκική πρωτεύουσα λίγο πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 και εγκαταστάθηκε τελικά στην Αθήνα – όπου και στέριωσε.
«Όταν είμαι στο Παρίσι, νιώθω σχεδόν σαν ξένη. Αυτή η κουλτούρα δεν μου ταιριάζει καθόλου, είναι πολύ ατομικιστική και εσωστρεφής», λέει, καθώς συνειδητοποιεί πως έχει περάσει το μεγαλύτερο κομμάτι της ενήλικης ζωής της στην Αθήνα. Τα ρεπορτάζ της, που αγγίζουν ζητήματα εξευγενισμού των γειτονιών ή φωτίζουν προσωπικότητες των ελληνικών τεχνών (Θόδωρος Αγγελόπουλος, Παναγιώτης Τέτσης), σκιαγραφούν μια γυναίκα με ειλικρινή περιέργεια, που θέλει να ενταχθεί στην πόλη μας.
«Εδώ μπορείς να γνωρίσεις ουσιαστικά τους ανθρώπους, υπάρχει μια περιέργεια, μια πραγματική ανταλλαγή, κουβέντα, παρέα».
«Εδώ μπορείς να γνωρίσεις ουσιαστικά τους ανθρώπους, υπάρχει μια περιέργεια, μια πραγματική ανταλλαγή, κουβέντα, παρέα», λέει, προφέροντας την τελευταία λέξη στα ελληνικά. «Θα βγεις να διασκεδάσεις, να μοιραστείς. Αντιθέτως, το Παρίσι είναι ασφυκτικό, δεν μπορείς να αναπνεύσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά. Μου εξηγεί πως το διαβατήριο για να γνωρίσει τους Έλληνες ήταν η δουλειά της. Κάνοντας μαθήματα ελληνικών κάθε χρόνο για έξι μήνες, πλέον μπορεί να κάνει τις συνεντεύξεις της στη γλώσσα μας. Πέρασε την καραντίνα στην Κάλυμνο, κατοικώντας ακριβώς κάτω από μια ελληνική οικογένεια, με την οποία απέκτησε πολύ στενές σχέσεις. Εκείνη την περίοδο παρακολουθούσε ανελλιπώς τις Άγριες Μέλισσες, εδώ και χρόνια διαβάζει φανατικά ελληνική λογοτεχνία, της αρέσει ο Στράτης Μυριβήλης, αναφέρει επίσης τη Ρέα Γαλανάκη και τη Μυρσίνη Γκανά. Τη ρωτάω ποιο είναι το επόμενο βήμα της, σκεπτόμενη πως ως ανήσυχο πνεύμα έχει ήδη στραφεί αλλού. Τελικά, με εκπλήσσει: «Έχω φτιάξει τη ζωή μου εδώ, δεν έχω λόγο να φύγω».
Μπενουά Ντουραντέν
Ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου
Ο Μπενουά Ντουραντέν, ιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου Μετεωρίτης στη Φωκίωνος Νέγρη, βρίσκεται μόνιμα στην Ελλάδα από τα τέλη της δεκαετίας του 2000. Έχει ζήσει, δηλαδή, από κοντά τις δομικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί την τελευταία δεκαπενταετία στη χώρα μας. Νοσταλγικά, περιγράφει πως πριν από την κρίση υπήρχαν δεκάδες μικρά μαγαζάκια «του παππού και της γιαγιάς. Σήμερα, το κέντρο της πόλης έχει αδειάσει από τέτοια. Σιγά σιγά πραγματοποιείται μια ισοπέδωση της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας της πόλης, γίνεται ίδια με τη Βαρκελώνη ή τη Λισαβόνα», λέει.
Είναι πρωί Δευτέρας κι έχει μια γλυκιά δροσιά. Παρατηρώ τα μεταχειρισμένα βιβλία στον μικρό υπαίθριο χώρο έξω από το μαγαζί. Φίλοι που μένουν στα πέριξ μιλούν γι’ αυτή τη λογοτεχνική φωλιά με αγάπη, ενώ διάφοροι Γάλλοι που μετοικούν στην Ελλάδα θα ψάξουν αυτόν τον χώρο ως απάγκιο όταν θέλουν να νιώσουν λίγο «πατρίδα». Ο Μετεωρίτης έχει γίνει ένα σταθερό στέκι για τους Κυψελιώτες και μη, Έλληνες και μη.
Ο Μπενουά έχει αυτή τη γαλλική μενταλιτέ, μια γλυκιά μείξη αντιδραστικότητας και κοσμοπολιτισμού· αυτό λατρεύουν όσοι τον γνωρίζουν. Δεν του ήταν δύσκολο να βρει την κατεύθυνση που ήθελε να πάρει το βιβλιοπωλείο: «Καμιά φορά μπαίνουν τουρίστες που ψάχνουν το τελευταίο μπεστ σέλερ. Δεν το έχω. Θέλω να προβάλλω βιβλία από την Ελλάδα ή έστω τα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο· είτε είναι αγγλικά, είτε γαλλικά, είτε ελληνικά», λέει.
Παρατηρεί, επίσης, πως έχουν μετοικήσει πολλοί ξένοι που δεν ενδιαφέρονται να μάθουν τη γλώσσα και να ενταχθούν στον κοινωνικό ιστό. Βέβαια, και ο ίδιος τηρεί σιγήν ιχθύος όσον αφορά το παρελθόν του, επιλέγοντας να μην αποκαλύψει τι έκανε πριν έρθει στην Ελλάδα, παραδέχεται όμως ότι δεν του άρεσε να κάθεται πολύ σε κανένα μέρος. Η περιέργεια πάντα τον οδηγούσε μακριά από την αφετηρία του, ωστόσο σήμερα τα 50 τ.μ. που καλύπτει ο Μετεωρίτης τού είναι αρκετά. Το βιβλίο «σε ταξιδεύει, όσο κλισέ κι αν ακούγεται», θα πει.
«Ο Γάλλος δεν θεωρεί κακό το να βαριέται το παιδί του, πιστεύει ότι έτσι θα του δοθεί το περιθώριο να σκεφτεί κάτι μόνο του. Ο Έλληνας αγχώνεται».
Στα δεκαπέντε χρόνια που ζει εδώ, έχει παρατηρήσει ότι οι Έλληνες βγαίνουν πολύ πιο συχνά έξω απ’ ό,τι οι Γάλλοι. Συναντιούνται σε μπαρ, στον δρόμο, στα καφέ. Μια άλλη διαφορά που εντοπίζει στους δύο λαούς αφορά την κουλτούρα της παιδείας, σε ένα επίπεδο φιλοσοφίας. «Ο Γάλλος δεν θεωρεί κακό το να βαριέται το παιδί του, πιστεύει ότι έτσι θα του δοθεί το περιθώριο να σκεφτεί κάτι μόνο του. Ο Έλληνας αγχώνεται».
Ρεμί Καβά
Σκίπερ / μουσικός
«Μόνο αφού έχω πιει μερικές ρακές γίνομαι ομιλητικός. Αλλιώς, ακούω την παρέα να μιλάει, συμμετέχω λίγο, αλλά κυρίως παρατηρώ. Δεν είμαι έτσι στη Γαλλία. Εδώ είμαι πιο κλειστός, εκεί είμαι πιο εξωστρεφής και κάνω περισσότερο χιούμορ», λέει κάπως μελαγχολικά. «Όσο κι αν έχω εγκλιματιστεί, πάντοτε θα έχω διαφορετικές αναφορές από τους Έλληνες και θα αισθάνομαι ξένος».
«Όσο κι αν έχω εγκλιματιστεί, πάντοτε θα έχω διαφορετικές αναφορές από τους Έλληνες και θα αισθάνομαι ξένος».
Για πολλά χρόνια ο Ρεμί Καβά έγραφε γαλλικά τραγούδια κι έπαιζε λάιβ μουσική σε εστιατόρια για τη γαλλική κοινότητα. Καθώς παρατηρώ τις κρεμασμένες κιθάρες στο μποέμ διαμέρισμά του, τον ρωτάω αν συνεχίζει να παίζει μουσική. «Γράφω τραγούδια, αλλά για μένα, δεν το κάνω επαγγελματικά πλέον. Το βασικό μου ακροατήριο είναι η μητέρα μου», λέει αστειευόμενος.
Πριν από δεκαέξι χρόνια, είχε γνωρίσει μια Ελληνίδα στη Γαλλία και, όταν αυτή επέστρεψε στην Αθήνα, ο Ρεμί την ακολούθησε εδώ. Πέρασαν άλλον έναν χρόνο μαζί, αλλά στο τέλος της σχέσης τους δεν γύρισε πίσω. Τα καλοκαίρια πλέον εργάζεται ως σκίπερ, αλλά ο χειμώνας κυλάει αργά. «Ζω με δύο συγκατοίκους και δεν έχω οικογένεια, οπότε έχω λίγα έξοδα», λέει. Θα ήθελε να έχει οικογένεια πάντως, ειδικά βλέποντας τους γύρω του να έχουν πια παιδιά. Έτσι κι αλλιώς δεν τον εκφράζει πια ο τρόπος ζωής του, να βγαίνει κάθε βράδυ.
Τον ρωτάω ποιο πράγμα τον ξενίζει ακόμη στο ελληνικό ταμπεραμέντο: «Η σχέση του Έλληνα με το αυτοκίνητο· δεν πάει πουθενά χωρίς αυτό». Ο ίδιος πάντως κινείται σχεδόν αυστηρά στη «γειτονιά», δηλαδή στο Μεταξουργείο, όπου τον γνωρίζουν όλοι. Στο παρελθόν, τον έχει σκλαβώσει το πώς τον φρόντισαν άγνωστοι όταν χρειάστηκε ιατρική βοήθεια. «Δύο φορές που χρειάστηκε, περαστικοί με πήγαν στο νοσοκομείο. Σταμάτησαν ό,τι έκαναν και με συνόδευσαν. Η ελληνική φιλοξενία δεν είναι μύθος. Ένας Γάλλος θα ήταν απλώς ευγενικός για να ξεφορτωθεί το πρόβλημα, δεν θα σε βοηθούσε πραγματικά», λέει.
Κλερ Λαλάντ
Δασκάλα γιόγκα σε ΜΚΟ
Η ζωή της Κλερ στην Ελβετία, όπου ζούσε πριν μετακομίσει μόνιμα στην Ελλάδα, ήταν πολύ διαφορετική. Εργαζόταν, τότε, σε μια πολυεθνική εταιρεία. Όταν αυτός ο κόσμος την απογοήτευσε, βρέθηκε στην Ελλάδα για να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια σε πρόσφυγες στη Λέσβο. Αφού, λοιπόν, ολοκλήρωσε την απαραίτητη εκπαίδευση, αποφάσισε να τους διδάξει γιόγκα. Ερχόμενη για όλο και μεγαλύτερα διαστήματα στη χώρα μας, περνώντας χρόνο σε προσφυγικές δομές στη Σάμο και στις Σέρρες, εγκαταστάθηκε τελικά στην Αθήνα πριν από δύο χρόνια.
Το απόγευμα που συναντιόμαστε, είναι ενθουσιασμένη αλλά και αγχωμένη: Έχει μόλις υπογράψει την αγορά ενός μικρού σπιτιού στην Κυψέλη, με όλες τις οικονομίες της. Η Κλερ αντιλαμβάνεται ότι είναι προνομιούχα εδώ: «Το γεγονός ότι βρίσκομαι στην Ελλάδα από επιλογή δεν είναι αμελητέο στο μυαλό μου. Το αναλογίζομαι όταν βλέπω ανθρώπους να ψάχνουν τα σκουπίδια ή όταν συναναστρέφομαι πρόσφυγες», λέει. Σήμερα έχει διοικητική θέση στη ΜΚΟ «Υοga and Sports for Refugees», η οποία παραδίδει δωρεάν μαθήματα σε πρόσφυγες αλλά και σε λληνες. Πολλοί από τους δασκάλους είναι αιτούντες άσυλο, και η ίδια υπογραμμίζει την ανάγκη αυτών των ανθρώπων να ενσωματωθούν στην πόλη μέσω δράσεων που δημιουργούν την αίσθηση της κοινότητας.
«Το γεγονός ότι βρίσκομαι στην Ελλάδα από επιλογή δεν είναι αμελητέο στο μυαλό μου».
Βρίσκει «σε κάποιες εκφάνσεις της», όπως λέει, την ελληνική κοινωνία συντηρητική. Εκτιμά, όμως, τη μαχητική διάθεση των Ελλήνων να διεκδικήσουν αυτά που πιστεύουν ότι αξίζουν, «βγαίνοντας στον δρόμο», και παρατηρεί με περιέργεια τη σχέση αγάπης-μίσους των πολιτών με τη χώρα τους. «Παρατηρώ πολλή απογοήτευση, άγχος για τις οικονομικές συνθήκες, αλλά όσοι φεύγουν τελικά ξαναγυρνούν· δεν μπορούν να σπάσουν τον δεσμό με την πατρίδα τους».
Στην Αθήνα τής αρέσει η ανωνυμία, λέει. «Στη Λέσβο, από κάποιο σημείο κι έπειτα, γνωρίζεις τους πάντες. Είναι λίγο πνιγηρό. Εδώ μπορώ πιο εύκολα να διαχωρίσω την επαγγελματική μου ζωή από την προσωπική και να ενσωματωθώ καλύτερα στην ελληνική καθημερινότητα».
