«Αισθάνεται, λέει, λίγο άσχημα που τους έκλεψε το μετάλλιο. Πώς τα μεγαλώνουν έτσι αυτά τα παιδιά! Θέλουμε τη συνταγή!», αναρωτιόταν το 2021 ένας από τους χιλιάδες χρήστες του YouTube που συνδέθηκε για να σχολιάσει τις δηλώσεις του Μίλτου Τεντόγλου μετά την κατάκτηση του χρυσού στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο. Ο αθλητής από τα Γρεβενά είχε κλειδώσει την πρώτη θέση στο έκτο και τελευταίο άλμα με 8,41 μ., αλλά η διάθεσή του δεν ήταν ιδιαίτερα πανηγυρική. «Τι έκανα; Κατά λάθος, κωλόφαρδος», έλεγε σε μια κάμερα. «Δεν έπρεπε να κερδίσω εγώ σήμερα. Έπρεπε να κερδίσει ο Ετσεβαρία, ήταν καλύτερος. Μου τη σπάει όταν είσαι τόσο καλός όσο αυτός και για κάποιο λόγο δεν πηδάς. Εγώ δεν ήμουν καλά σήμερα. Και πάω τελευταίο άλμα και τους το κλέβω; Ήμουν τυχερός».
Ο κόσμος συγκινήθηκε από τη σεμνότητα του Ολυμπιονίκη, αλλά ο Τεντόγλου δεν έκανε κάτι πρωτότυπο για τον ίδιο. Απλώς είπε ακριβώς αυτό που σκεφτόταν. Χωρίς ψευτοσεμνότητες, χωρίς υπεροψία, χωρίς στρογγυλεύσεις. Έτσι έκανε πάντα, όπως λένε οι άνθρωποι που τον γνωρίζουν. Απλώς, τότε όλος ο κόσμος τον πρόσεξε – και δεν έχει σταματήσει να τον παρακολουθεί έκτοτε. Γι’ αυτό και όλοι περιμένουν πώς και πώς, μετά από κάποια από τις εντυπωσιακές του εμφανίσεις, να ακούσουν τι θα πει ο «χρυσός αντιστάρ», ο «μπαμπάς του μήκους», ο «πιο χαλαρός αθλητής του στίβου έβερ», όπως τιτλοφορούνται κάποια από τα βιντεάκια που ξεπηδούν σαν μανιτάρια στο διαδίκτυο. Εάν την προηγούμενη μέρα έχει αγώνες ο Τεντόγλου, τότε ξέρεις πως δίπλα σου στο μετρό, στην αναμονή του γυναικολόγου, στην ουρά της τράπεζας, κάποιος θα βλέπει ένα βίντεο με την τελευταία του ατάκα.
Σε όσους παρακολουθούν στίβο, ο Μίλτος Τεντόγλου ήταν γνωστός και πριν από το Τόκιο. «Αυτός εδώ είναι το μέλλον του ευρωπαϊκού άλματος εις μήκος», τον προλόγιζαν οι εκφωνητές το 2019 στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου στη Γλασκώβη, από την οποία έφυγε έχοντας στις αποσκευές του άλλο ένα χρυσό με 8,38 μ. Χρυσό είχε κερδίσει και το 2018 στο Ευρωπαϊκό στο Βερολίνο, το οποίο υπερασπίστηκε στο Μόναχο το 2022, αλλά και πριν από λίγες μέρες στη Ρώμη, με προσωπικό ρεκόρ 8,65 μ.
«Αναρωτιέμαι, εάν σπάσει το προσωπικό του ρεκόρ, θα του αποσπάσουμε κάποιο χαμόγελο;», σχολίαζε ένας δημοσιογράφος το 2019, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου Ομάδων. Και μπορεί ο Μίλτος τα προσωπικά του ρεκόρ να τα έχει καταρρίψει το ένα μετά το άλλο, όμως μετά τη Ρώμη θα διαπίστωνε, κάπως απογοητευμένος, στην κάμερα της ΕΡΤ: «Κατάρα που έκανα δύο φορές 8,65 μ.». Και αυτό γιατί το ρεκόρ που προσπαθούσε να καταρρίψει –το πανελλήνιο ρεκόρ του μήκους ανδρών δηλαδή– είναι στα 8,66 μ., μόλις έναν πόντο μακριά. Κάτοχός του, ο Λούης Τσάτουμας. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι ο λόγος για τον οποίο χάρηκε πιο πολύ όταν έφευγε από τα Γρεβενά μετά τα 18 του, ήταν ότι θα πήγαινε να προπονηθεί δίπλα στον καλύτερο, ο οποίος τότε ήταν ο Τσάτουμας», θυμάται ο Ιωάννης Παπαζήσης, πρόεδρος της Γυμναστικής Ένωσης Γρεβενών, από όπου ξεκίνησε ο Τεντόγλου. «Έχουν άριστες σχέσεις με τον Λούη. Βέβαια, το ότι με κάποιον έχει άριστες σχέσεις ο Μίλτος δεν σημαίνει ότι δεν θέλει να τον περνάει κιόλας».
Ποια είναι όμως η συνταγή που αναζητούσε ο χρήστης του YouTube; Πώς ξεπήδησε από τους κόλπους του ελληνικού αθλητισμού ένας αθλητής που δεν διστάζει να πει αυτό που σκέφτεται και δεν μοιάζει να υπακούει στις νόρμες του καθωσπρεπισμού; Ένας αθλητής που πηγαίνει με τις φόρμες να παραλάβει τα βραβεία που του απονέμονται με δόξα και τιμές, επειδή έτσι νιώθει ελεύθερος; Κάποτε, ένας θεσμικός παράγοντας, σύμφωνα με ρεπορτάζ, του έκανε μια ελαφριά παρατήρηση πριν από την απονομή. «Βρε Μίλτο, δεν είπαμε κουστουμάκι;», του είπε, για να πάρει την αποστομωτική απάντηση: «Πολλά θέλετε». Ωστόσο, το τελευταίο πράγμα για το οποίο μπορεί να κατηγορήσει κανείς τον Μίλτο Τεντόγλου είναι η έλλειψη τρόπων.
Τρόπους έχει, και το αποδεικνύει κάθε φορά εκεί που πρέπει. Όταν, για παράδειγμα, πέρυσι στο Παγκόσμιο της Βουδαπέστης εξασφάλισε με το άλμα του το μετάλλιο, έκανε νόημα στους τρελαμένους θεατές να ησυχάσουν και να μην πανηγυρίσουν, ώστε να ολοκληρώσει την προσπάθειά του ο συναθλητής του από την Τζαμάικα, Γουίνε Πίνοκ. Όταν προσγειώθηκε ο Πίνοκ, ο Τεντόγλου πρώτα τον αγκάλιασε, συμμεριζόμενος τη στενοχώρια του, πριν στραφεί προς την κερκίδα με την ελληνική σημαία για να απολαύσει τη δική του στιγμή.
«Πάντα κοιτούσα να κάνω αυτό που θέλω»
«Στη φιλοσοφία παραμένει όπως ήταν μικρός στο γήπεδο, που δεν μπορούσε κανένας να πειράξει ένα πιο ευάλωτο παιδάκι. Το υπερασπιζόταν μέχρι τελικής πτώσεως. Δεν άλλαξε αυτό, τις προάλλες πάλι στις δηλώσεις του έλεγε ότι καλό θα είναι να χειροκροτήσουμε και τα άλλα παιδιά της αποστολής, και ας μη διακρίθηκαν», παρατηρεί ο Βαγγέλης Παπανίκος, ο πρώτος του προπονητής στη ΓΕ Γρεβενών. Όπως είναι γνωστό, ο Παπανίκος οδήγησε πρώτος τον Μίλτο στον πρωταθλητισμό, με δόλωμα τις εγκαταστάσεις του γηπέδου της πόλης. Εκεί, έδωσε στον Τεντόγλου και την παρέα του, οι οποίοι έκαναν φανατικά παρκούρ όπου έβρισκαν, την ευκαιρία να χρησιμοποιούν τις αθλητικές εγκαταστάσεις, αρκεί να τις προσέχουν. Το γήπεδο αυτό πλέον φέρει το όνομά του, όμως ο Μίλτος, όταν έγινε η τελετή της ονοματοδοσίας, αρνήθηκε να πάει, εκτός κι αν η γιορτή ήταν όσο πιο σεμνή και μαζεμένη γίνεται. Είχε δει, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, αθλητές να τους περιφέρουν στη γενέτειρά τους ανεβασμένους σε αυτοκίνητα και να τους ραίνουν με λουλούδια και δεν ήθελε κάτι τέτοιο.
Αυτό που ήθελε είναι να κάνει αυτό που θέλει εκείνος. Και δεν το κρύβει ούτε απολογείται. «Από μικρός είχα τη δική μου προσωπικότητα, που κάπως δεν με ένοιαζαν πολλά πράγματα, πάντα κοιτούσα να κάνω αυτό που θέλω», έλεγε στο «Κ» πριν από λίγο καιρό. «Χρυσός Ολυμπιονίκης στα 23. Πώς νιώθεις αυτή τη στιγμή;», τον ρώτησαν στο Τόκιο. «Δεν νιώθω τίποτα αυτή τη στιγμή, πειράζει;», ήταν η απάντησή του. Ένας άλλος αθλητής θα έβρισκε μια συγκινητική δήλωση, για τον κόσμο, την τύχη, το άθλημα, την αλληλεγγύη, το Ολυμπιακό πνεύμα. Ο Τεντόγλου ντύνεται όπως θέλει, μιλάει όπως θέλει, τρώει όπως θέλει. «Δεν κάνω διατροφή, να ξέρετε. Ακούω το σώμα μου, ό,τι θέλει να φάει. Αν θέλω γλυκά, θα φάω γλυκά», έλεγε το 2023 στον Σταύρο Θεοδωράκη.
«Χρυσός Ολυμπιονίκης στα 23. Πώς νιώθεις;», τον ρώτησαν στο Τόκιο. «Δεν νιώθω τίποτα αυτή τη στιγμή, πειράζει;», ήταν η απάντησή του.
«Θυμάμαι τη διατροφολόγο του ΣΕΓΑΣ, Ειρήνη Μπαρμπαρούτση, να με παίρνει τηλέφωνο και να λέει: “Βαγγέλη, βόηθα με, τι θα κάνω με τον Μίλτο, έχω σκάσει”. Την έπαιρνε και ζητούσε πίτσα και γύρο, ενώ οι άλλοι ήταν πιστοί στο πρόγραμμα», λέει ο Βαγγέλης Παπανίκος, ενώ θυμάται πως ο ελληνικός στίβος παραλίγο να χάσει τον Μίλτο Τεντόγλου όχι μία και δύο φορές. Στα Γρεβενά, στους τοπικούς αγώνες των δημοτικών σχολείων, η Γυμναστική Ένωση επικοινωνούσε με τους γονείς των τριών πρώτων σε κάθε αγώνισμα, για να διερευνήσει το ενδιαφέρον των παιδιών για τον στίβο. Ο Τεντόγλου, στην ΣΤ΄ Δημοτικού, είχε περάσει στον τελικό των 60 μέτρων, όμως εκεί γλίστρησε στο γήπεδο που ήταν τότε χωμάτινο και βγήκε τέταρτος, επειδή δεν φορούσε παπούτσια με καρφιά, όπως τα άλλα παιδιά. Έτσι, ξέφυγε απ’ το ραντάρ και δεν κλήθηκε στο γήπεδο. Παραδόξως, τα παπούτσια του στο μέλλον θα έπαιζαν ξανά ρόλο, όταν τον Φεβρουάριο του 2023, σε μια απόφαση που συζητήθηκε πολύ, στην Πολωνία, του ακύρωσαν το άλμα εξαιτίας των παπουτσιών που φορούσε, προκαλώντας τη θυμωμένη απάντηση του αθλητή, που δήλωσε «αηδιασμένος», καθώς επρόκειτο για το ίδιο μοντέλο με αυτά που επιτρέπονται, απλώς σε… άλλο χρώμα, ενώ στη συνέχεια ανακοίνωσε πως θα τα δώσει σε δημοπρασία για τα σεισμόπληκτα παιδιά της Τουρκίας. Φέτος, επιστρέφοντας από τη Ρώμη, αποκάλυψε πως, όταν κέρδιζε το μετάλλιο, φορούσε παπούτσια ειδικά για σπριντ, που δεν είχε δοκιμάσει ποτέ πριν από τον αγώνα. Έτσι, χαλαρά.
Η δεύτερη φορά που ο στίβος παραλίγο να χάσει τον Τεντόγλου ήταν μετά τους πρώτους του Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Ρίο το 2016. Ο 18χρονος τότε Μίλτος βρέθηκε εκεί χωρίς τον προπονητή του. «Υπήρχαν προσδοκίες, βλέπαμε στην προπόνηση ότι μπορεί να φτάσει τελικό. Όμως τον πήραν χωρίς εμένα, τον υποτίμησαν, έγινε προσπάθεια να πάμε, αλλά ούτε διαπίστευση δεν μας έδωσαν να μπούμε στο στάδιο, να τον κοουτσάρουμε. Τον άφησαν 15 μέρες μαζί με δύο κωπηλάτες στο δωμάτιο, έβγαινε μόνο για να φάει και γύριζε. Το παιδί χάθηκε, πάτησε πίσω τουλάχιστον 20 εκατοστά. Όταν γύρισε, είπε: “Κύριε, εγώ μάλλον θα σταματήσω, δεν πήγε πολύ καλά”. Του στοίχισε, ήταν κάπως δύσκολο να το διαχειριστούμε, αλλά συνέχισε, έβαλε το κεφάλι του κάτω, και να το», θυμάται ο Βαγγέλης Παπανίκος.
«Αυτός είναι ο Μίλτος»
Αναζητώντας πάντοτε έναν ήρωα, οι Έλληνες βρίσκουν στον Μίλτο Τεντόγλου έναν σταρ. Το παιδί της διπλανής πόρτας που παραμένει προσγειωμένος (όταν δεν ίπταται πάνω απ’ το σκάμμα), τον gamer που βλέπει άνιμε και παίζει σκάκι και μπουζούκι. Οι δηλώσεις του γίνονται ΤikΤoks και reels: «Σάπιο το μετάλλιο με 8,22, δεν το αφιερώνω πουθενά», «Το πρωινό άλμα είναι το χειρότερο, ποιος πηδάει πρωί πρωί;», «Ευχαριστώ την κοπέλα μου που μου σπάει τα νεύρα και έρχομαι στους αγώνες και ξεσπάω».
Ο ίδιος, ωστόσο, δεν εντυπωσιάζεται. «Με ενδιαφέρει να μου λένε για τα άλματά μου, όχι για τις δηλώσεις μου», είχε πει στο «Κ». Στην ίδια συνέντευξη είχε συμβουλεύσει τους νεότερους αθλητές να μελετούν πολύ και να βλέπουν βιντεάκια στο YouTube από άλλους άλτες – το ίδιο κάνει και αυτός. «Είναι ένα κλειστό, προσηλωμένο παιδί, που αναλύει το μήκος και θεωρητικά έρχεται πάντα διαβασμένος, έχει κάνει τα δικά του σχέδια», μας λέει ο προπονητής του, Γιώργος Πομάσκι, που τον ανέλαβε από τότε που έφυγε από τα Γρεβενά και είναι έκτοτε μαζί του. «Δεν χαλάει τον χρόνο του για ό,τι δεν του αρέσει, δεν μιλάει πολύ και ό,τι λέει έχει ουσία, δεν είναι σάλτσες, μπορεί να πει αυτό που θέλει με λίγες λέξεις». Ο έμπειρος προπονητής βλέπει στον αθλητή του κάποια στοιχεία που είναι, όπως λέει, σε άλλο επίπεδο. «Έχει σπάνια χαρακτηριστικά. Η συγκέντρωσή του και η αφοσίωσή του είναι το κάτι άλλο. Δεν υπάρχει κάτι άλλο για τον Μίλτο, δεν μπορείς να τον βγάλεις από το αγαπημένο του παιχνιδάκι, την προπόνησή του και την αγωνιστικότητα. Δεν έχει να δείξει κάτι, θέλει να το ευχαριστηθεί αυτός. Τόσο απλός είναι».
Πίσω, στα Γρεβενά, στο στάδιο από όπου ξεκίνησε, όπου κάποτε ήταν 30 παιδιά, φέτος προπονούνται 150. Πολλά από αυτά θέλουν να κάνουν μήκος, θέλουν να γίνουν Τεντόγλου. Τα μέλη της Γυμναστικής Ένωσης της πόλης, που του έδωσαν τις βάσεις γι’ αυτό που είναι σήμερα, τον λατρεύουν και τον ακολουθούν όπου μπορούν, όπου αγωνίζεται στον κόσμο. Μιλούν με περηφάνια όχι μόνο για τις διαστημικές αθλητικές του επιδόσεις, αλλά κυρίως για το ήθος του, το ενδιαφέρον που δείχνει για τους νέους αθλητές της Ένωσης, για τους οποίους πάντα ρωτάει και βοηθάει όπως μπορεί, για τη διαπαιδαγώγηση από την οικογένειά του. «Αυτός είναι ο Μίλτος», λένε. Θυμούνται έναν έφηβο που έλεγε πάντα την αλήθεια και καμαρώνουν έναν νεαρό άνδρα που παραμένει προσηλωμένος στο να είναι ειλικρινής και δίκαιος. Ίσως εκεί κρύβεται και η απάντηση στην ερώτηση του χρήστη του YouTube. Αυτή είναι η συνταγή.
