Είναι εύλογο να επιθυμούμε ένα καινούργιο ή ένα εξαιρετικά καλοσυντηρημένο αυτοκίνητο, που να εξασφαλίζει ασφάλεια και βέλτιστη συμπεριφορά στον δρόμο. Το ερώτημα όμως είναι άλλο: το αντέχει η τσέπη μας; Τα περιθώρια του κάθε νοικοκυριού για την κάλυψη της ανάγκης της μετακίνησης τα γνωρίζουν τα ίδια τα μέλη του νοικοκυριού. Έχουν πλήρη επίγνωση ότι η συγκεκριμένη δαπάνη εντάσσεται και αυτή σε μια σειρά αναγκών που πρέπει επίσης να καλυφθούν. Για να… χωρέσουν όλα στο στενό πλαίσιο του οικογενειακού προϋπολογισμού και να περνούν τα χρόνια χωρίς να μένουν ανάγκες ακάλυπτες και χωρίς να δημιουργούνται οφειλές, έχει συνταχθεί ένα πλαίσιο «κανόνων» που ουσιαστικά προσδιορίζουν το πόσα μπορεί να διαθέσει ο καθένας για το ΙΧ του. Δεν είναι γραμμένοι σε πέτρα, καθώς ισχύει πάντοτε το «όσα ξέρει ο νοικοκύρης». Μπορούν, ωστόσο, να βοηθήσουν στο να σχηματιστεί μια καλή εικόνα πριν αναληφθούν οικονομικές δεσμεύσεις, ειδικά πολυετείς.
1. Η αγορά αυτοκινήτου δεν συνιστά επένδυση. Πρόκειται για μια καταναλωτική δαπάνη. Η αξία μειώνεται με την πάροδο του χρόνου –ουσιαστικά από την πρώτη ημέρα αγοράς– ενώ σταδιακά μεγαλώνουν οι δαπάνες συντήρησης.
2. Ακριβώς επειδή η αξία μειώνεται με τον καιρό, το να αποκτηθεί ένα ΙΧ με δάνειο (ειδικά καταναλωτικό, που έχει και υψηλό επιτόκιο) οδηγεί στο να μεγαλώνει αυτή η ετήσια «ζημιά». Και αυτό διότι στο ετήσιο κόστος της απαξίωσης (διαφορετικό ανά τύπο αυτοκινήτου) έρχεται να προστεθεί και το κόστος του χρήματος.
3. Η αρχική αξία του αυτοκινήτου κανονικά δεν πρέπει να ξεπερνά το 20-30% του ετήσιου εισοδήματος. Με απλά λόγια, αν ένα ζευγάρι έχει δύο μέσους μισθούς (1.300 ευρώ μεικτά είναι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα), θα πρέπει να κινηθεί στην κατεύθυνση απόκτησης ενός αυτοκινήτου η αρχική αξία του οποίου δεν θα υπερβαίνει τις 9.000-11.000 ευρώ. Προφανώς, τα ποσοστά είναι ενδεικτικά, καθώς άλλο το 20-30% για την οικογένεια με εισόδημα 15.000 ευρώ (εκεί περιορίζονται πολύ τα περιθώρια απόκτησης αυτοκινήτου) και άλλο το 20-30% αν το εισόδημα ανεβαίνει στις 60.000-70.000 ευρώ τον χρόνο.
4. Μεγαλύτερη είναι η χρησιμότητα του κανόνα που ορίζει ότι το ετήσιο κόστος χρήσης του οχήματος δεν πρέπει να ξεπερνά το 10-15% του προϋπολογισμού μας. Πολύ απλά διότι πρέπει να «χωρέσει» στο μπάτζετ και το κόστος της στέγασης, της εκπαίδευσης, της διατροφής, της υγείας κ.λπ. Ως κόστος χρήσης ορίζονται τα πάντα, προβλέψιμα και απρόοπτα. Υπάρχει το εμφανές κόστος (καύσιμο κίνησης, τέλη κυκλοφορίας, ασφάλεια, ΚΤΕΟ, σέρβις, αλλαγή ελαστικών κ.λπ.), υπάρχει και το «κρυφό», που έχει να κάνει με τον κίνδυνο μιας ζημιάς που δεν θα καλυφθεί από την ασφαλιστική εταιρεία.
Οι κανόνες σε μεγάλο βαθμό λειτουργούν συμπληρωματικά. Για παράδειγμα, η απόκτηση ενός παλαιού μεταχειρισμένου οχήματος με πολλά χιλιόμετρα στο ιστορικό του έναντι 3.000 ευρώ ικανοποιεί την απαίτηση η αρχική αξία να μην υπερβαίνει το 20-30% του ετήσιου εισοδήματος ενός εργαζομένου με μηνιαίες αποδοχές 1.000 ευρώ τον μήνα. Αν όμως αυτό το ΙΧ καταναλώνει 10 λίτρα αμόλυβδη για να διανύσει 100 χιλιόμετρα, επιβαρύνει τον οδηγό με 255 ευρώ τέλη κυκλοφορίας και 300 ευρώ για ασφάλεια, μπορεί να φτάσει να κοστίζει ακόμη και 270-300 ευρώ τον μήνα, αν συνυπολογιστούν και οι μερικές εκατοντάδες ευρώ που θα απαιτηθούν για το ετήσιο σέρβις.
