Ταράτσες και μπαλκόνια· δύο κύρια χαρακτηριστικά του αστικού τοπίου της Αθήνας, τα οποία υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις προσφέρουν μια πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής. Πόσο συχνά, όμως, συμβαίνει αυτό; Η εικόνα ενός αθηναϊκού μπαλκονιού σε πλήρη εγκατάλειψη δεν είναι σπάνια: «ατάκτως ερριμμένα» αντικείμενα, πλαστικές καρέκλες εκτεθειμένες στον ήλιο, απουσία κάθε πράσινου στοιχείου – μια μεγάλη χαμένη «πράσινη» ευκαιρία σε γενικές γραμμές. Φαντάζεστε πόσο καλύτερη θα ήταν η ζωή στην ελληνική πρωτεύουσα, αν κάθε μπαλκόνι και κάθε ταράτσα φιλοξενούσε μικρά δέντρα και φυτά; Δεν είναι μόνο η αισθητική αναβάθμιση των αθηναϊκών προσόψεων, είναι και κάτι ακόμα πιο σημαντικό: η δημιουργία χιλιάδων μικρών οάσεων που με τη σειρά τους θα λειτουργούσαν σαν ασπίδα ενάντια στην ακραία ζέστη και τη ρύπανση. Ακολουθεί ένας σύντομος οδηγός, καταρτισμένος από ειδικούς, ώστε να κάνουμε τα μπαλκόνια και τις ταράτσες μας λίγο πιο πράσινα, λίγο πιο όμορφα. Διότι κάθε μικρό βήμα για μια ζωή σε μεγαλύτερη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον είναι ένα βήμα για ένα καλύτερο μέλλον.
Σύντομα μαθήματα αρχιτεκτονικής τοπίου
Το μπετόν είναι «θερμόφιλο», με συνέπεια οι τοίχοι να εγκλωβίζουν τη θερμότητα. Μάλιστα, έχουν την τάση να την «αποβάλλουν» το βράδυ, αυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη θερμοκρασία. Μια λύση είναι να επενδύσετε τους τοίχους με φυσικά υλικά, όπως το ξύλο, τοποθετώντας, για παράδειγμα, ένα καφασωτό με αναρριχώμενα φυτά ή να επιλέξετε ρόμαν κουρτίνες. Μια άλλη λύση είναι να βάψετε τους τοίχους σε ανοιχτά χρώματα – ως γνωστόν, το λευκό αντανακλά τον ήλιο.
Τα δάπεδα των μπαλκονιών δρουν ανακλαστικά όσον αφορά τη θερμότητα. Έτσι, τα βαμβακερά ή ψάθινα χαλιά βοηθούν ώστε η θερμοκρασία να μην αυξάνεται πολύ.
Εκτός από τις τέντες, σκιά μπορούν να δημιουργήσουν και δέντρα σε μεγάλες γλάστρες, καθώς και οι ξύλινες περσίδες κατά μήκος του μπαλκονιού. Επίσης, οι κουρτίνες από γάζα μπορούν να προσφέρουν σκίαση σε σημεία του μπαλκονιού ή της ταράτσας.
Η θερμοκρασία σε ένα μπαλκόνι μπορεί να μειωθεί ακόμα και κατά 2 έως 3 βαθμούς, αν κάποιος ακολουθήσει συνδυαστικά τις λύσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Άλλωστε, ένα και μόνο δέντρο διοχετεύει καθημερινά στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες νερού με τη μορφή υδρατμών.
Τα φυτά απορροφούν τον ήχο, μειώνοντας τον θόρυβο της πόλης έως και κατά 10 ντεσιμπέλ. Μάλιστα, κάποια από αυτά, όπως για παράδειγμα το μπαμπού, προσφέρουν ένα χαλαρωτικό θρόισμα όταν φυσά ο άνεμος.
Είτε είναι μεγάλος ο χώρος σας είτε μικρός, μπορεί να γίνει μια όαση δροσιάς, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής. Αυτό που χρειάζεται είναι προσωπικό γούστο και ίσως τη συμβουλή-παρέμβαση ενός ειδικού.
Τα «πράσινα» μπαλκόνια και οι ταράτσες λειτουργούν ως χώρος αναψυχής. Ανάμεσα στα πολλά οφέλη τους είναι η αισθητική βελτίωση και η αναβάθμιση του αστικού τοπίου, ο περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της πόλης αλλά και η προστασία της ψυχικής υγείας των κατοίκων. Ας θυμηθούμε απλώς το πόσο σημαντικά υπήρξαν κατά την περίοδο της καραντίνας.
Γιώργος Βερναρδάκης, αρχιτέκτονας τοπίου, ιδιοκτήτης του γραφείου Glandscape // Για περισσότερες πληροφορίες: glandscape.eu
Φυτά: Τι να κάνετε και τι όχι
Όλα τα φυτά μπορούν να αναπτυχθούν σε ταράτσες και μπαλκόνια, αφού υπάρχουν τα δύο βασικά στοιχεία που χρειάζονται: φως και οξυγόνο. Άλλωστε, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχουν φυτά που γεννήθηκαν για να είναι «εσωτερικού χώρου». Απλώς, κάποια από αυτά μπορούν και επιβιώνουν μέσα στα διαμερίσματα.
Πολύ καλή λύση αποτελούν οι καλλωπιστικοί θάμνοι. Φυτά όπως η φωτίνια και ο ελαίαγνος μεγαλώνουν ικανοποιητικά μέσα σε γλάστρες και έχουν την τάση να αναπτύσσουν πολύ έντονο πράσινο φύλλωμα.
Οφείλουμε να βοηθήσουμε τις μέλισσες με τις επιλογές μας, αφού χωρίς αυτές θα αντιμετωπίσουμε πολύ μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Είναι γεγονός ότι στην Αθήνα και ιδιαίτερα στο κέντρο υπάρχουν ελάχιστα άνθη. Έτσι, τα αναρριχώμενα (π.χ. γιασεμί, ρυγχόσπερμο) και τα ανθοφόρα φυτά (π.χ. γαρδένια, τριανταφυλλιά, αγάπανθος) προσφέρουν –εκτός από υπέροχα αρώματα– και ένα μέσο επιβίωσης για τα τόσο πολύτιμα έντομα.
Όταν αγοράζετε φυτά από φυτώρια, είναι απαραίτητο να τα μεταφυτεύετε. Το χώμα που έχουν συνήθως είναι φτωχό σε θρεπτικά συστατικά, με αποτέλεσμα τα φυτά να μη μακροημερεύουν. Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιείτε το σωστό μέγεθος γλάστρας ανά περίπτωση.
Αν ένα φυτό μάθει σε πολύ νερό, τότε στη συνέχεια θα το ζητάει. Με άλλα λόγια, το πόσο νερό χρειάζονται τα φυτά βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το τι ανάγκες τούς δημιουργούμε εμείς.
Το αυτόματο πότισμα δεν προτείνεται, αντίθετα «επιβάλλεται». Τα φυτά χρειάζονται συγκεκριμένη ποσότητα νερού ανά συγκεκριμένες ώρες. Γι’ αυτόν τον λόγο, ακόμα και αν κάποιος λείψει για ένα τριήμερο, ρισκάρει την υγεία τους. Επίσης, οι ποτιστικές συσκευές εξασφαλίζουν πιο σωστή και γρήγορη ανάπτυξη, ενώ παράλληλα μειώνουν τη σπατάλη του νερού – κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το λάστιχο με απόλυτη ακρίβεια.
Καλό είναι να μη χρησιμοποιούμε χημική λίπανση εντός του αστικού ιστού, για ευνόητους λόγους. Αντίθετα, θα πρέπει να έχουμε υπομονή για να περιμένουμε τα αποτελέσματα της βιολογικής λίπανσης και σε καμία περίπτωση να μη χρησιμοποιούμε λίπασμα τον χειμώνα, αφού οι ρίζες των φυτών «ξεκουράζονται» τότε.
Μυρωδικά όπως η λεβάντα, η αρμπαρόριζα και η σιτρονέλα βοηθούν ενάντια στα κουνούπια. Δεν αποτελούν πανάκεια, αλλά μια κάποια λύση για να περιοριστούν τα ενοχλητικά έντομα με φυσικό τρόπο.
Πρέπει να προσέχουμε να μην υπερχειλίζει το νερό από τα «πιατάκια». Προφανώς, τα «πιατάκια» στις γλάστρες κρίνονται απαραίτητα και όχι προαιρετικά.
Η μέθοδος του ταρατσόκηπου απαιτεί να μονωθεί ολόκληρη η ταράτσα, να τοποθετηθεί παντού χώμα αντί για γλάστρες και στη συνέχεια να φυτευτεί σχεδόν κάθε εκατοστό του χώρου. Φυσικά, χρειάζεται ειδική μόνωση με ειδικά υλικά, για να μην υπάρξουν αργότερα προβλήματα υγρασίας στο κτίριο. Είναι μια εντυπωσιακή λύση, που απαιτεί όμως μεγάλη αφοσίωση αλλά και οικονομική ευχέρεια, αφού κοστίζει αρκετά και είναι ιδιαίτερα απαιτητική στην κατασκευή της.
Όλγα Μανέτα, ιδιοκτήτρια του garden/plant shop ΑΪ ΝΤΟΥ // Instagram: i_do_plant_shop
Διακοσμήστε σε 6 απλά βήματα
Κεριά και φαναράκια δίνουν τον ατμοσφαιρικό φωτισμό που χρειάζεστε. Επίσης, τα λαμπάκια δεν είναι κάτι που πρέπει να θυμόμαστε μόνο τα Χριστούγεννα, ενώ, αν το μπαλκόνι ή η ταράτσα σας λούζεται στο φως, τότε μια πολύ καλή λύση είναι τα ηλιακά φώτα, τα οποία τοποθετούνται σε γλάστρες και ζαρντινιέρες.
Μη φοβηθείτε να παντρέψετε διαφορετικά υλικά: πήλινα και τσιμεντένια διακοσμητικά, ξύλινα έπιπλα με μεταλλικές καρέκλες ή και το αντίστροφο.
Ένας τρόπος για να πετύχετε περισσότερη ιδιωτικότητα είναι να τοποθετήσετε καλαμωτές στα κάγκελα. Αντίστοιχα, οι πέργκολες λειτουργούν ιδανικά ως διαχωριστικά, ιδιαίτερα μάλιστα όταν συνοδευτούν με κάποιο αναρριχώμενο φυτό.
Η καρέκλα του σκηνοθέτη είναι μια διαχρονικά καλαίσθητη λύση. Είναι άνετη, είναι απλή και δεν φεύγει από τη μόδα όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Δοκιμάστε τα πολύχρωμα μαξιλάρια σε συνδυασμό με κιλίμια. Αν πάλι προτιμάτε το boho στιλ, δώστε έμφαση στα γήινα χρώματα, στα πλεκτά μαξιλάρια, σε ψάθινα σουβέρ και σουπλά σε ξύλινα τραπέζια και αντικείμενα. Επίσης, επιλέξτε υφάσματα εξωτερικού χώρου για μεγαλύτερη διάρκεια στον χρόνο.
Αν έχετε ανάγκη από αποθηκευτικούς χώρους, χρησιμοποιήστε μπαούλα ή σκαμπό, που χρησιμεύουν τόσο ως κάθισμα όσο και ως μίνι αποθηκευτικός χώρος. Για αισθητικούς λόγους, αντί για τις κλασικές πλαστικές ή μεταλλικές ντουλάπες, μπορείτε καλύτερα να επιλέξετε μια ξύλινη ραφιέρα.
Τίνι Ιωαννίδου, interior designer // Για περισσότερες πληροφορίες: ifdesign.gr
«Όλοι θέλουν να έρθουν στην ταράτσα μου»
Η νικήτρια του φωτογραφικού διαγωνισμού «Πρασινίζουμε το Γκρίζο» του Δήμου Αθηναίων περιγράφει πώς η ταράτσα της μεταμορφώθηκε σε πράσινο τοπόσημο για τη γειτονιά.
«Ο τετράχρονος εγγονός μου γνώρισε για πρώτη φορά τις πεταλούδες εδώ πάνω. Πολλές φορές πιάνω πασχαλίτσες και τις βάζω να περπατούν στα δάχτυλά του», λέει η 67χρονη Ξανθούλα Καπαρέλου, καθώς κοιτά με καμάρι την κατάφυτη ταράτσα της στα Κάτω Πετράλωνα. Οι τοίχοι είναι ζωγραφισμένοι με δικά της σχέδια, τις περισσότερες γλάστρες τις μάζεψε από τα σκουπίδια ο σύζυγός της, τα φυτά και τα λουλούδια μεγαλώνουν φυσικά, καθώς χρησιμοποιεί τσόφλια από αυγά για λίπασμα και διώχνει τις μελίγκρες με ένα μείγμα από νερό και τσιγάρα. Η νικήτρια του διαγωνισμού Πρασινίζουμε το Γκρίζο, μιας πρωτοβουλίας του Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με την Οργάνωση Γη, έχει στήσει ενστικτωδώς, και χωρίς να το σχεδιάσει από πριν, ένα παράδειγμα προς μίμηση για όλη την πόλη: μια πράσινη και βιώσιμη λύση στην πιο απλή μορφή της. «Οι γείτονες μου λένε ότι έχω ομορφύνει τη γειτονιά. Μου ζητούν να αναλάβω να ζωγραφίσω τα μπαλκόνια τους», συμπληρώνει χαρούμενη.
Οι τοίχοι είναι ζωγραφισμένοι με δικά της σχέδια, τις περισσότερες γλάστρες τις μάζεψε από τα σκουπίδια ο σύζυγός της, τα φυτά και τα λουλούδια μεγαλώνουν φυσικά, καθώς χρησιμοποιεί τσόφλια αυγών για λίπασμα.
Η κ. Καπαρέλου δεν έδινε καμία σημασία στην ταράτσα του σπιτιού της μέχρι πριν από τέσσερα χρόνια – ο συγκεκριμένος χώρος ήταν άδειος και γκρίζος. Λειτούργησε, όμως, ως αντίβαρο σε μια οικογενειακή τραγωδία, δίνοντάς της τη δύναμη να συνεχίσει μέσα από τη ζωγραφική και την καλλιέργεια λαχανικών και λουλουδιών. «Στην αρχή ήθελα όλα να είναι πράσινα, έπειτα αναζήτησα το χρώμα και έτσι αγόρασα τις πρώτες τριανταφυλλιές. Πρέπει να σας πω, πάντως, ότι πολλά από τα φυτά μου τα βρήκα στον δρόμο», σημειώνει σαν να μιλάει για το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Σήμερα, περνάει τουλάχιστον δύο ώρες τη μέρα εκεί, κατά προτίμηση από τις 6 μέχρι τις 8 το πρωί, και ποτίζει μία μία τις γλάστρες με το ποτιστήρι, αφού, όπως λέει, δεν μπορεί να ελέγξει καλά τη ροή του νερού με το λάστιχο. Τον κήπο της επισκέπτονται καθημερινά σπουργίτια για να πιουν νερό και χελιδόνια που εμφανίζονται το σούρουπο κυνηγώντας τα κουνούπια. «Όλοι θέλουν να έρθουν στην ταράτσα μου», λέει χαμογελώντας. «Ακόμα και τα μέλη της χορωδίας που συμμετέχω μου λένε να κάνουμε εδώ τη γιορτή μας».
Κάπως έτσι, μια ταράτσα που ξεκίνησε ως προσωπικό καταφύγιο εξελίχθηκε σε έναν χώρο οικογενειακών μαζώξεων, αλλά και σε ένα άτυπο τοπόσημο για τη γειτονιά. «Μέχρι και πρόταση γάμου έχει γίνει εδώ πάνω», λέει και προσθέτει ότι εκείνο που χαίρεται περισσότερο από όλα είναι «να βλέπω εδώ τη νεολαία να μαζεύεται και να γλεντάει».
Πρασινίζουμε το Γκρίζο: Ο διαγωνισμός φωτογραφίας υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων και της Οργάνωσης Γη είχε δεκάδες χιλιάδες συμμετοχές.
