Ξάγρυπνη και πάλι νύχτα. Να αποδράσω σκέφτηκα στον γαλαξία των δεκαεπτά συλλαβών. Έψαξα την αγαπημένη μου χαϊκού ανθολογία και από μέσα τότε έπεσε, δίκην σελιδοδείκτη, ένα ξερόφυλλο του ιερού ινδικού δέντρου μπόντι. Έχει σχήμα καρδιάς και απολήγει σε ντελικάτη λόγχη, ενώ, χάρη στην αραχνοΰφαντη δικτύωσή του, μοιάζει απεσταλμένος άλλης πραγματικότητας. Και κάπως έτσι, αντί να απαγγέλλω ψιθυριστά τα πραϋντικά μηνύματα του Μπασό και του Σίκι, βρέθηκα να συλλογίζομαι πράγματα ξεχασμένα. Διότι είναι δεδομένα και αυτονόητα. Ότι δηλαδή το τραπέζι και η καρέκλα που κάθομαι είναι καμωμένα από ένα, κάποτε ζωντανό, δέντρο. Πως τα βιβλία και τα χαρτιά γύρω μου παράγονται από ίνες κυτταρίνης. Η τροφή μας, τα ρούχα που φοράμε, ο αέρας που αναπνέουμε, η μυροβόλος ομορφιά των κήπων συνδέονται στενά με τα φυτά ή, για την ακρίβεια, χωρίς αυτά δεν θα υπήρχαν. Ούτε και εμείς βεβαίως. Και όλα αυτά τα δημιουργούν αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και αδρανή υλικά, το θαυματουργό τους χάρισμα μπορεί να περιγραφεί μονολεκτικά: φωτοσύνθεση. Χάρη στη χλωροφύλλη των φύλλων τους γεννήθηκαν, λοιπόν, όσα βλέπουμε γύρω μας, καθόλου δεν υπερβάλλω υπογραμμίζοντας ότι δίχως αυτήν θα μας είχε ήδη καταπιεί το εγγενές του κόσμου ρεύμα της φθοράς. Θεωρήστε τα φύλλα των φυτών ως εφήμερα αλχημιστικά εργαστήρια που ακαταπαύστως παράγουν οργανικά μόρια, συντηρώντας έτσι κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη μας.
Ξύπνησα εύχαρις. Το μυαλό μου πάντως δεν ηρεμούσε, πάσχιζα να ανακαλύψω έναν τρόπο απονομής λατρείας στο ζείδωρο Φύλλο, ο οποίος ταυτόχρονα θα με ικανοποιεί αισθητικώς. Κάτι βρήκα τελικά. Στους κήπους μας η κόμη των δέντρων και τα φυλλώματα των θάμνων κατά κανόνα παίζουν τον ρόλο του ντεκόρ, που απλώς αναδεικνύει την πανδαισία της ανθοφορίας. Δεν θα ήταν όμως αξιοπρόσεκτη μια γωνιά τους, αν την αφιερώναμε σε φυτά που διαθέτουν φύλλα ασυνήθιστου σχήματος και χρώματος, ίσως γιγαντιαία και βαθυσχιδή ή αλλιώς μικρά με πριονωτά κράσπεδα; Σας προτείνω δηλαδή φύλλα «αρχιτεκτονικού» ενδιαφέροντος, που μπορούν να αποτελέσουν ένα εστιακό σημείο για το βλέμμα μας ή να παίζουν τον ρόλο ενός πράσινου φρουρού μιας πύλης. Για τα σκιερά σημεία, είναι προτιμότερο να επιλέξουμε είδη με ευμεγέθη, δισκοειδή φύλλα, στα ηλιόλουστα αντιθέτως ταιριάζουν και αντέχουν καλύτερα τα βελονοειδή ή επιμήκη. Σχετικά βεβαίως όλα αυτά, για παράδειγμα τα πολλά είδη φτέρης που βρίσκουμε στην ελληνική αγορά και χάρη στη δαντελωτή μορφή των φύλλων τους εκπέμπουν φράκταλ γοητεία, προτιμούν τη σκιά. Μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση πάλι είναι ο ευκάλυπτος του Γκαν, πιο γνωστός ως γκούνι, ο οποίος αγαπά πολύ τον ήλιο, ενώ παράγει υπέροχα γαλαζοπράσινα και αρωματικά φύλλα. Σταδιακά πάντως, καθώς από θάμνος μεταμορφώνεται σε γίγαντα, τα φύλλα του σκουραίνουν και γίνονται λογχοειδή. Σε σχετικά χαμηλό ύψος παραμένει αντιθέτως πάντοτε η άκανθα, τα γυαλιστερά, πλατιά και βαθιά λοβωτά φύλλα της οποίας ενέπνευσαν το κορινθιακό κιονόκρανο και τα ακροκέραμα της παλιάς Αθήνας. Θα σας πρότεινα εδώ και την κάππαρη με τα μονίμως κυκλικά φύλλα, γνωρίζω όμως, εκ πείρας, πόσο δύσκολη είναι η διατήρησή της. Πολύ εύκολη πάντως είναι η καλλιέργεια δύο μεγάλων, φυλλοβόλων δέντρων, της κατάλπας και του λιριόδεντρου, με τα τεράστια, όμορφα, ανοιχτοπράσινα φύλλα τους. Δεν ξεχνάμε φυσικά και τα διάφορα είδη σφενδάμου, που ψηλώνουν λιγότερο, ενώ συναρπάζουν με το πορφυρό τους φύλλωμα. Βρίσκω επίσης πολύ όμορφα τα φύλλα της συκιάς και της μουσμουλιάς, μην τις ξεχνάτε. Ερωτεύτηκα με την πρώτη ματιά το φαρφούγκιουμ με τα μεγάλα, δερματώδη και νεφροειδούς σχήματος φύλλα, ενώ για μια πιο άγρια και αιχμηρή αίσθηση θα επέλεγα μια γιούκα ή το «ζωντανό απολίθωμα» του τσίκας. Η λίστα είναι μακρά. Αν πρώτα τραβήξετε μια φωτογραφία του σημείου που έχετε διαθέσιμο και μετά περάσετε από ένα καλό φυτώριο, θα αποφασίσετε, είμαι σίγουρος, σωστά.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.
