Δεν συμβαίνει και σε σας να παρατηρείτε στα σόσιαλ μίντια τις ζωές των άλλων και να βλέπετε χαμογελαστούς, δυναμικούς και αβίαστα πετυχημένους ανθρώπους; Συνήθως, δεν καταφέρνουμε να δούμε πίσω από αυτό το προσωπείο, γιατί δεν έχουμε τη δυνατότητα να σκαλίσουμε την επιφάνεια. Αν το κάναμε, ίσως αγγίζαμε την πραγματικότητα, εκεί, δηλαδή, όπου σπάνια τα πράγματα είναι τόσο φωτεινά όσο παρουσιάζονται στα δημόσια προφίλ των χρηστών.
Σκεφτείτε και κάτι άλλο: Έχετε παρακολουθήσει ποτέ πάπια να πλέει σε μια λίμνη, με χάρη; Δεν είναι σαν να χορεύει στο δικό της ρυθμό μεταφέροντας μια πηγαία εικόνα ηρεμίας; Ωστόσο, αν κοιτάξουμε μέσα από το νερό θα δούμε το χαριτωμένο ζώο να παλεύει για να σταθεί στην επιφάνεια· να κωπηλατεί σε φρενήρεις ρυθμούς, με νεύρο και πολλές φορές σπασμωδικές κινήσεις. Η χάρη της είναι μονάχα η μία πλευρά της. Στην πραγματικότητα δίνει μάχη για να μη βουλιάξει.
Κλεισμένοι στους εαυτούς τους
Το σύνδρομο της πάπιας που επιπλέει έκανε την εμφάνιση του στους κύκλους του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, το 2022. Αρχικά, περιέγραφε φοιτητές που δυσκολεύονταν να παραδεχτούν ότι ζορίζονται που έφυγαν από το σπίτι των γονιών τους, αλλά στη συνέχεια η «ομπρέλα» άνοιξε και συμπεριέλαβε και όσους ζορίζονταν από τον φόρτο εργασίας τους, την ανάγκη για σύνδεση με άλλους ανθρώπους και τις ερωτικές απογοητεύσεις. Τι έκαναν όλοι αυτοί; Έβαζαν το κεφάλι κάτω, δούλευαν ασταμάτητα και κέρδιζαν την εύνοια των φίλων και καθηγητών τους, δίνοντας την εντύπωση ότι όλα δουλεύουν ρολόι· ότι δεν δυσκολεύονται. Πίσω όμως από αυτό το νοσηρό προσωπείο, βασανίζονταν. Ένιωθαν μόνοι, και δεν μπορούσαν να δεχτούν τα χειροκροτήματα των άλλων γιατί ένιωθαν ότι δεν τους καταλάβαιναν. Ως εκ τούτου, κλείνονταν στους εαυτούς τους και δε ζητούσαν βοήθεια.
Έρευνα από το επιστημονικό περιοδικό Emotion δείχνει αρκετά εμφατικά το πρόβλημα με την πάπια που επιπλέει. Στην έρευνα, οι συμμετέχοντες παρατηρούσαν διαφορετικά προφίλ ανθρώπων, με βαριά συμπτώματα κατάθλιψης. Κάποιοι ήταν πετυχημένοι επαγγελματικά, άλλοι λιγότερο. Όλοι όμως είχαν κατάθλιψη.
Έπειτα έβλεπαν τα πρόσωπα των προηγούμενων ανθρώπων, αφού τα συμπτώματά τους υποχώρησαν, και έπρεπε να τα αντιστοιχίσουν στις προηγούμενες εικόνες. Λοιπόν, όλοι έκαναν το λάθος να αντιστοιχίσουν αυτούς που ανέκαμψαν με αυτούς που φαινομενικά ήταν πιο πετυχημένοι. Με λίγα λόγια: δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε ότι είμαστε άνθρωποι και ότι μπορεί να βασανιζόμαστε από περίπλοκα συναισθήματα.
Παρά το γεγονός ότι η επιστήμη – και η κοινή λογική – δείχνει ότι όσοι πέτυχαν έπρεπε να καταπολεμήσουν τις ανασφάλειες τους και να παλέψουν με τους δαίμονές τους, τείνουμε να πιστεύουμε ότι οι αληθινά πετυχημένοι είναι αυτοί στους οποίους η επιτυχία έρχεται φυσικά, με χάρη, όπως μια πάπια που χορεύει σε μια λίμνη.
Ξεφεύγοντας από τον φαύλο κύκλο
Γι’αρχή, ας μην κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας. Καμία προσωπική εκπλήρωση στόχων δεν έρχεται χωρίς κόπο. Μάλιστα, κάποιες φορές οι κόποι δεν ανταμείβονται, χωρίς αυτό να είναι λόγος να μην προσπαθούμε. Αλλά ας θυμόμαστε ότι πιθανότατα αυτός του οποίου τη ζωή παρακολουθούμε από την κλειδαρότρυπα των σόσιαλ μίντια κωπηλατεί σαν τρελός κάτω από το νερό, και στην πραγματικότητα δε θα θέλαμε με τίποτα να βρισκόμαστε στη θέση του. Η επιτυχία έρχεται πάντοτε με θυσίες. Εκτός κι αν κερδίσεις το λόττο.
Τους ανθρώπους με τη φαινομενική χάρη δεν πρέπει να τους θαυμάζουμε, πρέπει να τους συμπονούμε. Ποιος ξέρει πότε τους φυτεύτηκε η ιδέα στο μυαλό ότι όλα είναι θέμα αντίληψης, και δεν πειράζει αν είναι μόνοι και δυστυχείς εφόσον οι τριγύρω τους νομίζουν ότι είναι πετυχημένοι. Αν είμαστε ένας απ’αυτούς, ή γνωρίζουμε κάποιον που είναι έτσι, τότε ας ζητήσουμε βοήθεια.
Ας βάλουμε ρεαλιστικούς στόχους: Αν επιμένουμε να παλεύουμε με τα κύματα, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να βρούμε την πολυπόθητη ισορροπία που είναι απαραίτητη για να αντιμετωπίζουμε τις κατραπακιές και τις απογοητεύσεις.
Με άλλα λόγια, δεν χρειάζεται να είμαστε πάντοτε ο καλύτερος εαυτός μας και να μην αναγνωρίζουμε τις αδυναμίες μας. Μάλιστα, όταν τις μοιραζόμαστε αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είμαστε μόνοι μας. Και αυτό είναι σαφώς καλύτερο από την άμοιρη πάπια που θέλει να ξεγελάσει και τους άλλους και τον ίδιο της τον εαυτό ότι πλέει με χάρη και ηρεμία, ενώ βασανίζεται.
