Η ιστορία είναι αληθινή, έχει επαναληφθεί δεκάδες χιλιάδες φορές στο παρελθόν, ενώ καθημερινά προστίθενται και νέα παραδείγματα: Καταναλωτής συσσώρευσε χρέος 5.000 ευρώ στην πιστωτική του κάρτα. Κάθε μήνα πλήρωνε με συνέπεια τον λογαριασμό που του έστελνε η τράπεζα, καταβάλλοντας το ποσό που αναγραφόταν στο πεδίο με την ένδειξη «ελάχιστη καταβολή». Τι κατάφερε; Το χρέος να παραμένει στο ύψος του, να εξακολουθεί να τοκίζεται με επιτόκιο 18% και να χρειαστούν 291 μήνες ή περισσότερο από… 24 χρόνια για να μηδενιστεί επιτέλους το υπόλοιπο. Η αποπληρωμή του χρέους των 5.000 ευρώ έφτασε να κοστίσει 17.107 ευρώ.
Τρεις οικονομικές έννοιες που πρέπει να γίνουν απολύτως κατανοητές για να αποφευχθούν τέτοιου είδους ζημιές:
Πρώτον, η πιστωτική κάρτα είναι εργαλείο για την εξυπηρέτηση των συναλλαγών μας εντός και εκτός συνόρων και όχι μορφή δανεισμού. Το επιτόκιο ξεπερνά το 18%, οπότε το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μην αφήνουμε ούτε ένα ευρώ υπόλοιπο, καθώς μόνο έτσι θα εκμεταλλευτούμε τα πλεονεκτήματα που υπάρχουν: άτοκες δόσεις για την αγορά προϊόντων και την καταβολή φόρων, πίστωση χρόνου αρκετών εβδομάδων για να καταβληθεί το αντίτιμο μιας αγοράς, προωθητικές ενέργειες, συστήματα επιβράβευσης, κ.λπ.
Δεύτερον, η ελάχιστη καταβολή υπάρχει μόνο και μόνο για να κρατιέται ενεργή η κάρτα, οριοθετώντας ένα minimum ποσό που θα πρέπει να πληρώνει ο κάτοχος. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να περιορίζεται κάποιος στην καταβολή αυτού του ποσού για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς αντιστοιχεί μόλις στο 2-2,5% της συνολικής οφειλής. Ο λόγος είναι πολύ απλός: αν τοκίζεται το χρέος με 20% (20 ευρώ στο κατοστάρικο σε ετήσια βάση ή περίπου 1,7 ευρώ τον μήνα, πώς θα αποπληρωθεί γρήγορα το χρέος αν καταβάλλονται μόνο δύο ευρώ τον μήνα;).
Τρίτον, η οφειλή στην πιστωτική κάρτα συνιστά «βραχυπρόθεσμο χρέος», και αυτό πρέπει να αποπληρώνεται κατά απόλυτη προτεραιότητα, καθώς μεταξύ άλλων σχετίζεται με κατανάλωση και όχι με επένδυση (όπως για παράδειγμα το στεγαστικό δάνειο).
Στην πράξη
Έχει συσσωρευτεί χρέος 3.000 ευρώ στην κάρτα και τοκίζεται με επιτόκιο 21%. Η ελάχιστη καταβολή προσδιορίζεται στα 53 ευρώ. Ο κάτοχος βάζει 55 ευρώ, αλλά αυτό απαιτεί μία δεκαπενταετία και περίπου 6.800 ευρώ σε τόκους για να οδηγήσει στον μηδενισμό της οφειλής.
Ο ίδιος οφειλέτης αποφασίζει ότι πρέπει να αποπληρώσει κατά προτεραιότητα αυτό το χρέος το πολύ σε δύο χρόνια. Θα ανεβάσει τη μηνιαία καταβολή στα 154 ευρώ και θα φτάσει στον στόχο ύστερα από 24 μήνες, έχοντας επιβαρυνθεί με τόκους 700 ευρώ. Άρα, η εξοικονόμηση 100 ευρώ τον μήνα από τον οικογενειακό προϋπολογισμό, για να διατεθεί στην κάρτα, οδηγεί στην απαλλαγή από ένα βάρος που σε βάθος χρόνου μπορεί να ξεπεράσει τα 6.100 ευρώ.
Ο οφειλέτης δεν συσσωρεύει κανένα χρέος στην κάρτα και αποπληρώνει ολόκληρο το ποσό στην ώρα του. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιεί εντελώς δωρεάν την κάρτα και επιβαρύνεται –και αυτό όχι πάντοτε– μόνο με την ετήσια συνδρομή.
