Το διάβασα πρόσφατα στη βρετανική Telegraph, αλλά –σας το λέω από τώρα– δεν αποτελεί κανενός είδους ειδησεογραφικό σουπερνόβα: Μια κότα υιοθέτησε έναν νεοσσό εμού που εγκαταλείφθηκε από την οικογένειά του και τον μεγαλώνει σαν να ήταν δικό της κοτοπουλάκι. «Εμού» είναι το μεγαλύτερο πουλί της Αυστραλίας και το δεύτερο μεγαλύτερο πουλί στον κόσμο, μετά τη στρουθοκάμηλο.
Τέτοιου είδους τεκνοθεσίες μεταξύ διαφορετικών ειδών νεοσσό –«interspecies adoptions»– είναι, παραδόξως, πολύ κοινές στο ζωικό βασίλειο. Μερικά ακραία παραδείγματα περιλαμβάνουν μαϊμούδες που υιοθετούνται από τίγρεις και ανάδοχες οικογένειες λύκων που παίρνουν υπό την προστασία τους ορφανές πάπιες. Και οι λόγοι που έχουν αναγνωριστεί από τους ζωολόγους περιλαμβάνουν κυρίως τα ισχυρά μητρικά ή πατρικά ένστικτα, ειδικά όταν τροφοδοτούνται από τις ορμόνες που σχετίζονται με τη γονεϊκότητα, χωρίς φυσικά να αποκλείονται και μια σειρά από άλλες αιτίες:
– Εσφαλμένη ταυτοποίηση, ειδικά όταν τα νεογέννητα του ενός είδους δεν διαφέρουν και πολύ από εκείνα του άλλου (για παράδειγμα, οι λύκοι και οι σκύλοι ή πολλά πουλιά που μοιάζουν μεταξύ τους).
– Κοινωνικοί δεσμοί που προκύπτουν από τη διαβίωση εντός ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος όπου πολλά διαφορετικά είδη συγκροτούν μια αδιάρρηκτη ομάδα (όπως είναι μια τυπική οικογένεια ανθρώπων με έναν σκύλο, δύο γάτες και έναν παπαγάλο).
– Προστασία της ομάδας, όπου ακόμα κι ένας «παρείσακτος» μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην περιφρούρηση και την υπεράσπιση ενός ετερόκληρου γκρουπ.
– Και τέλος, η ανθρώπινη επιρροή, ειδικά σε περιπτώσεις συμβίωσης με τα ζώα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, που μπορεί να είναι ένα σπίτι αλλά και μια φάρμα, ένα καταφύγιο άγριων ζώων ή ένας ζωολογικός κήπος (όπου το φαινόμενο του interspecies adoption είναι πολύ κοινό – και, μεταξύ μας, μια πολύ καλή ατραξιόν για τους επισκέπτες).
Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι η ζωή των ζώων δεν είναι τόσο απλή όσο νομίζαμε μέχρι και πριν από έναν αιώνα. Αντιθέτως, παρουσιάζει μια τεράστια κοινωνική ποικιλομορφία και μια ικανότητα απόδρασης από τις απλές επιταγές των βασικών ενστίκτων της επιβίωσης που ακόμα εξερευνούμε με θαυμασμό και κατάπληξη.
Σας κράτησα όμως το καλύτερο για το τέλος: Σύμφωνα με έναν εξελικτικό βιολόγο που έχει μελετήσει στενά τη θηρευτική συμπεριφορά των αιλουροειδών, πολλές φορές η υιοθεσία ενός ατόμου από άλλο είδος κρύβει ιδιοτελείς σκοπούς: «Με κάποιον μηχανισμό που δεν γνωρίζουμε, η τίγρη ξέρει ότι η διαφύλαξη του γόνου μιας από τις κατηγορίες των θηραμάτων της είναι χρήσιμη για τη διαιώνιση αυτού του είδους. Κι έτσι, χωρίς συνειδητή πρόθεση, αλλά με βαθιά γονιδιακή γνώση, η τίγρη θα μεγαλώσει μια μικρή μαϊμού, γιατί θέλει να συνεχίσουν να υπάρχουν μαϊμούδες στο φυσικό περιβάλλον της και συγκεκριμένα στον κυνηγότοπό της»!
Υπερβατικό μητρικό ένστικτο, λοιπόν; Ή υστερόβουλη δημιουργία «καταφυγίου θηραμάτων»; Η ετυμηγορία αργεί ακόμα. Πάω στοίχημα, όμως, ότι στο εξής θα παρατηρείτε το φαινόμενο με ελαφρά διαφορετικό μάτι, έτσι δεν είναι;
