Όλοι γνωρίζουμε τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας ή της Βραυρώνας, πόσοι όμως έχουμε επισκεφτεί τον Ραμνούντα που αγναντεύει τον Ευβοϊκό κόλπο; Πόσοι έχουμε αντικρίσει τα αιγυπτιακά αγάλματα στο μικρό Ιερό δίπλα στη θάλασσα στη Νέα Μάκρη και πόσοι ξέρουμε ότι στον γειτονικό Ωρωπό άκμασε ένα μεγάλο μαντείο ίασης του σώματος και της ψυχής; Με την ιδανική για περιπάτους θερμοκρασία αυτή την εποχή και τα ανθισμένα αγριολούλουδα να δίνουν χρώμα στο τοπίο, η κυριακάτικη βόλτα μπορεί να αποκτήσει άλλο ενδιαφέρον.
Αμφιάρειο Ωρωπού: Μαντείο-όνειρο
Αναμφισβήτητα πρόκειται για έναν από τους ομορφότερους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής και είναι να απορεί κανείς που παραμένει σχετικά άγνωστος. Η βόλτα μέσα στα πεύκα και τις άγριες ορχιδέες, που ανθίζουν αυτή την εποχή εντός του χώρου, είναι μοναχική με μοναδικούς ήχους τα τραγουδίσματα των πουλιών. Τον 4ο π.Χ αιώνα, βέβαια, οπότε άκμασε το μαντείο, χιλιάδες άνθρωποι το επισκέπτονταν. Η ίδρυσή του, η οποία τοποθετείται στο β΄ μισό του 5ου αιώνα π.Χ., οφείλεται σε χρησμό σύμφωνα με τον οποίο έπρεπε να μεταφερθεί στην περιοχή το παρηκμασμένο Αμφιάρειο της Θήβας. Εδώ, πλάι στη ρεματιά Μαυροδήλεσι ή Χαράδρα, στην περιοχή του σημερινού Καλάμου, λατρεύτηκε ο Αμφιάραος, ο χθόνιος θεός με τις μαντικές και θεραπευτικές δυνάμεις που γιάτρευε σώμα και ψυχή. Οι προσκυνητές θυσίαζαν στον θεό κριάρια, κρεμούσαν στην τράπεζα ή κολλούσαν με κερί επάνω στο άγαλμα του αφιερώματα (αγαλματάκια και μικρογραφίες ανθρώπινων μελών), έριχναν νομίσματα στην ιερή πηγή και ήλπιζαν να θεραπευτούν μέσω της «εγκοίμησής» τους στο ιερό, καθώς βάσει των αρχαίων πεποιθήσεων κατά τον ύπνο θα ερχόταν η θεραπεία ή η συμβουλή του θεού μέσω ονείρου. Σήμερα, στη μία όχθη της ρεματιάς θα δείτε τα ερείπια των επίσημων κτιρίων –ναό, θέατρο, βωμούς, στοά, λουτρά– και στην άλλη τον οικισμό με ερείπια ξενώνα, καπηλειών, αγοράς. Εντύπωση προκαλεί η κλεψύδρα, το ένα από τα δύο γνωστά αρχαία μνημειακά υδραυλικά ρολόγια και οι πέντε μαρμάρινοι θρόνοι που σώζονται στο θέατρο του 2ου αιώνα π.Χ. με την αναστηλωμένη κιονοστοιχία.
Τηλ. 22950-62144, ανοιχτά καθημερινά 8.30-15.30, εισιτήριο: 3 ευρώ.
Ραμνούς: Πραγματική εκδρομή
Φορέστε απαραιτήτως κλειστά παπούτσια και καπέλο: η περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο του Ραμνούντα, βόρεια της Αγίας Μαρίνας, δεν είναι μια απλή βόλτα, αφού πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής. Και από τους σημαντικότερους, παρότι δεν είναι γνωστός στο ευρύ κοινό. Εδώ άκμασε η ομώνυμη αρχαία πόλη, σε ένα στρατηγικό σημείο που παρείχε απρόσκοπτη ναυσιπλοΐα στον Ευβοϊκό και διευκόλυνε το εμπόριο. Εδώ, επίσης, βρισκόταν το σημαντικότερο στον ελλαδικό χώρο ιερό της Νεμέσεως, της χθόνιας θεάς που συνδέθηκε με την απόδοση δικαιοσύνης.
Η διαδρομή που θα ακολουθήσετε έχει μήκος 1,5 χλμ. (και άλλο τόσο για την επιστροφή) και γίνεται σε ένα κακοτράχαλο μονοπάτι με απίθανη θέα στον Ευβοϊκό κόλπο. Όπως θα παρατηρήσετε, ο χώρος είναι εξαιρετικά διατηρημένος. Ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει από την αρχαιότητα – σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η περιοχή παραμένει αναλλοίωτη όσον αφορά τόσο τη βλάστηση και το αγροκτηνοτροφικό προφίλ της, όσο και οικιστικά.
Έτσι, θα δείτε πάνω στην κεντρική οδό τα ταφικά μνημεία που έχουν αναστηλωθεί (όπως συνέβαινε και στην αρχαία Αθήνα), θα θαυμάσετε τα ερείπια του Ναού της Νεμέσεως που κτίστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. (στη θέση παλαιότερου του 6ου αιώνα π.Χ., που καταστράφηκε από τους Πέρσες). Εδώ ήταν τοποθετημένο το άγαλμα της θεάς, έργο του Αγοράκριτου, μαθητή του Φειδία. Γύρω από το Ιερό βρίσκονταν οι κατοικίες των απλών πολιτών, ενώ στο Φρούριο η αγορά, το γυμνάσιο, το θέατρο και κάποιες πολυτελείς κατοικίες. Ο περίπατος καταλήγει κανονικά στην πύλη του λιμανιού, κάτω από την οποία βρίσκονται οι κρυφές παραλίες του Ραμνούντα. Επειδή ωστόσο τα μονοπάτια δεν είναι καθαρισμένα, αν θέλετε να κολυμπήσετε προτιμήστε να τις προσεγγίσετε από τους παράπλευρους χωματόδρομους.
Τηλ. 22940-63477, ανοιχτά καθημερινά, εκτός Τρίτης, 08.30-15.15 (τελευταία είσοδος για επίσκεψη και στην αρχαία πόλη στις 14.00), εισιτήριο 4 ευρώ.
Ιερό Αιγυπτίων Θεών Μπρέξιζας: Αναπάντεχες συναντήσεις
Η Ίσιδα και ο Σάραπις, η Σφίγγα, σύμβολα του θεού Ώρου, λυχνάρια με απεικονίσεις αιγυπτιακών θεοτήτων. Μετωπικές στάσεις, χέρια κολλημένα στον κορμό, το περίφημο ισιακό άμμα (ένδυμα με πτυχές και χαρακτηριστικό κόμπο), αμφίεση φαραώ με αιγυπτιακή κόμπρα στο κεφάλι. Η έκπληξη είναι μεγάλη για όσους επισκέπτονται τον μικρό αρχαιολογικό χώρο της Μπρέξιζας στη Νέα Μάκρη και αντικρίζουν τα εκμαγεία, καθώς ελάχιστα αντίστοιχα ιερά υπάρχουν στην Ελλάδα. Εδώ βρισκόταν το ιερό και το βαλανείο (λουτρά) που έκτισε το 160 μ.Χ. ο ρήτορας και σοφιστής Ηρώδης ο Αττικός, μαικήνας των Αθηνών. Με καταγωγή από τον Μαραθώνα, ο Ηρώδης φαίνεται ότι αντέγραψε τον αυτοκράτορα Αδριανό και το Σαραπείο του (έπαυλη στο Τίβολι), ο οποίος με τη σειρά του είχε αντιγράψει το Σαραπείο στην Κάνωπο του Νείλου. Αμφότερα ήταν κτισμένα σε νησίδα, οπότε και το έργο του Ηρώδη στην Μπρέξιζα κτίστηκε επάνω σε νησίδα, με τα νερά του Μικρού Έλους Μπρέξιζας να το περιβάλλουν τον χειμώνα και τους καλαμιώνες με τους ευκαλύπτους να συμβάλλουν στην εξωτική εικόνα.
Καθώς ο χώρος τελεί ακόμη υπό ανασκαφή, η διαδρομή που μπορείτε να κάνετε είναι μικρή. Στο βαλανείο, το οποίο θα δείτε εξωτερικά, σώζονται μαρμαρόστρωτα δάπεδα, δεξαμενές και υπόκαυστα, που δεν έχουν ακόμη αναδειχθεί. Παρόλα αυτά, μπορείτε πάντα να επισκεφθείτε το αρχαιολογικό μουσείο Μαραθώνα, όπου εκτίθενται, μεταξύ άλλων, τα πρωτότυπα αγάλματα, τα γλυπτά και τα υπερμεγέθη τελετουργικά λυχνάρια που βρέθηκαν στον χώρο. Συνδυάστε την περιήγησή σας με μια στάση στον Τύμβο και στο φράγμα του Μαραθώνα και μην παραλείψετε να ρίξετε μια βουτιά, καθώς το Ιερό βρίσκεται ακριβώς δίπλα στη θάλασσα.
Τηλ. 22940-55155, ανοιχτά καθημερινά εκτός Τρίτης, 08.00-15.15 (τελευταία είσοδος), εισιτήριο: 6 ευρώ (ενιαίο για επίσκεψη σε Αρχαιολογικό Μουσείο και Τύμβο Μαραθώνα).
