Τζουμέρκα
Τα Τζουμέρκα, η Κακαρδίτσα, το Περιστέρι, από τα επιβλητικότερα βουνά της Ελλάδας, καθηλώνουν. Οι βαθιές χαράδρες κόβουν την ανάσα και ο ήχος των νερών, που ξεχύνονται από παντού και ρέουν προς τον Άραχθο, σε συντροφεύει αδιάκοπα. Σε αυτό το έτσι κι αλλιώς συγκλονιστικό σκηνικό, το Συρράκο και οι Καλαρρύτες «αντανακλούν» την πέτρα που ασημίζει μοναδικά στο φως. Χτίστηκαν μεταξύ 14ου και 15ου αιώνα από Βλάχους ποιμένες. Οι Βλάχοι κάτοικοί τους, έχοντας εξασφαλίσει ειδικά προνόμια και την προστασία της Βαλιδέ σουλτάνας και χάρη στο περίφημο εμπορικό τους δαιμόνιο, έφεραν πλούτο στα χωριά, καθώς διακινούσαν κτηνοτροφικά προϊόντα και ιδιαίτερα εμπορεύματα στην κατασκευή των οποίων είχαν εξειδικευτεί: οι Συρρακιώτες στις αδιάβροχες βλάχικες κάπες, οι Καλαρρυτινοί στην ασημουργία (οι οικογένειες Nessi και Bulgari ήταν από εδώ). Σήμερα είναι δύο από τα ομορφότερα χωριά της Ελλάδας, πιο «χωριό» οι Καλαρρύτες, πιο «σκηνικό» το Συρράκο, και τα δύο με πέτρινα γεφύρια, πέτρινα σπίτια με στέγες από πλάκες σχιστόλιθου, καλντερίμια, βρύσες, νερόμυλους, όλα σοφά μελετημένα, συνοδευόμενα από μια μοναδική αίσθηση απομόνωσης, ίσως λόγω των ελάχιστων κατοίκων και της εξαιρετικά ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, που σε κάνει να νιώθεις αληθινός εξερευνητής, παρότι πλέον τα συγκεκριμένα χωριά είναι πασίγνωστα.
Βόλτα στο Συρράκο
Μπείτε στο Συρράκο πεζή από την παραδοσιακή πέτρινη πύλη Λεύκα. Στο καλντερίμι θα δείτε με το καλημέρα δύο γεφυράκια, την πηγή της Φαντανίτσας και τον νερόμυλο. Ο περίπατος εντός του χωριού φανερώνει αναστηλωμένα αρχοντόσπιτα με τοξωτές εισόδους, πέτρινες βρύσες και την πηγή Γκούρα με τον θόλο. Δείτε, επίσης, τον ναό του Αγίου Νικολάου με ξυλόγλυπτο τέμπλο Μετσοβιτών ταλιαδόρων και χρυσοΰφαντο ρωσικό επιτάφιο και το σπίτι του Κώστα Κρυστάλλη με ενδιαφέρουσα λαογραφική έκθεση.
Διαδρομές στους Καλαρρύτες
Σεργιάνι στα καλντερίμια των Καλαρρυτών, με τα πότε αναστηλωμένα, πότε ερειπωμένα πέτρινα σπίτια και τις κρήνες (Γκούρας, Νέσση, Μπάλτας, Γκόντρου κ.ά.), χάζι στην πλατεία με το καφενεδάκι και σε περίοπτη θέση, στην είσοδο του χωριού, ο Άγιος Νικόλαος του 15ου αιώνα υπό αναστήλωση, με ξυλόγλυπτα από Μετσοβίτες τεχνίτες και εκκλησιαστικά είδη Καλαρρυτινών ασημουργών. Όλοι βέβαια καταλήγουν στον διάσημο πια Ναπολέοντα και στο καφενείο-παντοπωλείο-ξενώνα για εκλεκτό φαγητό και ωραίες κουβέντες και τραγούδια (τηλ. 6972-265961).
Με τα πόδια
Περπατήστε οπωσδήποτε το υπέροχο καλντερίμι μιας ώρας που ενώνει Συρράκο και Καλαρρύτες μέσω της χαράδρας του Καλαρρύτικου. Ένα άλλο μονοπάτι από τους Καλαρρύτες οδηγεί στο γεφύρι και κατόπιν στον νερόμυλο Κουιάσας, με τον καταρράκτη και τη βάθρα. Από αυτό γινόταν η επικοινωνία των Καλαρρυτών με τα Γιάννενα μέχρι τη δεκαετία του 1990, οπότε διανοίχθηκε ο δρόμος.
Προσκύνημα στη Μονή Κηπίνας
Πρόκειται για μια αετοφωλιά χτισμένη το 1212 μέσα στον βράχο-σπήλαιο του φαραγγιού του Καλαρρύτικου. Αφού περάσετε τη μικρή κινητή γέφυρα που προστάτευε από τους επίδοξους εισβολείς, θα δείτε στο μισοσκόταδο το κατάγραφο καθολικό με το περίτεχνο τέμπλο, τα κελιά και το ωραίο αρχονταρίκι (ανοιχτά καθημερινά, 10.00-17.00).
Ώρα για δράση
Για τους περιπετειώδεις υπάρχουν χωμάτινες διαδρομές στην Κακαρδίτσα και στο Περιστέρι. Εκείνη που από το Συρράκο οδηγεί στους Αγίους Αποστόλους έχει εκπληκτική θέα στα Ιωάννινα και καταλήγει στη βάση της κορυφής Τσουκαρέλα. Επίσης, πεζοπορία έως το μοναστήρι Βύλιζα (από Καλαρρύτες ή Ματσούκι), βόλτα στο βλαχοχώρι Ματσούκι με τον καταρράκτη και τη νεροτριβή ή προς τον Άραχθο, στο τετράτοξο γεφύρι της Πολιτσάς, από όπου ξεκινά η διαδρομή ράφτινγκ έως το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας (Active Nature, τηλ. 6937-667799).
Ζαγόρι
Το Ζαγόρι έχει όλο το «πακέτο». Έχει πλούσια φύση: με τις ψηλές κορυφές της Τύμφης, ποτάμια σαν τον Βοϊδομάτη, φαράγγια σαν του Βίκου, πυκνά δάση, εντυπωσιακά πετρώματα. Δεν είναι τυχαίο το ότι αποτελεί ένα από τα επτά Γεωπάρκα της UNESCO στην Ελλάδα και εθνικό δρυμό (Βίκου – Αώου). Έχει αρχιτεκτονική: σαράντα έξι ολοπέτρινα χωριά, με αρχοντικά φτιαγμένα από πέτρες «κουμπωμένες» άψογα μεταξύ τους και με σκεπές από πλάκες σχιστόλιθου, περισσότερα από εκατό γεφύρια και τις Σκάλες, τα σοφά κατασκευασμένα λιθόστρωτα δρομάκια που ένωναν κάποτε τα χωριά. Έχει εξαιρετική κουζίνα, βασισμένη στη σοφή οικιακή οικονομία που ανέπτυξαν οι παλιοί αξιοποιώντας τα υλικά της φύσης και της ιδίας παραγωγής. Και πλέον έχει και άψογες υπηρεσίες προς τους επισκέπτες, με καλόγουστους ξενώνες, σηματοδοτημένα μονοπάτια και δραστηριότητες, εστιατόρια με ηπειρώτικες γεύσεις. Έχει επίσης μοναδικά τοπία, γοητευτική ομίχλη, τεράστιες αποστάσεις λόγω του ανάγλυφου, πολύ κόσμο και πούλμαν στα τουριστικά χωριά, αλλά και τη γνησιότητα των ορεινών κοινοτήτων στα λιγότερο ανεπτυγμένα. Και πολλούς λόγους για να έρχεται κανείς ξανά και ξανά.
Τα χωριά του Ζαγορίου
Κάντε βόλτα στο κοσμικό Μεγάλο Πάπιγκο με θέα στους επιβλητικούς Πύργους της Αστράκας, το πρώτο χωριό που αναπτύχθηκε τουριστικά. Εξίσου δημοφιλές το Μονοδένδρι – αξίζει να έρθετε για την ωραία θέα στη χαράδρα του Βίκου από τη Μονή Αγίας Παρασκευής και τη θέση Οξιά, μακρύτερα. Πανέμορφα και ήπια ανεπτυγμένα η Βίτσα και το Δίλοφο, αλλά ανακαλύψτε και τα λιγότερο γνωστά Κουκούλι (πιείτε βότανα στο καφενείο Βικογιατρός και δείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Λαζαρίδη) και Καπέσοβο, με ιδιαίτερη γοητεία και ωραίο καφενείο. Φτάστε ως το απομονωμένο Βραδέτο για τη θέα στον Βίκο από την Μπελόη και στο μακρινό Τσεπέλοβο, με τη Μονή Ρογκοβού.
Σκάλες και γεφύρια
Σαν προέκταση της φύσης, τα φημισμένα γεφύρια και οι Σκάλες αποτελούν μικρά αρχιτεκτονικά θαύματα. Πιο όμορφες Σκάλες είναι της Βίτσας και του Βραδέτου. Στα αμέτρητα γεφύρια η επιλογή είναι δυσκολότερη. Για να δείτε μερικά μαζεμένα, κατευθυνθείτε στους Κήπους: Κόκκορη, Καλογερικό, Κοντοδήμου, Μύλου και τα μικρά του Αγίου Μηνά και του Καπετάν Αρκούδα είναι αυτά που πιο εύκολα θα εντοπίσετε.
Δραστηριότητες στη φύση
Σπάνια περίπτωση ποταμού όπου μπορείς να κάνεις rafting όλο τον χρόνο, ο Βοϊδομάτης είναι ιδανικός για αρχάριους. Ανάλογα με τις συνθήκες, γίνεται canyoning, ποδήλατο βουνού, river trekking ή χιονορακέτες. Ωραιότερη δραστηριότητα είναι πάντα η πεζοπορία: Ανάλογα με την εποχή, διασχίστε τη χαράδρα του Βίκου και ανεβείτε στη Δρακόλιμνη της Τύμφης, εναλλακτικά δοκιμάστε τη μαγευτική διαδρομή Γέφυρα Αρίστης-Γέφυρα Κλειδωνιάς, δίπλα στον Βοϊδομάτη, ή εκείνη γύρω από τους Κήπους με τα γεφύρια (τηλ. 6944-750009, trekking.gr).
Ζωή όπως παλιά
Σε έναν τόπο που συνεχίζει σε αξιόλογο βαθμό να διατηρεί έναν παραδοσιακό τρόπο ζωής, η Λένα, ο Κώστας και ο Λάκης έδωσαν τη δυνατότητα στους επισκέπτες να γίνουν κοινωνοί του. Με έδρα τη φάρμα και τον ξενώνα Ρόκκα στον Ελαφότοπο, θα φροντίσετε ζώα, θα συλλέξετε καρπούς, θα φτιάξετε το γεύμα σας, θα μάθετε την τέχνη του αργαλειού και κυρίως τον κύκλο του μαλλιού – τα στάδια από το πρόβατο έως το χρωματιστό νήμα (τηλ. 6942-485213).
Λουκούλλεια γεύματα
Άγρια μανιτάρια και βότανα εμπλουτίζουν τις συνταγές, δυναμωτικοί τραχανάδες και σούπες, πίτες όλων των ειδών, βιολογικά λαχανικά, γαλακτοκομικά και κρεατικά ντόπιων κτηνοτρόφων. Καθίστε για φαγητό στα Άστρα (τηλ. 26530-42108, Μεγάλο Πάπιγκο), στον Θουκυδίδη (τηλ. 6979-983798, Καπέσοβο) και στον Δία (τηλ. 26530-41257, Μικρό Πάπιγκο).
Μέτσοβο
Η οργιώδης βλάστηση, τα όμορφα καλντερίμια, οι ντόπιες με τις κεντημένες στολές, τα κρεμασμένα ξυλόγλυπτα, οι ήχοι από τις καμπάνες, τα πετρόχτιστα σπίτια κάνουν το Μέτσοβο έναν τόπο θαυμάτων. Τον χειμώνα, οι καμινάδες καπνίζουν ασταμάτητα μέσα στην παχιά ομίχλη. Την άνοιξη και το καλοκαίρι, το χωριό λάμπει από τον ήλιο που το λούζει στα 1.160 μ. υψόμετρο. Κυπαρίσσια, έλατα, βελανιδιές και αγριοκαστανιές χαρίζουν δροσιά στον παραδοσιακό οικισμό, ενώ την κεντρική πλατεία και την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στεφανώνουν πλατάνια. Το Μέτσοβο άνθησε χάρη στις οικογένειες γηγενών ευεργετών, όπως του Αβέρωφ-Τοσίτσα, οι οποίοι άφησαν μεγάλη κληρονομιά που επενδύθηκε σε τέχνες, γράμματα και επιστήμες. Ένα λαογραφικό μουσείο-παράθυρο στην Ιστορία, μια σημαντική πινακοθήκη, δύο βιβλιοθήκες, πολλές οικοτεχνίες, υφαντική και αξιόλογη πρωτογενής παραγωγή –κρασί, αποστάγματα και τυροκομικά– δίνουν πολλούς λόγους στους Μετσοβίτες να μην αποχωρίζονται την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Η ανάπτυξη του τουρισμού ήταν επακόλουθο της πλούσιας και αναλλοίωτης παράδοσης, του αυθεντικού χρώματος του Μετσόβου. Με καταλύματα για κάθε γούστο, δωρική, αυθεντική γαστρονομία και δραστηριότητες για κάθε ηλικία –από θρησκευτικό τουρισμό μέχρι τροφοσυλλογή στα δάση της Πίνδου και χειμερινό σκι–, το χωριό μαγεύει τους επισκέπτες, οι οποίοι το τιμούν ξανά και ξανά.
Μικροί μεγάλοι στα χιόνια
Τον χειμώνα, στο Χιονοδρομικό Κέντρο Ανηλίου, περίπου 25 λεπτά από το Μέτσοβο, λειτουργεί ένα γουστόζικο σαλέ με θέα στις πίστες. Οι χιονοδρόμοι έχουν στη διάθεσή τους ένα διθέσιο lift, δύο συρόμενα και ένα baby lift, όπως και έλκηθρα και snowmobiles (τηλ. 26512-00520, aniliopark.gr). Στη θέση Πολιτσιές λειτουργεί μικρό χιονοδρομικό κέντρο, όπου μπορείτε να ενοικιάσετε εξοπλισμό σκι και να κάνετε μαθήματα ή βόλτες στις πίστες του. Τέλος, στη θέση Καρακόλι βρίσκεται το παλαιότερο lift της χώρας, από το 1968. Παρόλο που δεν είναι πάντα ανοιχτό, αν βρεθείτε στην περιοχή τον χειμώνα, αξίζει να το επισκεφθείτε –αφού επιβεβαιώσετε ότι λειτουργεί (τηλ. 26560-41345)–, καθώς ο εναέριος αναβατήρας του προσφέρει μια αξέχαστη εμπειρία θέασης.
Ζωή όπως παλιά
Στο Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου, μέσα από μια βιωματική ξενάγηση, θα ταξιδέψετε στον χρόνο και θα νιώσετε πως ο οικοδεσπότης μόλις ανέβηκε από το παλιό κατώγι για να υποδεχτεί τους καλεσμένους του στον οντά με τα παραδοσιακά υφαντά και τα κεντήματα. Βυζαντινές εικόνες, βιβλία, ξυλόγλυπτα, εργαλεία, όλα καλοδιατηρημένα, κρατούν την ατμόσφαιρα ενός παλιού μετσοβίτικου σπιτιού ζωντανή (τηλ. 26560-41084, metsovomuseum.gr).
Ένας κήπος-δάσος
Θα χρειαστείτε πέντε λεπτά περπάτημα από την κεντρική πλατεία του Μετσόβου για να φτάσετε στον Αβερώφειο Κήπο. Εδώ, σε έκταση 10 στρεμμάτων αναπτύσσεται η χλωρίδα της Πίνδου. Πεύκα, οξιές, έλατα, κράταιγοι, πολλά φυτά και λουλούδια που ευδοκιμούν στην περιοχή δημιουργούν ένα οικοσύστημα εντός του χωριού. Στη μία πλευρά του κήπου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, μια πανέμορφη εκκλησία με ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικόνες που χρονολογούνται από τις αρχές του 18ου αιώνα.
Σπουδή στη νεοελληνική τέχνη
Αντιπροσωπευτικά έργα των σημαντικότερων Ελλήνων εικαστικών αφηγούνται την ιστορία της νεοελληνικής τέχνης από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα, προσελκύοντας επισκέπτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ στέγασε εδώ την ιδιωτική συλλογή του με έργα Ελλήνων εικαστικών (ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική), δημιουργώντας ένα σπουδαίο μουσείο-σημείο αναφοράς (τηλ. 26560-41210, averoffmuseum.gr).
Μια ιδιαίτερη εμπειρία οινοτουρισμού
Η ξενάγηση στο οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ διαρκεί περίπου 40 λεπτά, με μια ολοζώντανη αφήγηση μέσα σε σκοτεινούς διαδρόμους και κελάρια και με χρήση ψηφιακών μέσων, για να καταλήξει στο μπαρ με τον πολυφωτογραφημένο κόκκινο τοίχο. Εδώ, γεμάτοι νέες οινικές γνώσεις, θα δοκιμάσετε κάποια από τα καλοφτιαγμένα κρασιά τους από τις σειρές Inima και Κατώγι. Η τελευταία ξενάγηση γίνεται στις 15.00 και για όλες απαιτείται κράτηση (τηλ. 26560-42505, katogiaveroff.gr).
Φυσιολατρία και περιηγήσεις
Αν αγαπάτε το περπάτημα και τις εξερευνήσεις στη φύση, στο Μέτσοβο βρίσκεται το μονοπάτι Ursa Trail, με πιστοποίηση από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Πεζοπορίας. Εκεί διεξάγεται και ορεινός μαραθώνιος, συνήθως κάθε Μάιο. Ήπιες δραστηριότητες, προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε ενδιαφερομένου, διοργανώνει ο Λευτέρης Φάφαλης, βετεράνος χιονοδρόμος και δρομέας αντοχής με τέσσερις ολυμπιακές συμμετοχές, μέσα από την εταιρεία του Go Active (goactive-metsovo.gr). Πεζοπορικές εκδρομές, βόλτα με ηλεκτρικά ποδήλατα γύρω από τη λίμνη Αώου, sup ή κανό και canyoning είναι μόνο μερικές από τις διαθέσιμες υπηρεσίες. Αξίζει, τέλος, να οδηγήσετε έως το Ανθοχώρι, 12 χλμ. από το Μέτσοβο, και να επισκεφθείτε το Μουσείο Υδροκίνησης που λειτουργεί στο χωριό. Παραδοσιακοί νερόμυλοι και νεροτριβές επανήλθαν σε λειτουργία μετά από χρόνια. Στον ίδιο χώρο λειτουργεί καφέ-ταβέρνα, το Μαντάνι (τηλ. 6948-670997).
