Ο Γαστρονόμος Ιουλίου αφηγείται το συναρπαστικό road trip μας στους θρυλικούς καφενέδες της Κρήτης και καταγράφει στο χαρτί τις συγκλονιστικές εμπειρίες μας από τους ανθρώπους που γνωρίσαμε και τα φαγητά που δοκιμάσαμε. Οργανώσαμε μία μεγάλη αποστολή με δύο δημοσιογράφους και δύο φωτογράφους και μέσα σε τρεις εβδομάδες διασχίσαμε όλο το νησί, από τα παράλια μέχρι τα ορεινά, ψάχνοντας, δοκιμάζοντας και μαγειρεύοντας στα παλιά καφενεία των χωριών και των πόλεων, σε αυτά τα αλουστράριστα στέκια των ντόπιων, που είναι θύλακες της αληθινής ζωής και μικρόκοσμοι που χωρούν αιώνες παραδόσεων. Εκεί, στα ταπεινά αυτά μαγαζιά, μέσα από τη ρουτίνα της επανάληψης και μαγειρεύοντας κατά παράδοση με τα εποχικά και τα βρισκούμενα, συντηρείται μια μαγειρική κληρονομιά αιώνων και ανασύρεται ζωντανός ο μύθος της κρητικής κουζίνας.
20 καφενεία της Κρήτης μας άνοιξαν τις πόρτες τους και μας έβαλαν στα κουζινάκια τους για να μας δείξουν τι εστί κρητικός μεζές: Καγιαμπής, Μπολάνης, Κωτσόβολος, Σαρανταυγάς, Αλέξανδρος Παπαδάκης, Νεκτάριος Τσιτσιρίδης, Τζιτζιφές, Αλευράς, Γύπας, Καραμπουτζές, Αμαδόλακκος, Νύβριτος, Πρόβαρμα, Ράφτης, Κώστας του Σίβα, Παναγιώτα του Πραισού, Μπουλταδάκης, Λαμπογιώργης, Ρομαντική Γωνιά, Μανόλης του Ατσιπόπουλου. Καφενεία που υμνούν τον τόπο και τα αγαθά του.
Μπήκαμε σε καφενέδες εκατόχρονους και σε καφενέδες που κλείνουν μόλις λίγους μήνες ζωής. Σε καφενέδες πάνω στα κρητικά οροπέδια και σε καφενέδες δίπλα στο κύμα. Σε καφενεία στέκια των γερόντων και σε καφενεία με θαμώνες παρέες φοιτητών. Σε καφενεία φημισμένα και σε λιγότερο γνωστά, όλα όμως με κοινό παρονομαστή τον τοπικό, θαυμαστό μεζέ που υμνεί την κρητική εποχικότητα και τοπικότητα.
Καταγράψαμε συγκλονιστικής νοστιμιάς φαγητά: χοχλιούς στις πιο απίθανες εκδοχές, σφουγγάτα και ομελέτες με τα κηπευτικά της εποχής, λαδερά-αποκάλυψη, οφτές πατάτες σε χειροποίητους φούρνους και τηγανητές πατάτες από τα κρητικά οροπέδια, σφακιανές πίτες και καλιτσούνια με κάθε λογής γέμιση, ντάκους και κουκουβάγιες, ντολμαδάκια, σαλάτες με φασολάκια, με βλίτα με σταμναγκάθια ή και ντομάτες.
Μάθαμε γιατί ο κρητικός μεζές είναι πρώτα απ’ όλα το κρέας σε καταπληκτικές μαγειρικές: από τσιγαριαστό σε ό,τι παραλλαγή βάλει ο νους, μέχρι ξιδάτο λουκάνικο και απάκι, και από παϊδάκια και κουνέλι με μπάμιες, μέχρι μαγειρευτό χοιρινό που δεν το ξεχωρίζεις από ψητό.
Γνωρίσαμε τους καφετζήδες που μας υποδέχτηκαν σαν να μπαίνουμε στα σπίτια τους και μας έδειξαν τα μποστάνια, τους οπωρώνες και τα κοπάδια τους, από όπου έρχονται οι συγκλονιστικές πρώτες ύλες για τους μεζέδες τους. Μας σέρβιραν ολόφρεσκα τυριά ημέρας από τα ζώα τους αλλά και παλαιωμένες γραβιέρες από τα ορεινά μιτάτα τους.
Μας κέρασαν άφθονη ρακή και μας έδειξαν μέσα από τις κατσαρόλες και τα τηγάνια τους πόση σημασία έχει να ακολουθείς την εποχή της πρώτης ύλης και να τη φέρεις στο τραπέζι σου στην εποχή της δόξας της, για να γευτείς την κορυφαία στιγμή της.
Ακόμα, η οινολόγος Μερόπη Παπαδοπούλου μας μυεί στο σύμπαν της κρητικής ρακής και μας προτείνει έξι εμφιαλωμένα δείγματα τσικουδιάς που αξίζει να δοκιμάσουμε και να εκτιμήσουμε, ενώ ο σομελιέ Άρης Σκλαβενίτης μάς προτείνει 10 κρασιά που εκπροσωπούν επάξια τον κρητικό αμπελώνα.
Αυτή τη συναρπαστική γαστρονομική και πολιτισμική εμπειρία μοιραζόμαστε με τους αναγνώστες μας στον «Γαστρονόμο» Ιουλίου
Στον Γαστρονόμο που κυκλοφορεί την Κυριακή 9 Ιουλίου, με την «Καθημερινή».
