«Η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά βαρετή την παραδοσιακή δασκαλοκεντρική εκπαίδευση. Δεν μπορείς να συνεχίσεις να αναθέτεις μια εργασία σε έναν μαθητή ή σε έναν φοιτητή, θα τη βάλει στο ChatGPT και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα την εκπονήσει», μου λέει ο Χρήστος Αβραμούδης, συνιδρυτής του Zone01 Athens, μιας καινοτόμου σχολής προγραμματισμού. Βρισκόμαστε στον χώρο της, ένα ανακαινισμένο πρώην βιομηχανικό κτίριο στη Νέα Ιωνία. H σχολή λειτουργεί από τις αρχές του χρόνου και τον Σεπτέμβριο θα υποδέχεται καθημερινά περίπου 120 φοιτητές. Στο ταβάνι υπάρχουν πάνελ για την απορρόφηση του ήχου και στον χώρο μια σειρά από γραφεία και υπολογιστές, ένα τραπέζι πινγκ πονγκ, αίθουσες για meetings.
Το Zone01 Athens είναι μέρος ενός δικτύου με 12 εκπαιδευτικά κέντρα σε όλο τον κόσμο και προέρχεται από το École 42 της Γαλλίας, ένα εγχείρημα του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία Ξαβιέ Νιέλ και του προγραμματιστή Νικολά Σαντιράκ, με όραμα τον εκσυγχρονισμό και τον εκδημοκρατισμό των τεχνολογικών σπουδών. Το τμήμα του Zone01 στην Αθήνα συστάθηκε από τον κ. Αβραμούδη μαζί με τους Φώτη Κουτούβελη και Δημήτρη Κούστα.
Οι ιδιαιτερότητες αρκετές: Πρώτα απ’ όλα, δεν υπάρχουν δίδακτρα. Μετά το πέρας του προγράμματος, όμως, οι σπουδαστές θα εργάζονται για τρία χρόνια με μισθό σε εταιρείες συνεργαζόμενες με το Zone01, αποσβένοντας σταδιακά το κόστος της εκπαίδευσης, περίπου 15.000 ευρώ. Για να συμμετάσχει κάποιος, πρέπει να κάνει ένα διαδικτυακό τεστ που διαρκεί μιάμιση ώρα και στο οποίο διαπιστώνεται η ικανότητα ενός ατόμου στην επίλυση προβλημάτων. Έπειτα, για έναν μήνα, οι υποψήφιοι καλούνται να περάσουν από μια δοκιμαστική διαδικασία, σαν εισαγωγή στον προγραμματισμό, προκειμένου να διαπιστωθεί η συμβατότητά τους με το πρόγραμμα. Την περίοδο αυτή την ονομάζουν «piscine», γιατί βρίσκεσαι σε ένα προστατευμένο περιβάλλον μεν, αλλά καλείσαι να τα βγάλεις πέρα χωρίς να ξέρεις κολύμπι.
Δεν απαιτείται κανένα background στον προγραμματισμό. «Θέλω να σπάσουμε μερικά στερεότυπα», λέει ο κ. Αβραμούδης, «όπως, για παράδειγμα, ότι για να γίνεις προγραμματιστής πρέπει να έχεις γράψει μαθηματικά 18 ή 19 στις Πανελλήνιες. Αυτό δεν ισχύει για αρκετούς προγραμματιστές που βρίσκονται στην αγορά εργασίας σήμερα». Στο Zone01, οι φοιτητές μαθαίνουν μέσα από ένα πρόγραμμα σπουδών βασισμένο σε πρότζεκτ, γράφουν κώδικα λύνοντας σύνθετα προβλήματα και στηρίζονται στους διπλανούς τους για να μάθουν, σε μια παιχνιδοποιημένη πλατφόρμα όπου μετρούν την πρόοδό τους χωρίς καθηγητές. Να σημειωθεί ότι το πτυχίο που λαμβάνουν οι απόφοιτοι δεν είναι αναγνωρισμένο.
Μοντέλο εκπαίδευσης
«Στην Ελλάδα, η νοοτροπία της εκπαίδευσης είναι αρκετά διαφορετική. Συνήθως, πρώτα κάποιος πρέπει να σου δείξει πώς γίνεται, “να διαβάσεις τη θεωρία” και μετά να την εφαρμόσεις. Στον χώρο της τεχνολογίας το κόστος τού να αποτύχεις είναι αρκετά χαμηλό έως μηδαμινό, οπότε η εκμάθηση μέσα από την επίλυση προβλημάτων είναι ένας πολύ αποδοτικός τρόπος να μάθει κανείς», μου λέει ο Άμπεντ Χαμάμι, ένας εκ των δύο μεντόρων της σχολής. Ο Άμπεντ είναι ένα παράδειγμα επιτυχημένης μη τυπικής εκπαίδευσης. Ακολουθώντας ένα δρομολόγιο που χιλιάδες άνθρωποι έκαναν αντίθετα, πήγε από την Ελλάδα στη Συρία το 2011, σε ηλικία 11 ετών, και έμεινε εκεί για έξι χρόνια. Επέστρεψε στα 17 του, όπου, αναμένοντας την εγγραφή του σε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας, γράφτηκε σε ένα coding bootcamp και έκτοτε «κόλλησε». Έτσι, έγινε προγραμματιστής και στη συνέχεια εκπαιδευτής.
Με τη σειρά του, ο Ίων Πετρόπουλος, έτερος μέντορας και Head of Tech, ύστερα από μερικά χρόνια που εργάστηκε ως προγραμματιστής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έκανε ένα gap year. Έπειτα μπήκε στην ομάδα του Zone01. «Είναι ένα πρωτοποριακό μοντέλο εκπαίδευσης και προσωπικά μού ταιριάζει η διά βίου μάθηση, γι’ αυτό νομίζω πως έχει προκύψει καλή χημεία και με τους μαθητές», μου λέει.
Και οι δύο μέντορες είναι ζωντανά παραδείγματα της μετα-πανδημικής τάσης που θέλει τους ανθρώπους να ιεραρχούν τον σκοπό στην κορυφή της λίστας με τους λόγους που επιλέγουν την εργασία τους. Οι ίδιοι λένε ότι θέλουν να εκπαιδεύσουν τους developers του μέλλοντος, κάτι που προϋποθέτει και τις ανάλογες οριζόντιες δεξιότητες, να μπορείς να συνεργάζεσαι με άλλους, ακόμα κι αν δουλεύεις απομακρυσμένα. «Χρειάζεται χρόνος, ωρίμανση και πίστη από την αγορά, ακόμα είμαστε μια ιδέα, δεν έχουμε αποδείξει κάτι», σημειώνει ο Ίων. Πάντως, η αγορά φαίνεται να ζητά αυτούς τους προγραμματιστές, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της EY σε πλατφόρμες εύρεσης εργασίας, λέει ότι το 32,5% των ανοιχτών θέσεων αφορούν τον χώρο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT) και δύσκολα καλύπτονται. Μια άλλη έρευνα του ΣΕΒ αναφέρει έλλειμμα 8.000 στελεχών σε θέσεις που σχετίζονται με την πληροφορική.
«Χρειάζεται χρόνος, ωρίμανση και πίστη από την αγορά, ακόμα είμαστε μια ιδέα, δεν έχουμε αποδείξει κάτι», σημειώνει ο Ίων Πετρόπουλος, μέντορας και Head of Tech.
Οι συμμετέχοντες που γνώρισα είχαν ποικίλες προελεύσεις: μουσικοί, φοιτητές θετικών επιστημών, στελέχη της αστυνομίας, γραφίστες, project managers, προγραμματιστές που έρχονται για να βελτιώσουν τις γνώσεις τους. Κάποιοι ετοιμάζονται να αρπάξουν μια δεύτερη ευκαιρία στην εκπαίδευση, άλλοι στοχεύουν σε αλλαγή καριέρας στον χώρο της τεχνολογίας και υπάρχουν αυτοί που θέλουν να διεκδικήσουν μια ζωή ως ψηφιακοί νομάδες, δουλεύοντας και εξερευνώντας όλο τον κόσμο.
