Όταν συναντά κανείς για πρώτη φορά τον Τζέικομπ Μο, τον 32χρονο Αμερικανό που ζει μεταξύ Σύρου, Αθήνας και Νέας Υόρκης, τον περιμένει μια έκπληξη: μιλάει τα ελληνικά με μια αβίαστη «ελληνικότητα». Και όμως, όταν γυρίζει στα αγγλικά, μετατρέπεται μέσα σε μια στιγμή σε έναν «Αμερικανό στην Ελλάδα». Αυτή η δυαδική του υπόσταση, σε κάθε της έκφανση, μοιάζει πλήρης και αυθεντική. «Έχοντας μεγαλώσει μέσα σε συνεχείς εναλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής, έχω από μικρός εκπαιδευτεί στο να μεταπηδώ εύκολα από το ένα πολιτισμικό πλαίσιο σε άλλο», εξηγεί ο ίδιος, που όταν κινείται στους δρόμους της Ερμούπολης μοιάζει με ντόπιο, κάποιον που όλοι γνωρίζουν και αγαπούν. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στις εξωστρεφείς καταβολές της ίδιας της πόλης, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο, μέσα στα χρόνια, την έχει κάνει ο ίδιος πατρίδα του. Πολυπράγμων και ανήσυχος δημιουργικά, ξεκίνησε πριν από έντεκα χρόνια το Syros International Film Festival (SIFF), ένα διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ με οικουμενική ματιά και εκλεκτικό περιεχόμενο που έχει πλέον γίνει θεσμός στο νησί, ενώ εδώ και τέσσερα χρόνια ηγείται της ΑΜΚΕ «Δίκτυο Αρχιπέλαγος» («Archipelago Network»), μιας ερευνητικής πρωτοβουλίας που με τις δράσεις της προσπαθεί ενεργά να αποτυπώσει, να συλλέξει και να διασώσει ψήγματα πρόσφατου αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού που πάνε να χαθούν.
Όπως θυμάται ο ίδιος, «ψάχνοντας για τις ανάγκες του SIFF να εντοπίσω ιδιωτικά, οικογενειακά βίντεο και ερασιτεχνικές ταινίες που είχαν γυριστεί στο νησί, άρχισαν να με προσεγγίζουν κάποιοι ντόπιοι και να μου λένε “έχω αυτή την ταινία στην αποθήκη του σπιτιού” ή “ο πατέρας μου είχε τραβήξει αυτό το φιλμ”, και κατάλαβα πόσο πολύ υλικό υπάρχει και πως η συλλογή και η επεξεργασία του ξεπερνούσαν τις δυνατότητες του φεστιβάλ». Ζητώντας του να μας δώσει ένα παράδειγμα ανακάλυψης και διάσωσης πολύτιμου αρχειακού υλικού, μας αναφέρει το τρίωρο Super 8 κινηματογραφικό υλικό της οικογένειας Ρηγοπούλου, που βρήκε έπειτα από έρευνα μέσα σε σκονισμένη κούτα στα Αρχεία Κυκλάδων του Γενικού Αρχείου του Κράτους, στην κεντρική πλατεία της πόλης, δίπλα στο ιστορικό δημαρχείο. «Όταν αρχίσαμε να βλέπουμε το υλικό, ήταν σαν ταξίδι στον χρόνο. Τα φιλμ έδειχναν μια συριανή οικογένεια της δεκαετίας του ’60 να πηγαίνει διακοπές στις Κυκλάδες με καράβια της εποχής, στην ουσία απλές οικογενειακές στιγμές, που όμως έδιναν μια καλή γεύση του κλίματος της εποχής. Ψάχνοντας για άλλα παρόμοια αρχεία, κατάλαβα πως, γενικότερα στις Κυκλάδες, ό,τι οπτικοακουστικό υλικό έχει απομείνει κυριολεκτικά δεν έχει που να πάει, συχνά κιόλας πετάγεται στα σκουπίδια».
Διαβάστε περισσότερα στο νέο τεύχος του «Κ» που κυκλοφορεί την Κυριακή 6 Αυγούστου με την «Καθημερινή».
