Χωρίς την υστεροβουλία των απομνημονευμάτων, που γράφονται αφού έχει παρέλθει η περίοδος που ιστορούν, τα ημερολόγια «είναι άμεσος καθρέφτης των πράξεων, σκέψεων και αισθημάτων, συχνά των πιο ενδόμυχων επιθυμιών και προθέσεων του συντάκτη τους», σημειώνει ο Π. Κανελλόπουλος, στην εισαγωγή της πρώτης του έκδοσης του Ημερολογίου (1977), αρκετά χρόνια μετά την ημέρα που το έκλεισε.
«Χρειάσθηκε να υπερνικήσω πολλούς δισταγμούς για να φθάσω στην απόφαση να το παραδώσω στη δημοσιότητα», εξηγεί. «Ο μόνος λόγος των δισταγμών μου συνδέεται μ’ ένα από τα κύρια γνωρίσματα του ημερολογίου μου. […] Ο αναγνώστης του θα διαπιστώσει ότι η έκφραση των σκέψεων και των συναισθημάτων μου, των ψυχικών μου αντιδράσεων σε μερικά γεγονότα ή σε πράξεις άλλων προσώπων, είναι τόσο αυθόρμητη, συχνά μάλιστα τόσο βίαιη και σχεδόν αλόγιστα ανεπιφύλακτη, ώστε μπορεί το γνώρισμα αυτό να θεωρηθεί σαν ένδειξη ή και απόδειξη ότι ο καθρέφτης είναι εδώ στον ανώτατο βαθμό πιστός».
Το Ημερολόγιο αρχίζει με την περιπετειώδη φυγή του για την Αίγυπτο, στις 31 Μαρτίου 1942, και κλείνει την κυβέρνηση Πλαστήρα, στις 4 Ιανουαρίου 1945. Μεγάλο τμήμα του -ειδικά του Α’ τόμου- κατέχουν οι προσπάθειες του Κανελλόπουλου να ανασυγκροτήσει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ως υπουργός Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας (ορκωμοσία στο Κάιρο, 1η Ιουνίου 1942) και να τις καταστήσει αξιόμαχες για τη μεγάλη αναμέτρηση των Συμμάχων με τις μεραρχίες του Ρόμελ στο Ελ Αλαμέιν.
Πυκνό σε ημερολογιακές καταχωρήσεις, αποτελεί μοναδικό ντοκουμέντο, καθώς «περιέχει την άμεση -σύγχρονη με τα γεγονότα- μαρτυρία ενός ανθρώπου που όχι μόνο τα έζησε από πολύ κοντά, αλλά και συνέβαλε στην εξέλιξή τους θετικά ή αρνητικά, με πράξεις ή παραλείψεις του», αναφέρει ο Π. Κανελλόπουλος.
Κυκλοφορεί ο Α’ Τόμος την Κυριακή 24/10 με την «Καθημερινή»
