Για τον Καρτέσιο, Γάλλο φιλόσοφο και μαθηματικό του 17ου αιώνα, μόνο ο άνθρωπος είχε σημασία. Πίστευε ότι τα ζώα δεν είναι παρά μηχανές, χωρίς νου και βούληση. Σήμερα πλέον ξέρουμε καλά πόσο λανθασμένη και άδικη ήταν αυτή η αντίληψη. Τα ζώα διαθέτουν εξυπνάδα, συναισθηματική νοημοσύνη, ικανότητα αξιολόγησης, οργάνωσης και συνεργασίας. Όλες αυτές τις αρετές τις αναγνωρίζουμε έως έναν βαθμό στα πιο κοντινά μας τετράποδα, τις γάτες και τους σκύλους. Μέχρι εκεί φτάνει η αποδοχή της αξίας τους. Τα υπόλοιπα, ιδιαίτερα τα ζώα εργασίας και τα παραγωγικά, αντιμετωπίζονται αποκλειστικά ως εργαλεία και τροφή. Είναι χρήσιμα μόνο όσο μας υπηρετούν και γεμίζουν το πιάτο μας. Όσο για την άγρια πανίδα; Η άγνοια γι’ αυτές τις μορφές ζωής προκαλεί τον φόβο και την αδιαφορία.
Οι άνθρωποι που φιλοξενούνται στο «Κ» μάς αφηγούνται την ιστορία μερικών από αυτά τα «άλλα ζώα»: της Μέριλιν, μιας γουρουνίτσας που γλίτωσε από το σφαγείο και προσφέρει την αγάπη της σε ζώα και ανθρώπους μιας φάρμας στην Εύβοια· της Φράνκι, που αποδεικνύει πως και τα κουνέλια μπορούν να είναι υπέροχα ως κατοικίδια· της Μόργκαν, που, αν και παπαγαλίνα, είναι αρχηγός της αγέλης στο καταφύγιο της Ένωσης Ζωοφίλων Θήρας· της Σεμέλης, μιας γαϊδούρας από την Ύδρα που δεν έχει τη διαχρονική μοίρα των ιπποειδών· του Νίνο, ενός κατσικιού από τις Σέρρες που ίσως κάνει αρκετούς να συνειδητοποιήσουν πόσο φρικτά φερόμαστε και σ’ αυτό το είδος.
«Πολλοί άνθρωποι ταξιδεύουν για να διευρύνουν τους ορίζοντές τους και να αποκτήσουν καινούργιες εμπειρίες, καθώς και για να γνωρίσουν νέους πολιτισμούς. Ωστόσο, δίπλα μας υπάρχουν αναρίθμητοι πολιτισμοί τους οποίους μπορούμε να ανακαλύψουμε – από μυρμήγκια, περιστέρια και γάτες μέχρι κουνέλια και αγελάδες, εξαρτάται πού ζει κανείς», γράφει η Εύα Μέιερ στο βιβλίο της Οι γλώσσες των ζώων (εκδ. Καστανιώτη). Έχει δίκιο. Τα ζώα, όλα τα ζώα, χωρίς εξαιρέσεις και αστερίσκους, αποτελούν ένα παράλληλο σύμπαν ευφυΐας, κοινωνικότητας και ενσυναίσθησης: στο χέρι μας είναι να το εξερευνήσουμε και να διδαχθούμε από αυτό.
Διαβάστε περισσότερα στο νέο τεύχος του «Κ» που κυκλοφορεί την Κυριακή 1 Οκτωβρίου με την «Καθημερινή».
