Έχετε παρατηρήσει ότι όλο και πιο σπάνια αναρωτιόμαστε «γιατί το κάνω τώρα αυτό»; Ίσως, φταίνε οι καταιγιστικοί ρυθμοί ζωής αλλά και το χάος της ψηφιακής πληροφορίας. Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι χρειαζόμαστε πια τρόπους για να γειωθούμε ξανά σε όσα έχουν πραγματική αξία. Κάτι, δηλαδή, που προσφέρεται στο Ωδείο Αθηνών, όπου φιλοξενείται η ψηφιακή διαδραστική έκθεση «Δημοκρατία και Ευδαιμονία» του AiTHERION. Τι ακριβώς να περιμένετε αν την επισκεφτείτε; Μια βιωματική έκθεση που σε ωθεί να σκεφτείς πάνω σε διαχρονικά ερωτήματα, όπως «ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να ζούμε»· μια εμπειρία στην οποία μπορεί κανείς να πάρει μέρος ακόμα κι αν δεν έχει προηγούμενη τριβή με τη φιλοσοφία ή μάλλον, πιο σωστά, ιδιαίτερα αν δεν έχει καμία προηγούμενη επαφή με αυτήν.
Φιλοσοφία και νέες τεχνολογίες
«Στόχος του έργου ήταν να διερευνήσει καινοτόμους τρόπους “έκθεσης” των αφηρημένων φιλοσοφικών ιδεών, μέσα από τις νέες τεχνολογίες. Παράλληλα, θέλαμε να συμβάλλουμε στη διεύρυνση της σχέσης των επισκεπτών με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και να αναδείξουμε τον επίκαιρο χαρακτήρα της», λέει η Λήδα Αρνέλλου, επιμελήτρια του AiTHERION. Είναι η πρώτη έκθεση που σχεδιάστηκε από τον καινοτόμο πολιτιστικό φορέα ο οποίος προέκυψε από τη συνεργασία του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» (ΙΠΤ) και του Υπουργείου Πολιτισμού (ΔΙΝΕΠΟΚ, ΕΔΕΠΟΛ) και αποτελεί το αποτέλεσμα διεπιστημονικής έρευνας και εργασίας τουλάχιστον πενήντα επιστημόνων, από διαφορετικές ειδικότητες που κράτησε περισσότερο από τρία χρόνια.
Η διαδικασία
Στην έκθεση μπορεί κανείς να πάει και μόνος του χωρίς παρέα, αφού όλοι οι συμμετέχοντες διαμορφώνουν τελικά μια ομάδα. Στην αρχή, υπάρχει αρκετός χρόνος για να «παίξεις» με τα ψηφιακά εκθέματα. Έρχεσαι σε επαφή με φιλοσοφικούς μύθους, όπως η «Πολιτεία» του Πλάτωνα, όπου καλείσαι να πάρεις συνειδητά αποφάσεις. Να σημειωθεί ότι έχεις αρκετό χρόνο στη διάθεση σου για να διαβάσεις τα σχετικά κείμενα των αρχαίων φιλοσόφων.
Η επιλογή των κειμένων έχει γίνει με πολύ προσοχή από τους επιμελητές, έτσι ώστε αυτά να λειτουργούν ως μια ουσιαστική εισαγωγή σε φιλοσοφικές έννοιες, και όχι αποτρεπτικά, όπως θα γινόταν αν κανείς βομβαρδιζόταν με trivia. Μάλιστα, έπιασα τον εαυτό μου να ξαναδιαβάζει αργά, να πηγαίνει πίσω, να συζητάει με τους υπόλοιπους. Σημείωνα φιλοσόφους και βιβλία που θα ήθελα να μελετήσω πιο αναλυτικά.
Στη συνέχεια, όλοι οι συμμετέχοντες συγκεντρώνονται πάνω από ένα τραπέζι με ψηφιακές οθόνες και βρίσκονται απέναντι σε ένα δίλημμα. Πρόκειται για μια απόπειρα αναπαράστασης της Εκκλησίας του Δήμου όπου ο καθένας με τη σειρά του υποστηρίζει τη θέση του, εξηγώντας γιατί κάνει τη συγκεκριμένη επιλογή που κάνει. Έτσι, χωρίς κανείς να το περιμένει πριν μπει στην έκθεση, βρίσκεται μπροστά σε μία παθιασμένη συζήτηση, ανάμεσα σε αγνώστους, γύρω από ένα θέμα σχετικό με τη λειτουργία της δημοκρατίας.
Υπηρετούμε όσα υποστηρίζουμε;
«Οι εκθέσεις που δημιουργήθηκαν είναι αποτέλεσμα ουσιαστικής συνδιαμόρφωσης που προέκυψε από τη συνεργασία μίας ευρείας διεπιστημονικής ομάδας που περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, φιλοσόφους, μηχανικούς πληροφορικής, μουσειολόγους και καλλιτέχνες», με ενημερώνει ο Δημήτρης Πετάκος, επιμελητής του AiTHERION. Προσωπικά, βρήκα την έκθεση καλοσχεδιασμένη, γιατί αποτελεί μια phygital εμπειρία που αναδεικνύει κάτι πολύ σημαντικό: το γεγονός ότι το πλαίσιο διεπαφής παίζει ρόλο στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας. Όσο διήρκεσε, δεν σκέφτηκα να δω το κινητό μου. Αντίθετα, έπαιρνα αβίαστα μέρος στις συζητήσεις, μόνο και μόνο για να διαπιστώσω τελικά ότι το δυσκολότερο κομμάτι για μένα ήταν να υποστηρίξω δυνατά τις δικές μου απόψεις, να με ακούσω και να νιώσω σίγουρος ότι υπηρετώ όσα υποστηρίζω. Αυτή η συμμετοχική διαδικασία ήταν για μένα μια υπενθύμιση ότι εκεί που παίρνονται οι αποφάσεις, εκεί έχει νόημα να βρίσκεσαι.
«Δημοκρατία και Ευδαιμονία», Ωδείο Αθηνών, Ρηγίλλης &, Βασ. Γεωργίου B 17-19, κάθε Παρασκευή στις 19:00 έως και 27 Δεκεμβρίου, εισιτήρια 12 ευρώ.
