Όπως συμβαίνει με πολλούς αξιόλογους προορισμούς, το Haut-Marais στο 3ο διαμέρισμα του Παρισιού, στη Δεξιά Όχθη του Σηκουάνα, είναι ικανό να κρύψει τη χάρη του μέχρι να συντονιστείς με την ατμόσφαιρα και τον ιδιαίτερο ρυθμό του. Τριγυρνούσα για χρόνια στην περιοχή, κυρίως για να παρακολουθήσω επιδείξεις μόδας στην τεράστια, σκεπαστή αίθουσα της αγοράς Carreau du Temple, γκρινιάζοντας καθώς αγωνιζόμουν να ισορροπήσω στα λιθόστρωτα στενά με τα τακούνια μου. Φίλε αναγνώστη, τα έκανα όλα λάθος.
Η κάποτε αριστοκρατική γειτονιά, που χτίστηκε μέσα στον βάλτο του Παρισιού (αυτή είναι η κυριολεκτική σημασία του marais), είχε τη φήμη μιας από τις φτωχότερες της πόλης, πλην όμως οι Παριζιάνοι τής έδιναν πάντα περίοπτη θέση στην καρδιά τους. Το Marais δεν ισοπεδώθηκε για να ξαναχτιστεί από τον Haussmann και να δώσει τη θέση του σε μεγάλες λεωφόρους (σε αντίθεση με ό,τι συνέβη σε μεγάλο μέρος της πόλης). Σήμερα, οι πυκνοδομημένοι δρόμοι του σφύζουν από ενέργεια και ζωή. Όμορφα σπίτια ιστορικής σημασίας (καθένα από τα οποία βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο ξεθωριασμένης μεγαλοπρέπειας) φιλοξενούν πλέον χιπ μπαρ και concept stores, χωρίς αυτό να αφαιρεί κάτι από την κανονικότητα της γειτονιάς, στην οποία εργάζεται πολύς κόσμος. Εδώ θα βρείτε μια σειρά από παλιομοδίτικα ραφτάδικα, μαζί με μικροσκοπικά ατελιέ κοσμημάτων και εργαστήρια επεξεργασίας δέρματος, που μόλις διακρίνονται πίσω από σκονισμένα παράθυρα, μέρος κι αυτά της γοητείας της συνοικίας.
Νέες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις
Για τη σημερινή μου επίσκεψη απαρνήθηκα τις ψηλοτάκουνες γόβες μου, για να φτάσω στην περιοχή με το μετρό (σταθμός La République). Σας προτρέπω να κάνετε το ίδιο. Επιτρέψτε μου, επίσης, να σας προτείνω να επιλέξετε για τη βόλτα σας ένα απόγευμα μεσοβδόμαδα –γιατί τα Σαββατοκύριακα επικρατεί πανικός–, χωρίς να έχετε τίποτε άλλο στο πρόγραμμα πέρα από διάθεση για εξερεύνηση. Θέλω να ξεκινήσω την περιπέτειά μου στο Haut-Marais (βόρειο Marais) από τη Rue Béranger, η οποία αποτελεί τον νεότερο καλλιτεχνικό κόμβο του Παρισιού. Πρώτη μου στάση η Bim Bam Gallery (23 Rue Béranger), η οποία άνοιξε μόλις πέρυσι και παρουσιάζει τη δουλειά δημιουργών που σπάνια συναντάς σε γαλλικές γκαλερί. Ο διευθυντής, Baimba Kamara, είναι φιλόξενος και ανοίγει εύκολα συζήτηση. Απολαμβάνω τους σαγηνευτικούς πίνακες της νεαρής Βρετανίδας εικαστικού Amy Steel, ενώ τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, μία ακόμη καλλιτέχνιδα, η Lauren Januhowki, της οποίας τα έργα σε ύφασμα εξερευνούν τις θηλυκότητες μέσα από ένα μοντέρνο πρίσμα, θα ανήκει στο ενεργητικό της γκαλερί, με τα έργα της να κοσμούν τους τοίχους της. Θα επιστρέψω σίγουρα.
Λίγο πιο κάτω βρίσκονται οι δύο θηριώδεις χώροι της 193 Gallery (στους αριθμούς 24 και 21 της Rue Béranger, σε αντίθετες πλευρές του δρόμου), που στεγάζονται, αντίστοιχα, σε ένα πρώην χρυσοχοείο-κοσμηματοπωλείο και σε ένα τυπογραφείο. Η 193 Gallery είναι η πρώτη της νέας φουρνιάς σύγχρονων γκαλερί που εγκαταστάθηκε στον συγκεκριμένο δρόμο (άνοιξε τον πρώτο χώρο της στον αριθμό 24 το 2020). Την ημέρα που την επισκέπτομαι, φιλοξενεί τη μεγάλης κλίμακας ατομική έκθεση La Memoire du Monde, που παρουσιάζει το έργο του καλλιτέχνη Hyancinthe Ouattara από την Μπουρκίνα Φάσο. Είναι μια έκθεση-πρόκληση για τον θεατή. Στην απέναντι πλευρά του δρόμου, με αιφνιδιάζει το έργο του Simón Vega από το Ελ Σαλβαδόρ, ο οποίος παρουσιάζει κράνη υπερηρώων κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα σκουπίδια παραλίας, καθώς και φωτογραφίες που απεικονίζουν μεγαλύτερα έργα του (ρεπλίκες ενός διαστημικού δορυφόρου φτιαγμένες από υλικά χωρών του Τρίτου Κόσμου). Η δουλειά του είναι εξαιρετική, όπως και το προσωπικό της Bim Bam, που κάθεται χαλαρά ανάμεσα στα έργα τέχνης. Όπως με ενημερώνουν, το όραμα του διευθυντή César Levy είναι να δημιουργήσει μια ανοιχτή γκαλερί που θα προσκαλεί τον κόσμο προς τα μέσα. «Γι’ αυτό παίζουμε μουσική!», εξηγούν με νόημα. Οι επόμενες εκθέσεις που αναμένονται στην 193 Gallery είναι του Καμερουνέζου Enfant Précoce, τα έργα του οποίου θα καταλάβουν τους τοίχους της Rue Béranger 21, ενώ συγχρόνως στον αριθμό 24 θα παρουσιαστεί η αφηρημένη τέχνη της Valentina Canseco. Σύντομο υστερόγραφο: όσο είστε εδώ, μην παραλείψετε ένα πέρασμα από το concept store Twins (7 Rue Béranger), που αγαπά τα ξεχωριστά γαλλικά brands και αποτελεί ιδανική επιλογή για δώρα με άποψη.
Μόλις ένα τέταρτο με τα πόδια από αυτούς τους συναρπαστικούς νέους χώρους σύγχρονης τέχνης, θα βρείτε το υπέροχο Μουσείο Πικάσο (5 Rue de Thorigny), το οποίο έχει επίσης μια φρέσκια προσέγγιση όσον αφορά την επιμέλεια, αφού πρόσφατα προσκάλεσε τον Βρετανό σχεδιαστή Paul Smith να καταθέσει την εκλεκτική του ματιά. Η τρέχουσα έκθεση Dans l’appartement de Léonce Rosenberg. De Chirico, Ernst, Léger, Picabia… διαρκεί μέχρι τις 24 Μαΐου. Όποτε κι αν επισκεφθείτε το μουσείο, προτείνω να πάρετε το ασανσέρ για το Café On The Roof, που προσφέρει γεύσεις απλές σε τιμές λογικές. Είτε επιλέξετε να φάτε είτε όχι, αφιερώστε λίγο χρόνο για να ατενίσετε τον ορίζοντα, απολαμβάνοντας το αγαπημένο σας ρόφημα.
Επιλεγμένα στέκια για φαγητό
Όμως, σοβαρά, πού τρώμε μεσημεριανό; Κοντά στο Μουσείο Πικάσο θα βρείτε τα κομψά, αγαπημένα, τσεκαρισμένα από τον ιστότοπο Goop, στέκια Glou (101 Rue Vieille du Temple) και Breizh (109 Rue Vieille du Temple). Το δεύτερο, μάλιστα, ειδικεύεται στις galettes (κρέπες). Ωστόσο, οι φίλοι μου από το Marais με διαβεβαιώνουν ότι για να φάμε σαν ντόπιοι πρέπει να συναντηθούμε στη σκεπαστή αγορά τροφίμων Le Marché Des Enfants Rouges (Rue Charlot 37), την παλαιότερη στην πόλη, η οποία χρονολογείται στον 17ο αιώνα. Και πιο συγκεκριμένα, στο ιαπωνικό food bar Chez Taeko. Αυτή αποδεικνύεται μια πολύ καλή συμβουλή. Η ουρά στον πάγκο μπορεί να σας κουράσει, γι’ αυτό καλύτερα σπρώξτε τη διάφανη κουρτίνα από βινύλιο και βρείτε ένα άνετο σημείο για να καθίσετε και να παραγγείλετε από το μενού του μαυροπίνακα. Το φαγητό είναι θεσπέσιο, ακόμα και όταν πρόκειται για κάτι τόσο απλό όσο η τεμπούρα λαχανικών (ως χορτοφάγος, έχω μεγάλη εμπειρία στα μουσκεμένα, άνοστα τηγανητά λαχανικά).
Υπάρχει μια ξεκάθαρη ιαπωνική αύρα σε μερικά από τα πιο πολυσύχναστα μαγαζιά για φαγητό και ποτό του Haut-Marais. Στο Pontochoux (18 Rue du Pont aux Choux) «κόλλημα» όλων είναι το ιαπωνικό κάρι, πιάτο που οι θαμώνες δεν χορταίνουν. Δροσερά πρόσωπα με ατημέλητα, πλατινέ μαλλιά και μακριά balloon τζιν κάθονται σε πλαστικά τελάρα και μοιάζουν έτοιμα να ξεχυθούν στον δρόμο, λες και συμμετέχουν σε κάποιο αυθόρμητο πιτζάμα πάρτι. Αντ’ αυτού, επιλέγω το Umami Matcha Café (22 Rue Béranger), για το οποίο μπορώ να εγγυηθώ ότι προσφέρει πεντανόστιμα κέικ μαρμπρέ και matcha λάτε. Η τεράστια ποικιλία από μπουκάλια σόγιας και σάκε, μάλιστα, είναι τοποθετημένη σε κομψά φωτισμένα ράφια, παραπέμποντας σε εκθέματα γκαλερί τέχνης.
Κομψές αγορές, αναπάντεχοι χώροι
Στην εποχή των διαδικτυακών αγορών, όπου μία από τις απλές απολαύσεις της ζωής, όπως αυτή του window shopping, μοιάζει παρελθόν, είναι υπέροχο να ανακαλύψετε τις όμορφες μπουτίκ και τα concept stores του Haut-Marais. Ευχαριστηθείτε τις αγορές σας γεμάτοι περιέργεια και μην ντραπείτε να μπείτε στα μαγαζιά. Στη βόλτα μου μετά το γεύμα σκοντάφτω πάνω στο Histoires de Parfums (11 Rue du Roi Doré), όπου η πρόσκληση να διαλέξω ένα άρωμα με βάση τις λογοτεχνικές μου προτιμήσεις –το κατάστημα είναι σχεδιασμένο σαν «οσφρητική βιβλιοθήκη»– είναι πολύ δελεαστική για να αντισταθώ. Ο κομψός brand ambassador, Stanislas Marchal, με ξεναγεί στον χώρο. Φεύγοντας κρατώ στα χέρια μου μικροσκοπικά φιαλίδια με τα πιο δημοφιλή αρώματα της μπουτίκ. (Την ώρα που πληκτρολογώ αυτές τις γραμμές «φοράω» το 1969, που αντιπροσωπεύει τη σεξουαλική επανάσταση, με νότες λευκού μόσχου και σαγηνευτικής σοκολάτας. Ποιος λέει όχι σε αυτή τη μυρωδιά;)
Κανείς δεν γνωρίζει τα μυστικά των concept stores όπως οι Παριζιάνοι. Και όμως, είναι δύσκολο να πιστέψω ότι το πρωτοποριακό και αγαπημένο Merci (111 Bd Beaumarchais), που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να αλλάξει ο τρόπος που βλέπουν οι άνθρωποι το Haut-Marais, άνοιξε πριν από 15 χρόνια. Μπαίνοντας στο κατάστημα, από την αυλή έξω από την Boulevard Beaumarchais, η ατμόσφαιρα είναι ανάλαφρη και δροσερή, με κάτι από Προβηγκία, ίσως ακόμα και Καλιφόρνια (την ημέρα που το επισκέφθηκα, ξεκινούσε μια συνεργασία με το υπέροχο brand DÔEN της Δυτικής Ακτής). Εδώ κι εκεί, κλώνοι του Τζάστιν Τίμπερλεϊκ με ροζ σκουφάκια αναζητούν ψηλές κάλτσες ποδοσφαιριστή σε τόνους τσιχλόφουσκας, την ίδια στιγμή που στον χώρο του καφέ οι θαμώνες δουλεύουν στον υπολογιστή και χαζεύουν τα κλαδιά μιμόζας με τα ανοιχτόχρωμα, φωτεινά άνθη που ξεπροβάλλουν από τα βάζα.
Από την ηρεμία του Merci βυθίζομαι και πάλι στον λαβύρινθο του Haut-Marais, πέφτοντας πάνω σε μια streetstyle φωτογράφιση μόδας, με το μοντέλο να ποζάρει φορώντας ένα ισπανικό καπέλο Bolero και ένα ’70s σμόκιν, βγαλμένο λες από εικόνα του Χέλμουτ Νιούτον. Βρίσκομαι στη γειτονιά της vintage μόδας. Και πρέπει να πω ότι δεν έχω δει ποτέ τόσο στιβαρή και υψηλής ποιότητας επιμέλεια σε μπουτίκ του είδους, ούτε τόσο πολλές ετικέτες σχεδιαστών. Ορισμένοι από τους χώρους που τραβούν την προσοχή μου είναι –καλοφτιαγμένα– pop-ups. Πιο μόνιμο είναι το Erem Vintage (132 Rue de Turenne), όπου βρίσκω εξαιρετικά κομψά παλτό με την υπογραφή επώνυμων σχεδιαστών, τακούνια Salvatore Ferragamo με λεπτές σόλες σαν γκοφρέτα και μια εξαιρετική συλλογή από λουστραρισμένες καουμπόικες μπότες. Στα συν το ίδιο το κατάστημα, ευάερο, με καλό φωτισμό και άφθονο χώρο για να στροβιλιστείτε μπροστά στον καθρέφτη.
Στη Rue Charlot θα βρείτε venues που θα σας κεντρίσουν το ενδιαφέρον, με την υπογραφή του εννοιολογικού καλλιτέχνη και δημιουργικού διευθυντή, Henri Levy. Η επιβλητική μπουτίκ μόδας (79 Rue Charlot), με τις καταιγιστικές μαύρες μαρμάρινες επιφάνειες και τα βιτριολικά πράσινα χαλιά, απ’ ό,τι φαίνεται σχεδιάστηκε για να προσομοιάζει σε θάλαμο βασανιστηρίων με λίγο από Κουρδιστό πορτοκάλι. Αυτή είναι η ναυαρχίδα του label του Levy, το Enfants Riches Déprimés (που θα πει «πλούσια, καταθλιπτικά παιδιά»), όπου μπορείτε να αγοράσετε δερμάτινα με πολυτελείς πανκ λεπτομέρειες. Δίπλα, ο Levy μόλις άνοιξε έναν πιο γοητευτικό χώρο. Πρόκειται για το Anti Public Library, ένα υβρίδιο μπαρ-βιβλιοπωλείου με ξύλινη επένδυση, vintage βινύλια, μίνιμαλ ράφια με δίσκους και σπάνια zines (σημειώστε και μια κάποια εξειδίκευση σε ιαπωνικά φετίχ, αν και δεν είμαι ειδική στο θέμα). Η όλη ατμόσφαιρα παραπέμπει σε ταινία του Ντέιβιντ Λιντς. Η ιδέα είναι να πιεις σάκε και να δοκιμάσεις χαβιάρι από μικρά, σέξι πιάτα, χωρίς να νοιάζεσαι αν είναι μέρα ή νύχτα.
Ένα ακόμη concept store, ανάλαφρο, αλλόκοτο, που κουβαλάει μια εναλλακτική, κλαμπίστικη αίσθηση και υποδέχεται διάφορες φυλές της πόλης, είναι το The Broken Arm (12 Rue Perrée). Έξω καλοντυμένοι χίπστερ με μαλλιά βαμμένα σαν άχυρο πίνουν καφέ και συγκρίνουν τις αγορές τους, ενώ μέσα ο πολυπράγμων barista ασχολείται με τα κουμπιά ενός μηχανήματος. Μια ιδιαίτερη συλλογή από παιχνίδια και ιδιόμορφα αντικείμενα καταλαμβάνει τα ράφια, πλάι σε βιβλία τέχνης, συλλεκτικά έντυπα και περιοδικά μόδας. Στα ντουλάπια υπάρχουν διαφορετικά είδη κοσμημάτων και μια επιλογή κομψών επώνυμων ρούχων που επιδεικνύονται με ευλάβεια: συγκλονιστικά κομμάτια Commes Des Garçons έτοιμα να φορεθούν και αστραφτερές μπαλαρίνες Alaïa. Αυτή είναι μια εκδοχή λιανικού εμπορίου που παραπέμπει σε τέχνη. Νιώθω γεμάτη, παρόλο που δεν αγοράζω τίποτα.
Υπάρχει ένα ακόμη must στέκι, με γκραντζ ατμόσφαιρα. Το Ofr Librairie (20 Rue Dupetit-Thouars), σε απόσταση αναπνοής από το Carreau du Temple, είναι ένα λίκνο πολιτισμού για τους μυημένους επισκέπτες, με βιβλία τέχνης, περιοδικά μόδας, μοντέρνα εμπορεύματα και γκαλερί στο πίσω μέρος. Αποτελεί το κατάλληλο μέρος για να απολαύσετε εκδηλώσεις μόδας και art happenings ή απλώς για να αφήσετε τον εαυτό σας να χαθεί στις σελίδες κάποιου φωτογραφικού λευκώματος του William Klein.
Όταν πια καταφέρνω να βγω από αυτόν τον πολυχώρο-παγίδα, περνάω από το γραφικό ανθοπωλείο Art and Nature (12 Rue Dupetit-Thouars), με τα γιασεμιά και τους ανθισμένους υάκινθους να σκορπίζουν το αψύ άρωμά τους στην ατμόσφαιρα. Ίσως είναι μια υποψία άνοιξης που πλανάται στον αέρα, γιατί όπου κι αν κοιτάξω οι άνθρωποι κάθονται κάτω από τον ήλιο, έξω από καφέ και μπαρ. Το I/O (16 Rue Dupetit-Thouars) ξεχειλίζει από όμορφους ανθρώπους με γεωμετρικά ζυγωματικά, το Café Crème (4 Rue Dupetit-Thouars) έχει κάτι από Έμιλι στο Παρίσι, ενώ οι καρέκλες είναι ακόμα στοιβαγμένες έξω από το Le Barav (6 Rue Charles-François Dupuis). Τις καθημερινές δεν ανοίγει πριν από τις 5 μ.μ., οπότε μάλλον θα πρέπει να επιστρέψω για ένα ποτήρι λευκό κρασί και ένα από τα διάσημα πλατό τυριών του.
Haut-Marais, je t’aime! Ποτέ ξανά δεν θα έρθω εδώ με ψηλά τακούνια ή χωρίς να έχω αρκετό χρόνο στο πρόγραμμά μου για μια μικρή ή μεγάλη περιπέτεια…
Πού θα μείνετε
Κάποτε, στο άκουσμα ενός ξενοδοχείου πέντε αστέρων στο Haut-Marais γελούσες, ωστόσο το κομψό Sinner (116 Rue du Temple, sinnerparis.com) των 43 δωματίων τα άλλαξε όλα από το 2019 που άνοιξε. Απευθύνεται στους οπαδούς της πολυτέλειας και είναι μια απόλαυση για τους φιλήδονους.
Για ένα πιο φιλικό προς το ταξιδιωτικό σας μπάτζετ μπουτίκ ξενοδοχείο, δοκιμάστε το Georgette Hotel (36 Rue du Grenier Saint Lazare, hotelgeorgette.com). Eναλλακτική επιλογή, για να ζήσετε σαν ντόπιος του 3ου διαμερίσματος, τα διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.
