Ήταν δεινή σκιέρ η δρ Ρουθ. Της άρεσε να κάνει σλάλομ κατεβαίνοντας τις χιονισμένες πλαγιές των Άλπεων. Τον τρίτο και τελευταίο της σύζυγο, όμως, αυτόν που ήταν ο «ένας», η Ρουθ Γουεστχάιμερ τον γνώρισε στα χιόνια της οροσειράς Κάτσκιλ, στη Νέα Υόρκη, δυόμισι ώρες με το αυτοκίνητο από το διαμέρισμά της στο Μανχάταν. Παρατηρώ το τζιφάκι με την εικόνα της που εμφανίστηκε στα στόρι του Instagram με την είδηση του θανάτου της. Ένα αρχαίο νόμισμα περασμένο από μια αλυσίδα κοσμεί το στήθος της. Τα τελευταία χρόνια δεν το αποχωριζόταν ποτέ. Στους ώμους της, πάνω από το λευκό της πουκάμισο, σαν σάλι, έχει ριγμένο ένα μαντίλι που μοιάζει φτιαγμένο από μετάξι. Τα κοντά, βαμμένα ξανθά μαλλιά της είναι χτενισμένα «λάχανο», τα χείλη της είναι περασμένα με κραγιόν – πάντοτε ήταν κοκέτα. Στη βάση της μύτης της μοιάζουν «εντοιχισμένα» τα γυαλιά της. Πίσω τους, το βλέμμα της πετάει σπίθες. Κι αυτές οι παλάμες της… Είναι ενωμένες, σαν να τις τρίβει μεταξύ τους καθώς ξεστομίζει στα εγγόνια της ένα «ας πετάξουμε στον φούρνο μια μπάμπκα όσο η μαμά λείπει στο γραφείο» ή «πάμε στις κούνιες να κάνουμε ζαβολιές». Ποιος, που δεν ξέρει την όψη της, θα μπορούσε να μαντέψει ότι αυτή η πρόσχαρη και αξιαγάπητη «γιαγιούλα» υπήρξε η διασημότερη γκουρού του σεξ στον πλανήτη και ότι, σαράντα χρόνια πριν, είχε κάνει τον Ντέιβιντ Λέτερμαν να αποχωρήσει από το στούντιο της εκπομπής του «από ντροπή»;
Ράδιο, αγάπη μου
Κανείς δεν είχε προβλέψει ότι ο κόσμος θα τη λάτρευε. Όταν ξεκίνησε το ραδιοφωνικό της σόου Sexually speaking, το 1980, ήταν ήδη πενήντα δύο ετών. Επίσης, η προφορά της ήταν έντονα γερμανική, με βαριά «ρο», που σε άλλους φαίνονταν αστεία, σε άλλους έδιναν την αξιοπιστία που κουβαλούσε ο «παλιός κόσμος» της Ευρώπης και σε κάποιους τρίτους απλώς θύμιζαν τη Νίνα Χάγκεν, που στις πρώτες της ηχογραφήσεις διατηρούσε κι αυτή έντονα τα βροντερά «ρο» της μητρικής της γλώσσας. Το «κόνσεπτ» ήταν απλό. Η δρ Ρουθ –που ήδη επί μία δεκαετία δίδασκε σε περιζήτητα αμερικανικά πανεπιστήμια (μεταξύ άλλων στο Γέιλ, το Πρίνστον και το Κολούμπια) και, παράλληλα, διατηρούσε ως σεξοθεραπεύτρια ένα ιδιωτικό γραφείο– απαντούσε σε εισερχόμενες κλήσεις ακροατών. Στην αρχή, η εκπομπή της ξεκινούσε τα μεσάνυχτα κάθε Κυριακής, είχε διάρκεια δεκαπέντε λεπτά και εξέπεμπε από έναν ραδιοφωνικό σταθμό της Νέας Υόρκης. Η εξωφρενική της επιτυχία, όμως, έφερε αλλαγή ώρας και επέκταση χρόνου, ενώ έφτασε να μεταδίδεται σε όλη την Αμερική, από ένα δίκτυο ενενήντα σταθμών. Τέσσερα χρόνια μετά, εξαργύρωσε τη φρενίτιδα που είχε προκαλέσει το πέρασμά της από τα ερτζιανά με ένα συμβόλαιο στην τηλεόραση, για το τοκ σόου The Dr. Ruth Show (την πρώτη του σεζόν έπαιξε υπό τον τίτλο Good sex! With Dr. Ruth Westheimer). Ήταν, άλλωστε, ήδη δοκιμασμένη στον φακό κατά τις εμφανίσεις της ως καλεσμένη σε εκπομπές άλλων. Η τηλεόραση ήταν που την έκανε σούπερ σταρ, καθώς τότε ήταν που φιγουράρισε σε εξώφυλλα περιοδικών ευρείας κυκλοφορίας, όπως το αμερικανικό People και το TV Guide.
Περίπου όπως σήμερα
Στην Αμερική της δεκαετίας του 1980, οι εκπομπές που βασίζονταν σε τηλεφωνήματα ακροατών ή θεατών, ανάλογα με το μέσο, δεν ήταν σπάνιες. Το «καλό χαρτί» του σόου της δεν ήταν, λοιπόν, η συνταγή του, αλλά οι δικοί της τρόποι και η περσόνα της. Ήταν μια εξαιρετικά «σπουδαγμένη» γυναίκα, που μιλούσε για τον έρωτα και το σεξ χωρίς περιστροφές ή ακαδημαϊσμούς και, αντί να βγάζει επιθετικότητα, κάτι το «τσίζι» ή κάτι το χυδαίο, όπως ίσως να περίμενε κανείς τότε από μια «γκουρού του σεξ», με έναν ήπιο και ευχάριστο τρόπο παρήγε γνώση που μπορούσε εύκολα να γίνει πράξη. Επίσης, ήταν αναπολογητική, όπως αναπολογητικοί ακόμη πασχίζουμε να γίνουμε. Ήταν σταρ και όμως προσιτή. Και η θεματολογία των εκπομπών της, μέχρις ενός σημείου, μοιάζει ίδια με αυτήν που απασχολεί τους σημερινούς επιγόνους της: τους κάθε λογής sex experts και podcasters.
Ήταν μια «σπουδαγμένη» γυναίκα, που μιλούσε για τον έρωτα και το σεξ χωρίς περιστροφές ή ακαδημαϊσμούς και χωρίς να βγάζει επιθετικότητα, κάτι το «τσίζι» ή κάτι το χυδαίο.
Έδινε λύσεις σε γυναίκες που δεν μπορούσαν να φτάσουν σε οργασμό, σε άντρες που είχαν θέμα με την πρόωρη εκσπερμάτιση, πρότεινε την καλύτερη ώρα της μέρας για να ευχαριστηθεί κάποιος τον έρωτα, μιλούσε για το σημείο G, την αυτοϊκανοποίηση, τις σεξουαλικές φαντασιώσεις, τα sex toys. Παράλληλα, εκπαίδευε μια ολόκληρη γενιά για τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες και τους τρόπους αντισύλληψης. Σήμερα, αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι η ατζέντα των συνεχιστών της έχει εμπλουτιστεί με αναφορές στη ρευστότητα του φύλου και της σεξουαλικότητας, στους ποικίλους τρόπους έκφρασής τους και στις αναφορές στον φεμινισμό – ενίοτε, δυστυχώς, από ανθρώπους που ουδεμία σχέση έχουν με αυτόν.
Επιχειρηματικό μυαλό
Η ίδια η δρ Ρουθ, παρότι ήταν «μπροστά από την εποχή της» και λειτούργησε ως πρότυπο γυναικείας χειραφέτησης, ήταν κατηγορηματική στο ότι δεν υπήρξε ποτέ της φεμινίστρια. Προσέτι, παρέμενε σε όλη της τη ζωή ιδιαίτερα θρησκευόμενη και σιωνίστρια. Κι ενώ κάποιοι μπορεί να την κατηγορήσουν, αλίμονο, για συντηρητισμό, καθώς πίστευε ότι το σεξ εντός σχέσης είναι καλύτερο από το ευκαιριακό, υπήρξε, αναμφίβολα, μια προοδευτική φωνή. Πρόσφερε στις γυναίκες, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, έναν ασφαλή χώρο για να μιλήσουν για το σεξ και, κάποτε, δεν δίστασε να διακόψει αμέσως έναν άντρα που αποκάλεσε μια γυναίκα «ανοργασμική», λέγοντάς του ότι στις εκπομπές της δεν επιτρέπει να ακούγονται τέτοιοι όροι. Παρέμενε πάντα μια γλυκομίλητη ψυχολόγος, που ήξερε πότε και πώς να βάζει όρια στους άλλους. Επίσης, σε μια εποχή που βασίλευε η ηθικολογία και το AIDS στους κύκλους των πραγματικά θρησκόληπτων και φανατικά συντηρητικών εθεωρείτο «η κατάρα που έριξε ο θεός στους άντρες που έκαναν σεξ με άλλους άντρες», εκείνη συντάχθηκε υπέρ της χρηματοδότησης της έρευνας για τη νέα τότε μάστιγα που αποδεκάτιζε τις γκέι κοινότητες ανά τον κόσμο. «Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως το φυσιολογικό», συνήθιζε να λέει. Πάντοτε, σε ερωτήσεις που της έθεταν, απαντούσε ότι είναι εντάξει «οτιδήποτε κάνουν δύο συναινούντες ενήλικες». Δεν ήταν ποτέ επικριτική και απαντούσε με ευθύτητα ακόμα και σε όσους τηλεφωνούσαν στις εκπομπές της για να της κάνουν «χαζές» ερωτήσεις, με σκοπό να την τρολάρουν.
Από τον αναπαυτικό καναπέ των τηλεοπτικών της «σπιτιών» πέρασαν, μεταξύ άλλων, η Φραν Ντρέσερ και η Σίντι Λόπερ, ενώ περίπου έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όσο δηλαδή το άστρο της δημοφιλίας της βρισκόταν στο απόγειό του και η ίδια ήταν υπολογίσιμη δύναμη στην παγκόσμια ποπ κουλτούρα, κατάφερε να χτίσει μια ολόκληρη βιομηχανία πάνω στο brandname «δρ Ρουθ». Το «μεγάλο πυροβολικό» της ήταν η συγγραφική της παραγωγή, καθώς κυκλοφόρησε περί τα σαράντα πέντε βιβλία για το σεξ – έχουν «συλλεκτικό» ενδιαφέρον οι ελληνικές εκδόσεις των μπεστ σέλερ της, σας προτείνουμε να τις ψάξετε. Δεν περιορίστηκε, όμως, στον εκδοτικό τομέα. Συνεργάστηκε για την παραγωγή βίντεο με το περιοδικό Playboy, κυκλοφόρησε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι και ένα παιχνίδι για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τύπωσε μπλουζάκια, έπαιξε στην ταινία Une femme ou deux, στο πλάι του Ζεράρ Ντεπαρντιέ και της Σιγκούρνι Γουίβερ. Περισσότερο απολαυστική, όμως, είναι η παρουσία της σε πάμπολλες διαφημίσεις, ανάμεσά τους και για την Pepsi, που συνηθίζει να στρατολογεί όχι σεξολόγους, αλλά ποπ σταρ για τις καμπάνιες της. Πλέον, αυτά τα σποτ μπορεί κανείς να τα βρει στο YouTube. Σε όλα τους, η δρ Ρουθ, είτε το προϊόν που διαφημίζει είναι ένα σαμπουάν, είτε ένας δονητής, είτε μια μάρκα προφυλακτικών, παίζει με έξυπνα, σεξουαλικά υπονοούμενα. Για παράδειγμα, «πουλάει» στους τηλεθεατές ένα στοματικό διάλυμα με την ατάκα «have fun but keep it clean». Κι ενώ αυτή η αξιαγάπητη «late bloomer» και «super ager» ενσάρκωνε τη χαρά της ζωής, τα πρώτα χρόνια της παρουσίας της πάνω στη Γη δεν ήταν καθόλου ευτυχισμένα.
Ζωή σαν δραματική ταινία
Η δρ Ρουθ κουβαλούσε μέχρι μια ηλικία την «ενοχή του επιζώντος». Τον Νοέμβριο του 1938, μία εβδομάδα μετά τη Νύχτα των Κρυστάλλων, στη Φρανκφούρτη όπου ζούσε με την οικογένειά της, είδε τη γιαγιά της να δίνει λεφτά στους άντρες της Γκεστάπο που είχαν έρθει για να «παραλάβουν» τον πατέρα της, πιστεύοντας πως θα κατάφερνε να εξαγοράσει την καλοσύνη τους απέναντί του (μάταια, κατέληξε στο Άουσβιτς). Δύο μήνες μετά, μόλις δέκα χρονών, θα ανέβαινε, ασυνόδευτη, σε ένα τρένο για την Ελβετία. Θα ζούσε επί έξι χρόνια σε ορφανοτροφείο. Αρχικά αλληλογραφούσε με τη μητέρα και τους άλλους δικούς της ανθρώπους. Κάποια στιγμή σταμάτησε να λαμβάνει γράμματα – δεν γλίτωσε κανείς τους από το Ολοκαύτωμα. Γεννημένη τον Ιούνιο του 1928 σε μια μικρή κοινότητα στη Βαυαρία, ως Καρόλα Ρουθ Σίγκελ, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την εξέλιξη που θα είχε.
Στα δεκαέξι της, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πάει να ζήσει στην Παλαιστίνη, που τότε βρισκόταν υπό Βρετανική Εντολή, και αρχίζει να εκπαιδεύεται ως ελεύθερη σκοπεύτρια. Εκεί υιοθετεί ως πρώτο το μεσαίο της όνομα, το Ρουθ, και σε έναν αχυρώνα κάνει για πρώτη φορά σεξ, μια νύχτα που ο ουρανός ήταν γεμάτος αστέρια. Τη μέρα των εικοστών της γενεθλίων, ενώ μαίνεται ο Α΄ Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος, τραυματίζεται σοβαρά και καθηλώνεται για μήνες σε ένα κρεβάτι, ανήμπορη να περπατήσει. Στα είκοσι δύο της μεταναστεύει στο Παρίσι, μαζί με τον πρώτο της σύζυγο, έναν Ισραηλινό στρατιώτη. Σπουδάζει ψυχολογία με τον Ζαν Πιαζέ, στη Σορβόννη. Στα είκοσι οκτώ της, χωρισμένη και μονογονέας, φτάνει στην Αμερική όπου θα ζήσει μέχρι το τέλος της ζωής της. Πάντοτε, όμως, αισθανόταν ως πραγματική της πατρίδα την Παλαιστίνη.
Αφιχθείσα στο Μανχάταν, αρχίζει να διαβάζει ρομαντικά μυθιστορήματα για να μάθει τη γλώσσα, κάνει έναν δεύτερο, βραχύβιο γάμο και δουλεύει ως οικιακή βοηθός. Παράλληλα, με την οικονομική στήριξη μιας υποτροφίας, παίρνει το μεταπτυχιακό της στην Κοινωνιολογία από το Νιου Σκουλ. Τον τρίτο της σύζυγο, τον Μάνφρεντ Γουεστχάιμερ, επίσης επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος, θα τον γνωρίσει στα τριάντα δύο της. Παίρνει το επώνυμό του, κάνουν μαζί έναν γιο (που πλέον είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οττάβα, στον Καναδά) και ζουν μαζί τριάντα έξι χρόνια – έως τον θάνατό του, το 1997. Στα σαράντα δύο της, το 1970, παίρνει το διδακτορικό της από το Τίτσερς Κόλετζ του Πανεπιστημίου Κολούμπια, πέντε χρόνια αφότου έχει πάρει την αμερικανική υπηκοότητα. Τότε είναι που αρχίζει, επισήμως, η πανεπιστημιακή της πορεία αλλά και η εξάσκηση του επαγγέλματος της σεξοθεραπεύτριας. Την απαραίτητη εμπειρία για το δεύτερο την είχε αποκτήσει πλάι στην Έλεν Σίνγκερ Κάπλαν, τη γυναίκα που ίδρυσε την πρώτη κλινική για σεξουαλικές διαταραχές σε πανεπιστημιακή ιατρική σχολή των ΗΠΑ. Η ζωή της κυλάει μεταξύ ακαδημαϊκών εδράνων και σεξοθεραπειών μέχρι, κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας της, να την «ανακαλύψει» το ραδιόφωνο.
Το θετικό της αποτύπωμα
Ήταν φτιαγμένη από το υλικό των σταρ η δρ Ρουθ. Ασκούσε γοητεία στα πλήθη, μαγνήτιζε με την περσόνα και τη μοναδικότητά της – κάποτε περιγράφηκε ως «διασταύρωση» του Χένρι Κίσινγκερ με τη Μίννι Μάους. Ήταν κομψή, χαριτωμένη και μικροσκοπική –το ύψος της έφτανε μόλις το 1,40 μ.– ενώ, παραμένοντας μέχρι τέλους δραστήρια και ακούραστη, τιμούσε τον τίτλο της super ager. Πέρυσι, η πολιτεία της Νέας Υόρκης την έχρισε Πρέσβειρα Μοναξιάς, καθώς είχε βάλει νέο σκοπό της ζωής της το να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο μόνοι. Όλη αυτή η όψιμη ενεργητικότητα, βέβαια, ίσως και να μαρτυράει μια αγωνία· αυτήν του να μην την ξεχάσει ο κόσμος – είναι γλυκό το πιοτό της διασημότητας, λειτουργεί παρηγορητικά σε ανθρώπους που δεν ένιωσαν την αγάπη όπως την είχαν ανάγκη κατά την παιδική τους ηλικία.
Ασκούσε γοητεία στα πλήθη, μαγνήτιζε με την περσόνα και τη μοναδικότητά της – κάποτε περιγράφηκε ως «διασταύρωση» του Χένρι Κίσινγκερ με τη Μίννι Μάους.
Σε κάθε περίπτωση, η δρ Ρουθ άφησε πίσω της ένα θετικό αποτύπωμα, έκανε τον κόσμο καλύτερο. Είπε στους ανθρώπους αλήθειες, τους έκανε πιο ευτυχισμένους, αφαίρεσε πολλές περιττές αναστολές και ενοχές από τη σεξουαλική απόλαυση. Το, δε, τέλος της ήταν ήπιο και γλυκό, ήταν ανθρώπινο. Πέθανε στα ενενήντα έξι της χρόνια, στο σπίτι όπου μεγάλωσε τα παιδιά της και έγινε διάσημη. Το ημερολόγιο έδειχνε 12 Ιουλίου 2024. Και ο καλύτερος τρόπος να τη θυμόμαστε είναι κάνοντας πράξη την πιο χαρακτηριστική ατάκα-προτροπή της για το σεξ: «get some». Σε ελεύθερη απόδοση: «χαρείτε το».
Το τελευταίο βιβλίο της δρος Ρουθ Γουεστχάιμερ, που συνέγραψε με την Άλισον Γκίλμπερτ και τον Πιερ Λεχού, έχει τίτλο The joy of connections: 100 ways to beat loneliness and live a happier and more meaningful life και θα κυκλοφορήσει στις 3 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Rodale Books. Στα ελληνικά κυκλοφορούν Το σεξ για αρχάριους και όχι μόνο από τις εκδόσεις Κέστος και η Εγκυκλοπαίδεια του σεξ της δρ Ρουθ από τις εκδόσεις Μέδουσα.
