Η 19χρονη Καταρίνα, φοιτήτρια, παραδέχεται στον πατέρα της ότι έχει γνωρίσει κάποιον που είναι «δέκα χρόνια μεγαλύτερος». Εκείνος αντιδρά ψύχραιμα. Η κοπέλα διευκρινίζει: «Δέκα χρόνια μεγαλύτερος από εσένα». Είναι ο Χανς, 54 χρονών, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός, πατέρας ενός αγοριού, σύζυγος μιας άλλης γυναίκας. Παρά τις προφανείς δυσκολίες, η σχέση τους είναι όμορφη, έντονη και τρυφερή, δεν μοιάζει με καμία άλλη. Για την ακρίβεια, μοιάζει μόνο με τα ιδανικά στα οποία χτίστηκε το όραμα της κοινωνίας της Ανατολικής Γερμανίας – εκεί ζουν οι ήρωες, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, όταν αυτά τα ιδανικά έχουν πια ξεφτίσει. Έτσι εξελίσσεται και η σχέση της Καταρίνα με τον Χανς. Ή περίπου έτσι, τέλος πάντων.
Σύμφωνα με την Τζέννυ Έρπενμπεκ, συγγραφέα του Καιρού (εκδ. Καστανιώτη), του μυθιστορήματος που κέρδισε το φετινό Διεθνές Μπούκερ, το βιβλίο της είναι μισό ιστορία αγάπης, μισό πολιτική ιστορία. Ας πούμε πως είναι μια προσεκτική ματιά στη ζωή πίσω από το Τείχος – η Ανατολικογερμανίδα συγγραφέας ήταν, όπως και η ηρωίδα της, 22 χρονών τον Νοέμβριο του 1989. «Σκέφτηκα ότι το μόνο που ξέρει ο κόσμος για την Ανατολική Γερμανία είναι ότι υπήρχε η Στάζι και το Τείχος. Αυτά. Επειδή είδαν τις Ζωές των άλλων. Ήθελα να προσθέσω κάτι σ’ αυτή την εικόνα», είπε πρόσφατα στον Guardian.
Η εικόνα που σχηματίζεται δεν είναι η συνηθισμένη που έχουμε στο μυαλό μας· δεν είναι όμορφη, είναι όμως μια εικόνα ζωής. Διαφορετικής από τη δυτική. Είναι χαρακτηριστικό το σημείο στο βιβλίο όπου η Καταρίνα, έχοντας εξασφαλίσει σχετική άδεια, ταξιδεύει στην Κολωνία για να επισκεφτεί τη γιαγιά της. Πηγαίνει για ψώνια, βλέπει για πρώτη φορά ζητιάνους, μπαίνει σε ένα σεξ σοπ. Ένας άλλος κόσμος με τις δικές του ιδιαιτερότητες, που μετά το 1989 ισοπέδωσε την ανατολική πλευρά και, όπως έχει σχολιάσει παλιότερα η συγγραφέας, τοποθέτησε την παιδική της ηλικία σε ένα μουσείο. Η αποστασιοποιημένη γραφή και ο υπνωτιστικός της ρυθμός, το μεθοδικό χτίσιμο και γκρέμισμα της ερωτικής ιστορίας, το πλήθος των πληροφοριών και των εικόνων, η καθαρή/ανθρώπινη πολιτική ματιά καθιστούν τον Καιρό ένα σημαντικό μυθιστόρημα για τα σύγχρονα ευρωπαϊκά γράμματα· εκτιμώ ότι θα διαβάζεται για χρόνια και ότι ισχυροποιεί την προοπτική ακόμα και ενός Νόμπελ.
Είναι πολύ σπάνια περίπτωση η Έρπενμπεκ. Για την ιστορία να πω ότι ο πρωτότυπος τίτλος είναι Kairos, παραπέμποντας στη θεότητα της ελληνικής μυθολογίας για «την ευνοϊκή χρονική στιγμή».
