Κεραμεικός, στην αρχή της Ιεράς Οδού. Δεξιά και αριστερά, ελαιώνες και εργοστάσια. Ύστερα, το Αιγάλεω και η αρχαία οδός στην πλατεία Εσταυρωμένου. Είναι μια πορεία προς τη μύηση της Ελευσίνας, πάνω σε ένα μαύρο τζιπ που τραντάζεται σε κάθε λακκούβα από Θηβών μέχρι τη διασταύρωση στη Μονή Δαφνίου. Λεωφόρος Αθηνών και μια θάλασσα που ζέχνει. Είναι το πετρέλαιο ή οι μπουρμπουλήθρες του νερού που σκάνε με κάθε παφλασμό του κύματος στη στεριά;
Αερογέφυρα Ασπρόπυργου, λωρίδες που ανοίγουν και κλείνουν για μερικά μέτρα, και ένας κόμβος, στη διχάλα του οποίου έχουν φυτευτεί λουλούδια, απέναντι από το εργοστάσιο της Χαλυβουργικής. Οι σημαίες με το λογότυπο της πολιτιστικής πρωτεύουσας κυματίζουν πλάι σε μια λίθινη επιγραφή που της έχουν κολλήσει επτά γράμματα σε μια αρχαιοελληνικής έμπνευσης γραμματοσειρά: «ΕΛΕΥΣΙΣ». Αριστερά, ο σιδηρόδρομος σκουριάζει. Η Ιερά Οδός φτάνει στο τέλος της και δίνει τη σκυτάλη στην Ηρώων Πολυτεχνείου. Σημείο αρχής της Ελευσίνας.
Οι πολυκατοικίες δεν ξεπερνούν τους τέσσερις ορόφους. Είναι χτισμένες με ντόπιο τσιμέντο που παράχθηκε λίγα μέτρα νοτιότερα, στο εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝ, το οποίο σήμερα υπολειτουργεί. Με το ίδιο τσιμέντο ανοικοδομήθηκε και το τσιμεντένιο τερατούργημα που καλύπτει το λεκανοπέδιο Αττικής. Τα ερείπια του αρχαίου κόσμου έχουν δώσει από καιρό τη θέση τους στα ερείπια της άναρχης εκβιομηχάνισης του 20ού αιώνα.
Ο Παντελής Τσομπάνης γύρισε πιθαμή προς πιθαμή την Ελευσίνα, την παράκτια πόλη του Θριασίου Πεδίου, την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Μίλησε με τους ανθρώπους που κάποτε δούλευαν στα εργοστάσια, κάτω από τα κλειστά πλέον φουγάρα. Χάζεψε τους κατοίκους της Μάνδρας και της Μαγούλας που στοιβάζονται κάθε μέρα στα λεωφορεία 861 και 863. Ήπιε καφέ στο καφενείο που άνοιξε το 1924 στην Άνω Ελευσίνα. Θυμήθηκε την Αγέλαστο Πέτρα και αναλογίστηκε ποιος είναι ο σύγχρονος μύθος της Ελευσίνας. Προσπάθησε να λύσει το «μυστήριο του βιώματος» και να αφουγκραστεί «το μαγικό των ανθρώπων που τους κρατάει εδώ, στις γειτονιές γύρω από τα εργοστάσια, πλάι στη θάλασσα όπου κανείς δεν κολυμπάει, απέναντι από τα νεκροταφεία πλοίων».
Διαβάστε περισσότερα στο νέο τεύχος του «Κ» που κυκλοφορεί την Κυριακή 14 Μαΐου, με την «Καθημερινή».
