Άργησε είκοσι πέντε λεπτά να βγει στη σκηνή του ρωμαϊκού ωδείου η Μαρίνα Αμπράμοβιτς για να προλογίσει τη φίλη της, την Anohni. Κι όταν βγήκε και ξεκίνησε να μιλάει στα αγγλικά, με τη βαριά, σερβική προφορά της, αποθεώθηκε. Οι κερκίδες του άνω διαζώματος ήταν σχεδόν γεμάτες, στις από κάτω, με τα πιο ακριβά εισιτήρια, υπήρχαν κάποια «μπαλώματα» ανάμεσα στο κοινό. Οι βεντάλιες πήγαιναν δεξιά-αριστερά, τα κεφάλια των θεατών σηκώνονταν για λίγο ψηλά, καθώς έπιναν νερό από τα παγούρια και τα πλαστικά μπουκάλια τους – ήταν μια νύχτα καύσωνα.
«Οκέι, στ’ αλήθεια διαλέξαμε την πιο ζεστή μέρα όλου του πλανήτη, εδώ, στην Ευρώπη» είπε η ιέρεια της περφόρμανς αρτ πριν αναφέρει δύο μουσικές στιγμές που την καθόρισαν – την πρώτη φορά που άκουσε στο ραδιόφωνο, ως μικρό κορίτσι, τη Μαρία Κάλλας και εκείνη, πριν από δεκαεπτά χρόνια, που είδε, σε ένα θέατρο, την Anohni να τραγουδάει.
Αργότερα, το 2011, η Anohni θα έκανε τη μουσική επιμέλεια στην όπερα «Η ζωή και ο θάνατος της Μαρίνας Αμπράμοβιτς», οπότε ήταν σαν να της χρωστούσε το «support». Η μέση μου είχε ήδη αρχίσει να υποφέρει από τα άβολα μαρμάρινα καθίσματα του Ηρωδείου, όταν η Αμπράμοβιτς μάς είπε να κλείσουμε τα μάτια μας, να ανοίξουμε τα πόδια μας στο άνοιγμα των ώμων και να τοποθετήσουμε τις παλάμες μας στα γόνατά μας.
Στη συνέχεια, ξεκίνησε να μετράει από το ένα έως το δώδεκα τις βαθιές εισπνοές και εκπνοές μας, θέλοντας, σύμφωνα με τη μέθοδό της, να μας συντονίσει στο «εδώ και τώρα». Στο ένα πράγμα που είχαμε έρθει να κάνουμε εκεί που βρεθήκαμε – να παρακολουθήσουμε την Anohni. Όταν ανοίξαμε τα μάτια μας, η μέση μου είχε περάσει.
Μια Ιζαντόρα Ντάνκαν με πλατινέ μαλλιά
Η Μαρίνα έφυγε, η Anohni δεν ήρθε. Αντί αυτής, η χορεύτρια Τζοάνα Κόνστανταϊν, με κέρατα ταράνδου στο κεφάλι, ντυμένη σαν νύμφη, σαν ξωτικό, έκανε ένα σύντομο σόου που δεν κατάλαβα τους κώδικές του. Δεν ξέρω αν και με ποιον τρόπο λειτούργησε υπέρ της συναυλίας, αλλά σίγουρα δεν της αφαίρεσε τίποτα από τη μαγεία της.
Όταν το σόου τελείωσε, η Anohni, ντυμένη με ένα κατάλευκο φόρεμα σε περίεργο πατρόν και λευκά χαμηλά υποδήματα, με τα χέρια της προστατευμένα ως ψηλά με γάντια όπερας και ένα μακρύ μαύρο βέλο να την καλύπτει από το κεφάλι έως χαμηλά στο μπούστο, βγήκε επιτέλους στη σκηνή, υπό τον ήχο των επιδοκιμασιών των θαυμαστών της, για να πει το «Why am I alive now», το ένατο και προτελευταίο στη σειρά τραγούδι από τον τελευταίο της δίσκο «My back was a bridge for you to cross».
Ακολούθησαν και άλλα τραγούδια στα οποία τη συνόδευσε το σχήμα της, οι Johnsons. Πρόσφατα όπως το «It must change» και παλαιότερα όπως το «You are my sister». Από την πλατεία της ζήτησαν το «Manta Ray». Το βέλο το κράτησε για ένα τραγούδι ακόμα και, όταν το έβγαλε, αποκαλύφθηκε η χαρακτηριστική της, βαμπ και πλατινέ κόμμωση.
Στα δευτερόλεπτα που μεσολαβούσαν ανάμεσα στα τραγούδια της έσκυβε με έναν κομψό, ευγενή και όλο χάρη τρόπο για να πιει νερό από ένα μπουκάλι που είχε ακουμπισμένο μπροστά από ένα ηχείο, κατάχαμα στη σκηνή. Κι όσο τραγούδαγε έκανε μικρές ή θεατρικές και απότομες, εκφραστικές κινήσεις, που μου θύμισαν την αρχαιοελληνική εικονογραφία της «μητέρας» του σύγχρονου, εκφραστικού χορού, της Ιζαντόρα Ντάνκαν.
Από τις πολύ καλές στιγμές της συναυλίας ήταν όταν είπε το σπιρίτσουαλ «Motherless child», δίνοντας σε αυτόν τον λαϊκό, αφροαμερικανικό ύμνο μία νέα διάσταση με την ευαίσθητη ερμηνεία και τον χαρακτηριστικό, μόνιμο λυγμό στη φωνή της.
Εμβόλιμα, προέκυψαν και μια-δυο παρλάτες, μάλλον της στιγμής. Κάποια στιγμή, λοιπόν, ρώτησε το κοινό αν στους γύρω θάμνους κρύβονταν οι γκέι άντρες της πόλης για να κάνουν σεξ, καθώς εκείνη είναι κορίτσι και δεν της επιτρεπόταν να πάει για να κάνει αυτοψία.
Με το πρόσωπο πίσω από μια μάσκα
Η μουσική έπαυσε κάποια στιγμή, η Anohni κρύφτηκε στο πίσω μέρος της σκηνής και η Κόνστανταϊν, με τα κέρατα του ταράνδου στο κεφάλι, ξαναβγήκε στη σκηνή, ντυμένη στα μαύρα, για να κάνει ένα ακόμα μίνι τελετουργικό σόου, γκοθ αισθητικής, κατά το οποίο έμοιαζε να στάζει αίμα από το λευκό της κορμί. Πάλι δεν κατάλαβα τον λόγο ύπαρξής του, πάλι δεν με ενόχλησε.
Η Anohni βγήκε ξανά μπροστά κρύβοντας το πρόσωπό της με μία μάσκα που κρατούσε με το αριστερό της χέρι, η οποία έμοιαζε να φωσφορίζει. Η συναυλία ολοκληρώθηκε εν μέσω χειροκροτημάτων, σφυριγμάτων, επευφημιών, ουρλιαχτών. Αφού η Anohni κρύφτηκε για λίγο στα παρασκήνια μετά επανήλθε στη σκηνή, για να καθίσει στο πιάνο για ένα και μοναδικό ανκόρ, βγάζοντας τα γάντια της.
Ήταν εμπειρία, λέω μετά βεβαιότητας, η χθεσινή νύχτα που οι φιλότεχνοι της πόλης δεν είχαν πού να πρωτοπάνε. Η Anohni ήταν στο Ηρώδειο, στο ΕΜΣΤ γίνονταν τα εγκαίνια και το πάρτυ του τελευταίου μέρους του κύκλου εκθέσεων «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;», στη Μαλακάσα έκανε την πρεμιέρα του το «Respublika» του Λούκας Τβαρκόβσκι.
Η Anohni, μας είπε, είχε άγχος. Πριν έρθει στο Ηρώδειο ήταν ξαπλωμένη στο κρεβάτι του ξενοδοχείου –πήγε να πει του νοσοκομείου– της και σκεφτόταν «ουάου, πριν λίγο ήμουν μια ντραγκ κουίν και τώρα ετοιμάζομαι να τραγουδήσω κάτω από την Ακρόπολη».
Περίμενα ότι θα έλεγε το «Blind» που κυκλοφόρησε το 2008 με τους Hercules and Love Affair, το τραγούδι που στάθηκε η αφορμή, όταν ακόμη την έλεγαν Antony, για να έρθω σε σύγκρουση μετωπική με το ιδιαίτερο μουσικό της σύμπαν. Δεν το είπε.
Φεύγοντας από τη δεξιά έξοδο του ρωμαϊκού ωδείου, δίπλα από την προστατευμένη με περισχοίνιση πρόσβαση στα παρασκήνια, είχε σχηματιστεί μία ουρά από θαυμαστές της – κάποιοι κρατούσαν ανθοδέσμη. Περίμεναν σιωπηλοί, με τα πρόσωπά τους να λάμπουν από την έξαψη και τον ιδρώτα που νότισε την επιδερμίδα τους λόγω της ζέστης. Κι αυτή τη συγκινητική εικόνα θα την κρατήσω για πάντα μέσα μου, όπως την παρουσία της Anohni στη σκηνή.
Η συναυλία του μουσικού σχήματος Anohni and the Johnsons πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουνίου 2024 στο Ωδείου Ηρώδου Αττικού, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
