Είναι σίγουρο ότι εκεί που έχει αφήσει τα σημάδια του ο Διόνυσος, η σταφυλή ανθούσε και έρρεε οίνος άφθονος. Του μύθου το αληθές επιβεβαιώνεται στην «αμπελόεσσα», κατά τον Όμηρο, Μεσσηνία. Αρχαίες πόλεις της περιοχής κοσμούσαν τα νομίσματά τους με το σύμβολο του βότρυος ή με τη μορφή του θεού Διονύσου. Ο λυρικός ποιητής Αλκμάν κάνει λόγο για τον περίφημο δένθι οίνο που παραγόταν στις πλαγιές του Ταϋγέτου, ο Παυσανίας αναφέρει ότι το όρος Εύα, στην καρδιά της Μεσσηνίας, πήρε το όνομά του από το επιφώνημα «ευοί» (εβίβα) του διονυσιακού θιάσου, εκατοντάδες κοτύλες, κύαθοι και οξυπύθμενα αγγεία στις ανασκαφές του ανακτόρου του Νέστορα στην Πύλο μαρτυρούν οινοπαραγωγή και οινοποσίες.
Με το πέρασμα των αιώνων, η Μεσσηνία εδραίωσε τη φήμη της στην παραγωγή κρασιού. Παρά τις καταστροφές που υπέστησαν τα αμπέλια της στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, η ανάκαμψη δεν άργησε να έρθει. Στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν ο ευρωπαϊκός αμπελώνας καταστράφηκε από τη φυλλοξήρα, η Μεσσηνία ανέπτυξε τις εξαγωγές οίνου και σταφίδας, η οποία αποτελούσε τότε το βασικό εξαγωγικό προϊόν του ελληνικού κράτους.
Προς το τέλος της δεκαετίας του 1920, η Μεσσηνία βρισκόταν ανάμεσα στους κορυφαίους οινοπαραγωγούς νομούς της χώρας. Το 1954, Μεσσήνιοι αμπελουργοί ίδρυσαν τον οινοποιητικό συνεταιρισμό «Ο Νέστωρ», ενώ λίγα χρόνια αργότερα, το 1980, εμπλούτισαν τον τοπικό αμπελώνα με διεθνείς ποικιλίες, καθιερώνοντας στην Ελλάδα το Chardonnay και το περίφημο Cabernet Sauvignon της Τριφυλίας. Όμως δεν ακολούθησαν ημέρες δόξας – η περιοχή έγινε γνωστή για το λάδι και τις ελιές, με λίγους μόνο θύλακες να θυμίζουν το ένδοξο παρελθόν.
Σταδιακά, βέβαια, τα πράγματα άλλαξαν: Ο συνεταιρισμός «Ο Νέστωρ» πέρασε στα χέρια της οινοποιίας του Σπύρου Λαφαζάνη και μπήκε σε άλλη πορεία, οι Παναγιωτόπουλος και Δερέσκος αναβάθμισαν τα κρασιά τους, το οινοποιείο Lacules έφερε έναν αέρα ανανέωσης. Και βέβαια, από το 2011 το μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου έβαλε στόχο να καταστήσει τη Μεσσηνία πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης μέσω της στήριξης και της προώθησης καινοτόμων δράσεων. Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα Messinia Terroirs δίνει νέα ώθηση στον οινικό κλάδο για να αναβιώσει την αίγλη του παρελθόντος και να αναδείξει τη συναρπαστική ποικιλομορφία του μεσσηνιακού αμπελώνα, αλλά και την πολυδιάστατη φυσιογνωμία του τόπου. Πρωτεργάτης στην οινική προσπάθεια είναι ο Γιώργος Χατζηιωσήφ, διευθύνων σύμβουλος της Ionian Hotel Enterprises, o καθηγητής Αμπελουργίας του ΑΠΘ δρ Στέφανος Κουνδουράς, ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος, Ξενοφών Κάππας, ο Διονύσης Παπαδάτος, η Κατερίνα Νικολού.
Με το τριήμερο ετήσιο Messinia Terroirs Wine Festival δόθηκε και φέτος στους ντόπιους παραγωγούς η ευκαιρία να εκθέσουν τα κρασιά τους στον φιλόξενο χώρο της Αγοράς του συγκροτήματος W της Costa Navarino, αλλά και να συμμετάσχουν σε δοκιμές, συζητήσεις, παρουσιάσεις που οργάνωσε το Ίδρυμα, με στόχο να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε να αναγεννηθεί η Μεσσηνία ως οινοπαραγωγός περιοχή με αναγνωρίσιμη ταυτότητα.
*κύαθος: αγγείο άντλησης κρασιού από τον κρατήρα
*κοτύλη: μικρό αγγείο υγρών με δύο λαβές, χωρητικότητας 6 κυάθων
