Τα περισσότερα από τα προϊόντα που αγοράζουμε περιέχουν πλαστικό: συσκευασίες, καλλυντικά, καλαμάκια… Στην πλειονότητά τους είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να χρησιμοποιούνται μόνο για μία φορά, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στις χωματερές και στις ακτές.
Οι ωκεανοί της Γης αποτελούν ένα δίκτυο ρευμάτων που κάνουν το νερό να κυκλοφορεί σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για πέντε, αργής περιστροφής, δίνες (gyres). Σε αυτές τις δίνες, που κάνουν βόλτα παντού στον πλανήτη μας, συγκεντρώνονται μεγάλες ποσότητες πλαστικού. Και επειδή το υλικό αυτό έχει ως βάση το πετρέλαιο, έχει και μεγάλη αντοχή. Έτσι, τα απορρίμματα θα παραμείνουν στις θάλασσες για πολλές δεκαετίες.
Στους ωκεανούς, τα επιπλέοντα πλαστικά διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια από το ηλιακό φως και τα κύματα. Ποτέ όμως δε βιοδιασπώνται ή εξαφανίζονται εντελώς. Αυτά τα σωματίδια πλαστικού λειτουργούν σαν «σφουγγάρια» για τοξικές ουσίες, όπως τα εντομοκτόνα. Μάλιστα, ένα μικροσωματίδιο πλαστικού μπορεί να είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο τοξικό από το νερό που το περιβάλλει.
Τα ψάρια, οι χελώνες, ακόμη και οι φάλαινες τρώνε πλαστικό, από το οποίο μπορεί να αρρωστήσουν ή ακόμη και να πεθάνουν. Άλλες φορές, πάλι, τα θαλάσσια ζώα παγιδεύονται στο πλαστικό και παθαίνουν ασφυξία. Επιπλέον, το πλαστικό που καταναλώνεται από τα ψάρια «ανεβαίνει» σιγά σιγά στην τροφική αλυσίδα και φτάνει έως τον άνθρωπο όταν καταναλώνει θαλασσινά. Από τη θαλάσσια ρύπανση απειλούνται εκατοντάδες είδη. Εξίσου απειλείται και η επιβίωση της ίδιας της θάλασσας.
5 Gyres, όσες και οι ωκεανοί
Η 5 Gyres είναι μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που κάνει έρευνες για τη ρύπανση των θαλασσών και εκπονεί προγράμματα για την καταπολέμησή της. «Οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι, όταν μιλάμε για θαλάσσια ρύπανση, εννοούμε μόνο πλαστικά μπουκάλια ή σακούλες που επιπλέουν. Όμως, μεγάλο μέρος τους διασπάται σχετικά σύντομα και μετατρέπεται σε μια “ύπουλη” μορφή ρύπανσης», εξηγεί η Άννα Κάμινς, ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης.
Στη 16η ερευνητική αποστολή τους, με την ονομασία S.E.A. Change (Science, Education, Activism), συγκέντρωσαν δείγματα από τον Ατλαντικό ωκεανό. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, περίπου 3 τρισεκατομμύρια κομμάτια πλαστικού επιπλέουν στις θάλασσες όλου του κόσμου. Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι πρόκειται για κομμάτια τόσο μικροσκοπικά, που το μέγεθός τους δεν ξεπερνά έναν κόκκο ρυζιού. Οι κολυμβητές και οι σέρφερ, άθελά τους, απορροφούν ποσότητες αυτού του πλαστικού. Στη συγκεκριμένη αποστολή, το 20% των ψαριών που εξετάστηκαν βρέθηκαν να έχουν πλαστικό στο πεπτικό τους σύστημα!
Στην 5 Gyres υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικό να απαγορευτεί η χρήση των μικροσωματιδίων σε προϊόντα προσωπικής υγιεινής. Τι εννοούν; Σε προϊόντα όπως οδοντόκρεμες, σαπούνια, καθαριστικά προσώπου κ.ά. χρησιμοποιούνται μικροσκοπικές «μπαλίτσες» πλαστικού, παράγωγα συνήθως πετρελαίου, όπως το πολυαιθυλένιο ή το πολυπροπυλένιο. Προτείνουν, λοιπόν, την αντικατάστασή τους από βιοδιασπώμενα, φυσικά εναλλακτικά υλικά, όπως αμύγδαλα, θαλάσσια άλατα ή αλεσμένα κουκούτσια από βερίκοκο.
