«Το βασικό είναι να μην είσαι ξεφτιλισμένη, πλην όμως εσύ είσαι», λένε στην Ιφιγένεια τρεις γυναίκες πριν τη στείλουν για σφαγή. Μια σεναριογράφος, μια σκηνοθέτις και μια ηθοποιός παρουσίασαν στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, με οικονομία και μέτρο, το πώς σχόλια σαν κι αυτό, που εμπεριέχουν τοξικότητα, προαλείφουν γυναίκες για θυσία. Ο μονόλογος που έγραψε η Βίβιαν Στεργίου εμπνέεται από την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευρυπίδη και επικεντρώνεται στη στιγμή που η κόρη του Αγαμέμνονα αποδέχεται τη μοίρα της, αμέσως πριν γίνει βορά στις ορέξεις της Αρτέμιδας. «Δεν πειράζει να πεθάνω, όμως πρώτα θα ακουστώ», μας είπε η Ελίζα Σκολίδη που πρωταγωνίστησε.
Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου σκηνοθέτησε την ηθοποιό, σε μια αέναη κίνηση, να ερμηνεύει το ρόλο της πάνω σ’ ένα φουσκωτό από αυτά που βρίσκεις στα επαρχιακά λούνα παρκ. Το φουσκωτό έμοιαζε με κάστρο σαν εκείνα που έφτιαχναν οι άνθρωποι για να προστατεύονται, μόνο που αντί για πύργους στις γωνίες του εξείχαν φαλλοί, σαν να επιτηρούσαν όχι μόνο τι γινόταν απ’ έξω, αλλά κυρίως μέσα.
Με λιτή σκηνοθεσία, η Παπαγεωργίου μετέφερε εύστοχα την αίσθηση της αιχμαλωσίας – είναι φανερή η επιρροή από τις συνεργασίες της με το Θεατρικό Εργαστήρι του Σωφρονιστικού Καταστήματος Κορυδαλλού. Η Σκολίδη με ευχέρεια στο voice acting ήταν ειλικρινής και σε στιγμές φορτισμένη. Σαν το πουκάμισο της που εξαϋλώθηκε από το νερό, να αποκάλυπτε τις διαφορετικές πτυχές που δυναστεύουν μια γυναίκα: τα επικριτικά σχόλια, ο ανταγωνισμός με βάση τη ζήλια, η παθολογική κτητικότητα, η βία.
Υπάρχει δικαιολογία για να υποτιμάς μία γυναίκα;
Η παράσταση θα μπορούσε να σταθεί και ως περφόρμανς σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Από τη μία η νεωτερικότητα της πολυμεσικής εγκατάστασης, από την άλλη η σύγχρονη αποτύπωση της καταπίεσης του φύλου, σαν σημερινή φωτογραφία μιας διαχρονικής τραγωδίας. Άραγε ένιωσα να απειλούμαι ως άντρας; Όχι, ούτε νομίζω πως θα έπρεπε. Με τι από αυτά που θίγονταν από την παράσταση θα μπορούσε να διαφωνήσει οποιοσδήποτε; Υπάρχει έστω μια δικαιολογία για να υποτιμάς μια γυναίκα, να την απειλείς;
Ελάχιστα σημεία με ξένισαν, όπως η μίμηση της φωνής του Γιώργου Γεωργίου και της Ελένης Λουκά, η αναφορά του κειμένου στα μάρμαρα. Επίσης, ενώ συχνά οι καταλήξεις σε ουδέτερο με απομακρύνουν από το σημαινόμενο, στη συγκεκριμένη περίπτωση δε συνέβη αυτό: «Γύρνα, μωρό μου […], εγώ δεν είμαι ευτυχισμένο άμα σ’ αφήσω να φύγεις έτσι», «εγώ προσπαθώ να ‘μαι ευγενική, ευγενικός, καλός, καλή, κι έρχεσαι εσύ και τα διαλύεις όλα». Ως μία υπενθύμιση, δηλαδή, ότι υπάρχουν γυναίκες που δέχονται βία από άλλες γυναίκες, άντρες που δέχονται βία από άντρες.
Ποια πρόταση κρατάω από την παράσταση; «Θανάτους για το τίποτα, κόρες σφαγμένες κατά παραγγελία». Οι τρεις γυναίκες ήταν σαφείς στο αίτημα τους, γι’ αυτό και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ήταν δεμένο: αυτός ο φαύλος και επικίνδυνος κύκλος πρέπει να σταματήσει.
www.aefestival.gr
