Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 συνέβη κάτι μη αναμενόμενο: η Ελλάδα συμμετείχε με ομάδα μπέιζμπολ. Μάλιστα, στους αγώνες, κάποιοι, όχι και λίγοι, μυστηριώδεις Έλληνες φίλαθλοι παρακολουθούσαν πανηγυρίζοντας για κάτι μπαλιές που τελικά ήταν φάουλ ή που δεν προσγειώνονταν εκεί που έπρεπε. Αυτό εξηγείται εύκολα: εκείνη την εποχή, ήταν πιο εύκολο να βρεις ανοικτό σούπερ μάρκετ την Κυριακή παρά Έλληνα που να έχει ιδέα πώς παίζεται το μπέιζμπολ. Το άθλημα ήταν πρακτικά ανύπαρκτο στην Ελλάδα. Η συγκρότηση μιας ομάδας μπέιζμπολ που θα μπορούσε να παίξει απέναντι στους καλύτερους του κόσμου και να μην είναι χαμένη από χέρι απαιτούσε μια τιτάνια προσπάθεια, η οποία προωθήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και οργανώθηκε σε μεγάλο βαθμό από ενθουσιώδεις Ελληνοαμερικανούς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Φέτος, στην 20ή επέτειο από τους Ολυμπιακούς της Αθήνας, ο Τομ Μαζαράκης, γενικός διευθυντής της Εθνικής Ομάδας Μπέιζμπολ, αναπολεί εκείνες τις μέρες με ένα αίσθημα θαυμασμού, αλλά και χαμένης ευκαιρίας. Ωστόσο, και ενώ μέχρι πρόσφατα αυτό που επικρατούσε ήταν αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον του οργανωμένου μπέιζμπολ στην Ελλάδα, το άθλημα δείχνει να ανακάμπτει. «Κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση», λέει ο ίδιος.
Μια νέα αρχή
Μπορεί οι Ολυμπιακοί να έκαναν κάποιους λίγους Έλληνες να γίνουν φαν του μπέιζμπολ και μπορεί να προκάλεσαν τη δημιουργία κάποιων συλλόγων και πρωταθλημάτων, αλλά η μεγάλη εικόνα είναι πως το αγαπημένο σπορ της Αμερικής δεν κατάφερε να εντυπωσιάσει το ελληνικό κοινό. Η ομοσπονδία συγκροτήθηκε με μοναδικό στόχο τη δημιουργία μιας ολυμπιακής ομάδας. «Αυτό όμως ήταν λάθος», λέει ο κ. Μαζαράκης σε καφέ της πλατείας Κλαυθμώνος. «Μπορείς να φέρεις αθλητές από τις ΗΠΑ και να τους δώσεις ελληνικά διαβατήρια και να τους βάλεις να παίξουν, όμως η ομοσπονδία θα έπρεπε από την πρώτη μέρα να ξεκινήσει με την προσέλκυση νέων παιδιών». Ο κ. Μαζαράκης, από κοινού με τον Κωστή Λιαρομμάτη, πρόεδρο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Μπέιζμπολ και Σόφτμπολ (Σ.τ.Μ.: Συγγενές άθλημα με το μπέιζμπολ, που παίζεται με μεγαλύτερη μπάλα σε μικρότερο γήπεδο), προσπαθούν τώρα να διορθώσουν αυτό το λάθος. Την άνοιξη διοργάνωσαν ένα σεμινάριο γνωριμίας και εκμάθησης μπέιζμπολ και σόφτμπολ στο Παλαιό Φάληρο, που κράτησε μία εβδομάδα. Εκατοντάδες παιδιά ανταποκρίθηκαν. Αντίστοιχες εκδηλώσεις έχουν διοργανωθεί σε όλη την πόλη.
Ταυτόχρονα, η εθνική ομάδα έχει σημειώσει κάποιες επιτυχίες το περασμένο φθινόπωρο είχε μια αξιοπρεπή εμφάνιση στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στην Τσεχία, ενώ σε ένα άλλο τουρνουά, στην ίδια χώρα, που ολοκληρώθηκε στις 9 Ιουλίου, κατέλαβε την πρώτη θέση στην κατηγορία της, κερδίζοντας και τα τέσσερα παιχνίδια που έπαιξε. Η πιο συναρπαστική, όμως, εξέλιξη αφορά την κατασκευή δύο νέων γηπέδων ένα για μπέιζμπολ και ένα για σόφτμπολως μέρος ενός σχεδιαζόμενου αθλητικού συγκροτήματος στην Παιανία, κοντά στο αεροδρόμιο. «Μας έχουν υποσχεθεί ότι θα είναι έτοιμα τον Φλεβάρη», λέει ο κ. Λιαρομμάτης. «Όμως, με τους πολιτικούς, ποτέ δεν ξέρεις».
Το καλοκαίρι του 2018, τα δύο γήπεδα στο Ελληνικό τα μόνα που είχαν απομείνει έκλεισαν ενόψει της μεγάλης επένδυσης και πλέον έχουν οριστικά «καταργηθεί», μαζί με τις ελπίδες όσων έπαιζαν εκεί η Εθνική έχει να αγωνιστεί εντός έδρας από το 2005. Η απώλεια των γηπέδων άδειασε και τη δεξαμενή νέων ταλέντων. «Δεν μπορείς να έχεις ανάπτυξη χωρίς γήπεδο», λέει ο κ. Λιαρομμάτης. «Ακόμα και αν ψάξουμε να βρούμε νέους παίκτες, κάπου πρέπει να κάνουν προπόνηση, και αυτό το κάπου δεν μπορεί να είναι γήπεδο ποδοσφαίρου».
Στο μεταξύ, η Εθνική, αποτελούμενη σχεδόν μόνο από Ελληνοαμερικανούς, έχει καταφέρει να παραμείνει στην πρώτη κατηγορία στην Ευρώπη. Όμως, όπως λέει ο κ. Λιαρομμάτης, «χρειάζεται να εμπλέξουμε τη νεότερη γενιά». Γι’ αυτή τη γενιά, ο κ. Μαζαράκης προσπαθεί να κρατήσει τη φλόγα αναμμένη.
Έχει βοηθήσει στην προσέλκυση παικτών με ελληνική καταγωγή από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, συνεργάζεται με τις ελληνικές αρχές για να διατηρηθεί η ομοσπονδία και να εξασφαλίζονται διαβατήρια για τους αθλητές, συντονίζει τα προγράμματα ταξιδιών για τα τουρνουά και συγκεντρώνει χρήματα για την κάλυψη ορισμένων εξόδων. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας ήταν εθελοντής στα παιχνίδια μπέιζμπολ, ενώ προπονούσε έναν τοπικό σύλλογο. Σήμερα, στα 69 του, θεωρείται ο κύριος λόγος που ακόμη υπάρχει εθνική ομάδα. Γεννημένος στη Νέα Υόρκη από Ελληνίδα μητέρα και Ελληνοϊταλό πατέρα, παραμένει φανατικός των Νιου Γιορκ Γιάνκις, ενώ μένει μόνιμα στην Αθήνα από το 2008. Ο λόγος που παλεύει για την ανάπτυξη του αθλήματος ήταν επειδή «αρνήθηκε να δεχτεί ότι το ελληνικό όνειρο του μπέιζμπολ θα εξαφανιζόταν λόγω αδιαφορίας».
Τιμώντας τις ρίζες τους
Μέχρι τώρα, η ιστορία του μπέιζμπολ στην Ελλάδα έχει γραφτεί κυρίως από Ελληνοαμερικανούς που αποφάσισαν να υποστηρίξουν τη χώρα καταγωγής των προγόνων τους. Στη λίστα περιλαμβάνονται άνθρωποι όπως ο Πίτερ Άγγελος, ιδιοκτήτης των Baltimore Orioles, που βοήθησε στη χρηματοδότηση της προσπάθειας της ελληνικής ολυμπιακής ομάδας και ο οποίος πέθανε τον Μάρτιο, ο πρώην γερουσιαστής των ΗΠΑ Πολ Σαρμπάνης και ο πρώην σταρ του αμερικανικού πρωταθλήματος Νικ Μαρκάκης, που έπαιξε στην ολυμπιακή ομάδα πριν ξεκινήσει την επαγγελματική του καριέρα. Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Νίκολας Μπερνς, επίσης βοήθησε στην προσπάθεια.
Στους υποστηρικτές του ελληνικού μπέιζμπολ στην Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται ο Παναγιώτης Μητσιόπουλος, ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Byron κοντά στην Ακρόπολη, ο οποίος κατά την προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων ορίστηκε πρόεδρος της νεοσύστατης Ελληνικής Φίλαθλης Ομοσπονδίας Σόφτμπολ το 1997 η σημερινή ομοσπονδία αποτελεί τη συνέχειά της. Ο Μητσιόπουλος έδωσε το έναυσμα για την ελληνοαμερικανική συμμετοχή στην ολυμπιακή ομάδα μπέιζμπολ και υπήρξε βασικός χορηγός της εθνικής ομάδας, όπως και ο πρόεδρος του Αμερικανικού Πανεπιστημίου Αθηνών Αχιλλέας Κανελλόπουλος.
Τη γαλανόλευκη στολή έχουν φορέσει, επίσης, παίκτες πρώτης κατηγορίας από τις ΗΠΑ, όπως τα αδέρφια Κρις και Σκοτ Ντιμέτραλ. «Είτε πρόκειται για τη σύνδεση με τις ελληνικές ρίζες μας είτε για την ευκαιρία να εκπροσωπήσουμε τη χώρα όπου γεννήθηκαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας και, για ορισμένους από τους συμπαίκτες μας, οι γονείς τουςαυτό ήταν μια σημαντική ανταμοιβή», λέει ο Κρις, 54 ετών, ο οποίος προπονεί την εθνική ομάδα μπέιζμπολ της Ελλάδας από το 2021. Όταν έπαιζε στην εθνική ομάδα που συμμετείχε στους Ολυμπιακούς, είχε ήδη κάνει αρκετές καλές σεζόν στις ΗΠΑ. Ο αδερφός του, Σκοτ, στα 51 του, είναι σήμερα βοηθός προπονητή, ενώ το 2002 είχε βοηθήσει πολύ την ομάδα να προκριθεί στους Ολυμπιακούς. Όπως σχεδόν όλοι οι παίκτες και οι προπονητές, τα αδέρφια ζουν στις ΗΠΑ και ταξιδεύουν για τα τουρνουά στην Ευρώπη μία φορά τον χρόνο, με δικά τους έξοδα. «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε από εδώ, εκτός από το να προσπαθούμε να φτιάξουμε την καλύτερη ομάδα, είναι να βοηθήσουμε το μπέιζμπολ και το σόφτμπολ να αποκτήσουν κάποια προβολή», λέει ο Σκοτ.
Η Εθνική Ομάδα Σόφτμπολ, που κέρδισε δύο παιχνίδια στους Ολυμπιακούς του 2004, έχει να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα. Το γυναικείο τμήμα, που πριν από λίγο καιρό ταξίδεψε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σόφτμπολ στον Καναδά, έκανε διαδικτυακή εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων για να καλυφθούν τα ταξιδιωτικά έξοδα γι’ αυτό αλλά και για άλλα δύο τουρνουά. Ο νέος προπονητής, Τζέι Νέλσον, θέλει η ομάδα να προκριθεί στους Ολυμπιακούς του 2028 (Σ.τ.Μ.: τα δύο αθλήματα δεν θα διεξαχθούν στο Παρίσι, αλλά με απόφαση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής θα επανεμφανιστούν το 2028). «Είναι φιλόδοξο, αλλά νομίζω όχι αδύνατο», σχολιάζει από το σπίτι του στο Νιου Τζέρσι. «Ο στόχος μας είναι να βελτιωθούμε και να τα καταφέρουμε». Η Ντενίζ Χωραφά, η οποία ζει στην Αθήνα και για χρόνια έχει εργαστεί στην ελληνική Εθνική Ομάδα Σόφτμπολ σε διάφορες θέσεις, λέει πως οι μεγαλύτερες προκλήσεις για το άθλημα σήμερα είναι το να βρεις ταλέντα που να έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα, αλλά και ένα αξιοπρεπές μέρος για εξάσκηση. «Ο σωστός τρόπος για να αναπτυχθεί ξανά το άθλημα είναι το να προσελκυστούν νέα παιδιά», συμπληρώνει. Η ίδια γεννήθηκε στο Μανχάταν από Έλληνες γονείς και η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα όταν εκείνη ήταν δεκατριών. «Θα πάρει όμως πολύ καιρό», συμπληρώνει.
Αγάπη για το άθλημα
Οι ελληνικές εθνικές ομάδες μπέιζμπολ και σόφτμπολ έχουν υποφέρει και οι δύο από την έλλειψη παικτών που ζουν στην Ελλάδα. Η ολυμπιακή ομάδα του 2004 είχε μόνο έναν κάτοικο της χώρας στο ρόστερ της. Αντίστοιχα, και η σημερινή ομάδα έχει μόνο έναν: τον Λουκά Σούκερα, έναν αφοσιωμένο 23χρονο που ζει στη Νέα Σμύρνη. Ο Σούκερας ξεκίνησε το μπέιζμπολ πριν από μία δεκαετία, μετά την προτροπή ενός φίλου του. «Το ερωτεύτηκα», λέει. Στη συνέχεια μπήκε σε έναν σύλλογο, όμως η ομάδα «κατά βάθος φοβόταν ότι μια μέρα όλα θα τελειώσουν». Πράγματι, όταν αυτό έγινε, και χάθηκε και το τελευταίο γήπεδο, ο Σούκερας συνέχισε να παίζει με τη στήριξη των γονιών του, που ταξιδεύουν μαζί του στους αγώνες.
Για έναν χρόνο έπαιξε σε μια βουλγαρική ομάδα, ενώ είναι μέλος της ελληνικής εθνικής εδώ και τέσσερα χρόνια. Δηλώνει φανατικός του μπέιζμπολ: «Δεν είναι βαρετό άθλημα», λέει. «Με ενοχλεί όταν ακούω κάποιον να το λέει αυτό. Το λένε επειδή δεν το έχουν παρακολουθήσει και δεν το ξέρουν, δεν μπορούν να καταλάβουν τη ροή του παιχνιδιού. Χρειάζεται υπομονή για να παρακολουθήσεις έναν αγώνα, αλλά αυτή είναι η ομορφιά του». Στις 4 Ιουνίου, φέτος, ο Σούκερας παρακολούθησε για πρώτη φορά από κοντά έναν αγώνα μπέιζμπολ της μεγάλης κατηγορίας στις ΗΠΑ, όταν βρέθηκε στις κερκίδες για τον αγώνα των Ρεντ Σοκς στη Βοστώνη.
Ήταν ανάμεσα στους τιμώμενους καλεσμένους για την ετήσια εκδήλωση «Greek Celebration» και βρέθηκε στο γήπεδο μαζί με τους συμπαίκτες του στην Ελληνική Εθνική Ομάδα Νώε Ζαβόλα και Κρις Ντεμέτραλ. Το ταξίδι του Σούκερα, το πρώτο του στις ΗΠΑ, το πλήρωσαν οι συμπαίκτες του. Στο γήπεδο είναι ευπροσάρμοστος, ενώ εκτός γηπέδου βοηθά πολλά νέα παιδιά που ζουν στην Αθήνα να μάθουν μπέιζμπολ. Παράλληλα, παρακολουθεί μαθήματα για να γίνει πιστοποιημένος προπονητής. Παρά το πάθος του, ο ίδιος αναγνωρίζει πως είναι σε «εντελώς διαφορετικό επίπεδο» από άλλους παίκτες στην ομάδα του, αφού κάποιοι έχουν σχεδόν φτάσει στο ανώτατο επαγγελματικό πρωτάθλημα στις ΗΠΑ. «Είμαι απλώς ένας τύπος από την Ελλάδα. Συνεχίζω να προπονούμαι και ακολουθώ το όνειρό μου», λέει.
Στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πέρυσι, η Ελλάδα χρειαζόταν νίκες για να διατηρήσει τη θέση της στην κατάταξη και ο Σούκερας δεν πήρε μεγάλο χρόνο συμμετοχής. Τελικά, η ομάδα κατέληξε με τρεις νίκες και τρεις ήττες, ένα αξιοσέβαστο αποτέλεσμα, αν σκεφτεί κανείς ότι ξεκίνησε το τουρνουά με δύο βαριές ήττες. «Ήταν καταπληκτικό που συμμετείχα», λέει. Θέλει να δει περισσότερη χρηματοδότηση και για το μπέιζμπολ και το σόφτμπολ και περισσότερη υποστήριξη για τις εθνικές ομάδες. «Κανείς δεν ξέρει ότι εγώ είμαι εδώ και προπονούμαι στο μπέιζμπολ, κανείς δεν με έχει προσεγγίσει».
Τα οικονομικά για τα αθλήματα αυτά είναι πενιχρά. «Η ελληνική κυβέρνηση μας δίνει ένα ποσό που είναι ντροπιαστικό, δεν είναι τίποτα», λέει ο κ. Λιαρομμάτης. Όπως εξηγεί, τα 12.000 ευρώ που δίνονται για τις εθνικές ομάδες μπέιζμπολ και σόφτμπολ μαζί καλύπτουν κυρίως τα τέλη ένταξης στα τουρνουά.
Προπόνηση στου Ζωγράφου
Ένα Σάββατο απόγευμα πριν από λίγο καιρό, ο Σούκερας και δύο φίλοι του συναντήθηκαν στον χωμάτινο στίβο του Μετσόβιου στου Ζωγράφου για να αθληθούν. Με 14 φθαρμένες μπάλες του μπέιζμπολ, μερικά μπαστούνια, μερικά τετράγωνα κομμάτια χλοοτάπητα για βάσεις και ένα δίχτυ, πέρασαν ώρες ρίχνοντας εναλλάξ και πιάνοντας μπάλες που αναπηδούσαν λοξά στην τραχιά επιφάνεια. Οι τρεις φίλοι συναντιούνται συχνά σε άδειους χώρους που βρίσκουν για προπόνηση ο ένας είναι ο 32χρονος Στράτος Παλαιολόγος και ο άλλος ο 40χρονος Άντονι Ντελ Βάστο.
Ο Ντελ Βάστο είναι από τον Παναμά, έχει ζήσει 24 χρόνια στην Ελλάδα και παίζει σε αγώνες με φίλους του τα Σαββατοκύριακα. Ο Παλαιολόγος, ο οποίος εκείνο το Σάββατο φορούσε ένα παλιό καπέλο από την εποχή που έπαιζε με τους Πάνθηρες Πατρών, λέει ότι πολλοί Έλληνες αγαπούν το μπέιζμπολ και προσθέτει ότι η υποστήριξη από το ελληνικό κράτος θα βοηθήσει πολύ στην αύξηση της συμμετοχής. Ο 31χρονος Δημήτρης Κούρτης, που πρωτομπήκε στην Εθνική το 2016, συμφωνεί ότι η έμφαση θα έπρεπε να δίνεται στο να βρεθούν οι Έλληνες παίκτες για την επόμενη μέρα, ενώ σχολιάζει ότι ο Μαζαράκης κράτησε το άθλημα ζωντανό: «Τον αποκαλούμε “νονό” του μπέιζμπολ στην Ελλάδα». Σήμερα, ο Κούρτης παίζει για μια επαγγελματική ομάδα στην Ιταλία. «Όταν παίζω με την Εθνική», λέει, «νιώθω ότι παίζω με ανθρώπους σαν εμένα». Για τον Πίτερ Μαϊστράλη, έναν από τους δύο τωρινούς παίκτες της Εθνικής που είχαν παίξει και στην ομάδα του 2004, εξακολουθεί να είναι «τεράστια τιμή» να εκπροσωπεί τη χώρα όπου γεννήθηκε ο παππούς του. Ο Μαϊστράλης, ο οποίος γίνεται 45 ετών φέτος, λατρεύει να παίζει και θέλει να βοηθήσει τον Μαζαράκη και την παρέα του να συνεχίσουν. «Θα γίνει ποτέ το μπέιζμπολ τεράστιο άθλημα στην Ελλάδα; Μάλλον όχι», λέει. «Όμως νομίζω ότι, αν ο κόσμος είχε περισσότερη επαφή με αυτό το σπορ, θα εκτιμούσε όλα αυτά που το κάνουν να μας φαίνεται υπέροχο».
