«Απαγορεύεται η είσοδος στους μη έχοντες εργασία». Αυτή η στερεότυπη φράση, που συχνά συναντάμε κολλημένη στις εισόδους πολυκατοικιών, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Γιάννη Πάλλη. Έτσι, στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών του σπουδών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής εκπόνησε μια φωτογραφική εργασία εξερευνώντας τους εσωτερικούς χώρους των αθηναϊκών πολυκατοικιών και αναδεικνύοντας το αρχιτεκτονικό τους ενδιαφέρον.
«Η έμπνευση για το συγκεκριμένο πρότζεκτ προήλθε από την περιέργειά μου σχετικά με τις ιστορίες των ανθρώπων που νιώθω ότι υπάρχουν στα διαμερίσματα μιας πολυκατοικίας, τη συνήθη τυπολογία που χαρακτηρίζει τη δομή της, καθώς και τις αλλοιώσεις που προκύπτουν σε αυτή με την πάροδο του χρόνου».
Ο Γιάννης Πάλλης εργάζεται σήμερα ως καλλιτεχνικός διευθυντής στον χώρο της διαφήμισης και της επικοινωνίας, ενώ ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια με τη φωτογραφία. «Η πρώτη μου φωτογραφική μηχανή ήταν μια παλιά SLR που ο πατέρας μου βρήκε στο ταξί που δούλευε», διηγείται. Όσο για τη σχέση του με την πολυκατοικία; Πρώτον, έχει μείνει σε πολλές – έχει στο ενεργητικό του 16 μετακομίσεις. Επίσης, όπως λέει, «δουλεύοντας ως διανομέας στα φοιτητικά μου χρόνια, είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ ακόμα περισσότερες. Ο όγκος, η μορφή και ο τρόπος με τον οποίο επιβλήθηκαν και σήμερα κυριαρχούν στο αστικό τοπίο, μου προξενούσαν πάντα δέος και αμηχανία ταυτόχρονα».
Δέος και αμηχανία
Για το πρότζεκτ του όργωσε την Αθήνα, από την Κυψέλη μέχρι τα Εξάρχεια και από τα Πετράλωνα μέχρι την πλατεία Αττικής, αναζητώντας πολυκατοικίες που «διαθέτουν ένα ελάχιστο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και παρουσιάζουν μια ενδεικτική γεωγραφική διασπορά στο ευρύ κέντρο». Απαθανάτισε καθημερινές εικόνες, μικροπράγματα στις εισόδους και στα χολ που συνθέτουν το γνώριμο σύμπαν των ελληνικών πολυκατοικιών και του έκαναν εντύπωση. «Είναι όλα εκείνα τα παροπλισμένα θυρωρεία, τα ξεχαρβαλωμένα γραμματοκιβώτια, οι σουρεαλιστικοί πίνακες ανακοινώσεων, οι ξεθωριασμένες αφίσες και οι διακοσμητικές παρεμβάσεις που μεταμορφώνουν την πολυκατοικία», εξηγεί.
«Είναι όλα εκείνα τα παροπλισμένα θυρωρεία, τα ξεχαρβαλωμένα γραμματοκιβώτια, οι σουρεαλιστικοί πίνακες ανακοινώσεων, οι ξεθωριασμένες αφίσες».
Πολλές φορές συναντούσε κατοίκους πολυκατοικιών οι οποίοι είχαν έντονη περιέργεια να μάθουν ποιος είναι αυτός ο άγνωστος που φωτογραφίζει τα χολ και τα ασανσέρ του κτιρίου. Ένα παράδοξο περιστατικό που του έμεινε αξέχαστο συνέβη στο Χαλάνδρι, όσο φωτογράφιζε μια πολυκατοικία. «Μια Καναδή ένοικος, γύρω στα πενήντα, με πέρασε για ταχυδρόμο. Τότε άρχισε να μου εξομολογείται το παράπονό της: έβρισκε ακατανόητο το γεγονός πως όλα τα ταχυδρομικά κουτιά στην Αθήνα ήταν πάντα άδεια, ενώ η αλληλογραφία βρισκόταν “πεταμένη” οπουδήποτε αλλού στην είσοδο της πολυκατοικίας».
«Μια Καναδή ένοικος με πέρασε για ταχυδρόμο. Μου εξομολογήθηκε πως έβρισκε ακατανόητο το ότι η αλληλογραφία βρισκόταν “πεταμένη” στην είσοδο της πολυκατοικίας και όχι στα ταχυδρομικά κουτιά».
Πέρα από τις δυσκολίες και τα ευτράπελα, το εν λόγω φωτογραφικό πρότζεκτ αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά την εσωτερική αρχιτεκτονική των αθηναϊκών πολυκατοικιών. Να σταθούμε στις λεπτομέρειες και στις ατέλειες που συνθέτουν έναν χώρο τόσο οικείο αλλά και τόσο άγνωστο παράλληλα. Διότι, τελικά, μια απρόσκλητη ματιά από κάποιον «μη έχοντα εργασία» είναι ικανή να ξεκλειδώσει τα βαθύτερα μυστικά τους. Και ίσως μαζί με αυτά να αποκαλύπτονται και οι δικές μας αληθινές ιστορίες, ημών των ανθρώπων που αφήνουμε, πολύ συχνά, αυτές τις εισόδους στο έλεος της φθοράς.
