Ο μέσος άνθρωπος περνά τουλάχιστον το ένα τέταρτο της ζωής του μεγαλώνοντας. Για τα δεδομένα του ζωικού βασιλείου αυτό είναι εξωφρενικό. Ακόμη και οι περισσότερες φάλαινες, τα μακροβιότερα από τα μακρόβια θηλαστικά, χρειάζονται μόλις το 10% του βίου τους για να φτάσουν στο μέγιστο μέγεθός τους. Από μαθηματικής άποψης είμαστε το πιο «καθυστερημένο» πρωτεύον, αν και, από την άλλη πλευρά, κανένα άλλο πρωτεύον δεν μας συναγωνίζεται στην κυριαρχία του πλανήτη. Θα μπορούσε το μυστικό της ανωτερότητας του είδους μας να είναι η βραδύτητα της ανάπτυξής μας; Και, αν ναι, ποιο πιθανό εξελικτικό πλεονέκτημα θα μπορούσε να μας προσφέρει η καθυστερημένη ενηλικίωσή μας;
Η αναζήτηση του μυστικού βρίσκεται στο επίκεντρο της ανθρωπολογίας – της μελέτης των ανθρώπων και της θέσης τους στον κόσμο. Αυτός ο ιδιαίτερα ναρκισσιστικός επιστημονικός κλάδος «πάτησε» πάνω στη γοητεία που ασκούσε η καταγραφή όλων των μορφών ζωής της οικουμένης, η οποία έγινε εντονότερη κατά τη διάρκεια των αποικιακών επεκτάσεων της Ευρώπης του 18ου αιώνα και της αυξανόμενης δημοτικότητας των «φυσικών νόμων» που εξηγούσαν τη λειτουργία του κόσμου με όρους αμετάβλητης αλήθειας. Η πρώιμη ανθρωπολογία κατέγραψε πολιτισμούς και τους έβαλε σε χρονολογική σειρά, συμπεραίνοντας ότι οι κρίσιμες ειδοποιοί διαφορές του ανθρώπου –τα μυστικά της επιτυχίας του– ήταν ο μεγάλος του εγκέφαλος και η ικανότητά του να περπατά όρθιος. Ο,τι είμαστε ως είδος θεωρήθηκε ότι είναι αποτέλεσμα της επιδεξιότητας με την οποία οι πρόγονοί μας έπαιζαν ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος ενάντια στην εξαφάνιση, με μερικούς ανθρωποπίθηκους να αναπαράγονται εις βάρος κάποιων άλλων ανθρωποπιθήκων. Ετσι έχουμε τον Ανθρωπο που Κυνηγά, τον Ανθρωπο που Βάζει Φωτιά, τον Ανθρωπο που Κατασκευάζει Εργαλεία και τα άλλα εξελικτικά αρχέτυπα που μας λένε ότι ο λόγος που είμαστε όπως είμαστε οφείλεται σε μια σειρά τεχνολογικών επιτευγμάτων.
Διαβάστε περισσότερα στο νέο τεύχος του «Κ» που κυκλοφορεί την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου με την «Καθημερινή».
