«Pou eis? / Κοντά στη Σίνδο. / Ksekinaw». Μήνυμα σε greeklish, είχα ξεχάσει πώς μοιάζουν. Πήγα και ήρθα στην εφηβεία, αλλά κινούμαι προς τον τόπο μου. Κοιτάω τις καμινάδες στα Διαβατά, ακούω τον ήχο στη σιδηροδρομική μπάρα του Δεντροποτάμου – οικείες εικόνες και ήχοι. Η Μ., που καθόταν απέναντί μου, κατέβηκε στη Λάρισα, για να δει τους δικούς της. Κοίτα κάτι συμπτώσεις. Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιούσαμε το τρένο μετά την τραγωδία των Τεμπών για να ταξιδέψουμε στους τόπους μας. Το ΚΤΕΛ είναι εξοντωτικό και πολύωρο, τα αεροπορικά εισιτήρια παραμένουν απλησίαστα. Συζητάμε και ξορκίζουμε δαίμονες, μέχρι που σηκώνεται. Έξω στη Λάρισα οι γυναίκες καθάριζαν φρούτα, οι άντρες αναστέναζαν στην άκρη των μπαλκονιών και τα παιδιά κυνηγούσαν το τρένο και χαιρετούσαν τους επιβάτες. Τσαφ τσουφ.
«Θα μας βγάλετε μια φωτογραφία;» Ένας Σέρβος με την οικογένειά του επισκέφθηκαν τα συμμαχικά νεκροταφεία του Ζέιτενλικ και προσκύνησαν στο μαυσωλείο του σερβικού τομέα. Μας ρωτάει στα σερβικά αν είμαστε ντόπιοι και αν ερχόμαστε συχνά εδώ. Στο πρώτο ερώτημα, κατάφαση. Στο δεύτερο, άρνηση. «Ντροπή σας!», αναφωνεί και μπαίνει στο αυτοκίνητο με την οικογένεια. Κάνει πλάκα ή το εννοεί; Εμείς ανακαλύπτουμε αυτή τη νεκρόπολη, παρατηρούμε τα ονόματα στα μνήματα των Γάλλων, ξεχωρίζουμε ποια παραπέμπουν στις αποικίες και στεκόμαστε στις επιγραφές των Άγγλων. Ένας 25χρονος στρατιώτης που έχασε τη ζωή του το 1918 στη Θεσσαλονίκη ζήτησε να αναγραφεί στην ταφόπλακά του: «Αντάξιος της αιώνιας αγάπης». Τα λουλούδια έμπροσθεν είναι φρεσκοφυτεμένα.
Μέσα σε μία μέρα βλέπω τους ανθρώπους που πηγαίνουν νωρίς στη δουλειά, τους ντελιβεράδες που περιμένουν να ξεσπάσει η μπόρα των παραγγελιών, τους ηθοποιούς στα escape rooms που μπαίνουν σε μια τρομακτική συνθήκη περιπέτειας. Παρατηρώ αλλαγές που δεν έχουν σημασία για πολλούς, όπως τις παιδικές τοιχογραφίες μιας πολυκατοικίας στη γειτονιά που ασβεστώνονται, ένα χαμόσπιτο να κατεδαφίζεται και τη μαρκίζα ενός φαρμακείου που αφαιρέθηκε και άφησε σημάδια στον τοίχο. Περπατάω δίπλα στους σταθμούς του μετρό, κοιτάω κρυφά μέσα από τις σκαλωσιές, αλλά αδιαφορώ για τις εξαγγελίες. Στέκομαι στην είδηση της parallaxi. Τέλη Σεπτέμβρη θα γιορτάσει τα 35 χρόνια της με μια θεατρική παράσταση για το χθες και το αύριο αυτής της πόλης, στον παρηκμασμένο χώρο του Ντεπώ, με πρωταγωνιστές-εκπροσώπους της ραπ σκηνής της Θεσσαλονίκης. Θέλω να είμαι εκεί. Καταλήγω στη γέφυρα της Βούλγαρη και σκέφτομαι εκείνη την τοιχογραφία στους Αγίους Αποστόλους. «Όταν μεγαλώσω, θέλω να γίνω…» Aν έγραφε «θέλω να κάνω», θα απαντούσα χωρίς δεύτερη σκέψη «δρομολόγια».
Εκτελέσαμε συνολικά 170 Δρομολόγια. Ενδιάμεσες στάσεις οι δρόμοι της Αθήνας, οι γωνιές της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας και οι πόλεις της Ευρώπης και της Ασίας, όπου καταγράψαμε στιγμές, τραβήξαμε χιλιάδες φωτογραφίες και δημιουργήσαμε ιστορίες. Ο νόμος όμως είναι συντελειακός, θέλει όλα τα δρομολόγια να καταλήγουν σε έναν τερματικό σταθμό, ακόμα και όταν η διαδρομή είναι κυκλική, όπως αυτή που ολοκληρώνεται στον τόπο απ’ όπου ξεκίνησε τον Μάιο του ’21. Φτάσαμε στη Θεσσαλονίκη, ώρα να αποβιβαστείτε.
