Εάν ο κόσμος του TikTok στη μετά-κόβιντ εποχή αποτελούταν εξ ολοκλήρου από influencers που προωθούσαν φανατικά κάθε μέρα και διαφορετικά προϊόντα, σήμερα μια διαμετρικά αντίθετη τάση κάνει την εμφάνιση της προκαλώντας έκπληξη στον κόσμο του διαδικτύου. Το #underconsumption core, η τάση δηλαδή του να καταναλώνεις μόνο τα απαραίτητα, προωθείται από όλο και περισσότερους νεαρούς χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πρόκειται για ψηφιακό περιεχόμενο που αναδεικνύει τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να ζει απλά, χωρίς να οικειοποιείται εμμονικά τα νέα προϊόντα που ξεπηδούν τακτικά στις τάσεις των social media. Πώς μπορείς να μετατρέψεις τα παλιά σου ρούχα σε καινούργια; Υπάρχει τρόπος να περιποιείται το δέρμα σου χωρίς να αγοράζεις τη μία κρέμα ενυδάτωσης μετά την άλλη; Μήπως τελικά είναι εφικτό να ζεις άνετα όταν προμηθεύεσαι μόνο όσα πραγματικά χρειάζεσαι;
Μετά από κάθε ύφεση
Το νέο αυτό κεφάλαιο στις τάσεις του TikTok έχει φυσικά το δικό του παρελθόν. Η φιλοσοφία του θεμελιώθηκε στα καλούπια της διαδικτυακής τάσης του #deinfluecing, η οποία πλέον έχει πάνω από ένα δισεκατομμύριο θεάσεις. Πρόκειται για ένα κύμα που δημιουργήθηκε από χρήστες οι οποίοι αποθάρρυναν το κοινό τους από το να αγοράζει όποιο προϊόν γινόταν δημοφιλές μέσω βίντεο ψηφιακών διασημοτήτων.
Η νέα λοιπόν τάση έρχεται ως ένα επακόλουθο, το οποίο όμως σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στους New York Times, ίσως βρίσκει ερείσματά στις οικονομικές συνθήκες διαβίωσης των τελευταίων ετών. Ο Μπρετ Χάουζ, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Κολούμπια, υποστηρίζει πως μετά από κάθε περίοδο οικονομικής ύφεσης, μια παρόμοια τάση επιστροφής στα βασικά είδη ανάγκης κάνει την εμφάνιση της. Μάλιστα, φέρνει ως παράδειγμα την κρίση του 2008, κάνοντας λόγο για μία «νέα τάση γύρω από τη δημιουργία χειροποίητων αντικειμένων τέχνης» η οποία άνθισε ως απάντηση στη μαζική παραγωγή δημοφιλών brands.
Έπειτα, στην επαύριο των lockdowns, οι καταναλωτές έσπευσαν να αγοράσουν μεγάλες ποσότητες προϊόντων για να καλύψουν τον χρόνο που έχασαν από την πανδημία. Αυτό φυσικά δεν άργησε να δώσει τη θέση του σε μια αγχωτική περίοδο για την πορεία της οικονομίας. Πολλοί αντέδρασαν περιορίζοντας τα μπάτζετ τους για να καλύψουν τα έξοδα τους, κάτι που τελικά μας οδήγησε στην τάση του «underconsumption».
Ένας άλλος παράγοντας που έχει να κάνει με τη γενιά των zoomers και καθορίζει τη στροφή στην επαναχρησιμοποίηση παλιών προϊόντων, είναι η έντονη περιβαλλοντική συνείδηση. Όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που προτιμούν τα ανακυκλώσιμα προϊόντα, τα second hand ρούχα και την ίδια στιγμή αφυπνίζονται αναφορικά με την αποφυγή της περιττής χρήσης πλαστικών. Είναι η ίδια γενιά που ενηλικιώνεται στην καρδιά του πληθωριστικού κύματος. Το αυξημένο κόστος ζωής μοιάζει να γεννά την ανάγκη για εύρεση άλλων λύσεων που θα εξυπηρετούν τις καθημερινές τους ανάγκες.
«Να υπενθυμίσω πως δε χρειάζεται να αγοράζεις εκατομμύρια προϊόντα για να νιώθεις όμορφη και φροντίζεις τον εαυτό σου», αναφέρει στο πρόσφατο βίντεο της η 24χρονη influencer Κρίστεν M. με περισσότερους από 30 χιλιάδες ακολούθους στο TikTok, όπως διαβάζουμε στο New York post. Μήπως, λοιπόν, η πιο εθιστική πλατφόρμα του διαδικτύου είναι να γεννήσει μια νέα και για πολλούς απροσδόκητη φιλοσοφία ζωής που αντί για την υπερκαταλάνωση βασίζεται στην «υποκατανάλωση»; Είναι κάτι που μένει να δούμε στην πράξη.
