Στο νοτιοδυτικό άκρο της Ισικάουα, ενός καταπράσινου νομού που αγκαλιάζει τη Θάλασσα της Ιαπωνίας, η παραδοσιακή χειροτεχνία ανθίζει δίπλα στη σύγχρονη τέχνη και αρχιτεκτονική, στις μικρές πόλεις-όνσεν που αποτελούν την πόλη Κάγκα.
Τρεις από αυτές, οι Καταγιαμάζου Όνσεν, Γιαμασίρο Όνσεν και Γιαμανάκα Όνσεν, είναι διάσημες για τα όνσεν τους, ή αλλιώς τις ιαματικές πηγές τους. Κατά τους προηγούμενους αιώνες, μοναχοί και ναυτικοί εμπορικών πλοίων έρχονταν σε αυτά τα αναζωογονητικά νερά ως προσκυνητές. Μάλιστα, ο δάσκαλος των χαϊκού του 17ου αιώνα, Ματσούο Μπασό, έγραψε δύο ποιήματα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης.
Οι Ιάπωνες τουρίστες εξακολουθούν να συρρέουν στις πόλεις-όνσεν της Κάγκα κάθε φθινόπωρο, όταν τα φύλλα κοκκινίζουν και έρχεται η εποχή των zuwagani, των μεγάλων καβουριών με τα τεράστια πόδια που ψαρεύονται στη Θάλασσα της Ιαπωνίας. Όμως οι ξένοι τουρίστες που φτάνουν ως εδώ είναι λίγοι, εν μέρει γιατί το ταξίδι από το Τόκιο μέχρι πρότινος δεν ήταν εύκολο.
Αυτό άλλαξε τον Μάρτιο. Μια νέα επέκταση του Hokuriku Shinkansen, της υπερταχείας που συνδέει το Τόκιο με την περιοχή αυτή, περιλαμβάνει τώρα μια στάση στο σταθμό Kagaonsen. Το ταξίδι διαρκεί λιγότερο από τρεις ώρες, χωρίς μετεπιβίβαση.
Όταν πρωτοήρθα στην Κάγκα το 2015, έφτανες εδώ με δυο τρένα και μετά από σχεδόν τέσσερις ώρες ταξίδι. Υπήρχαν ελάχιστες αγγλικές πινακίδες στο σταθμό και το Google Maps δεν είχε ακόμη καταγεγραμμένα τα (σπάνια) τοπικά λεωφορεία.
Είχα έρθει για να μαθητεύσω σε ένα μπαρ στη Γιαμανάκα, όπου γνώρισα ανθρώπους που κατασκευάζουν ξύλινα μπολ, παρασκευάζουν σάκε και φτιάχνουν χαρτί από θάμνους. Μαγεμένη, επέστρεψα για να γράψω ένα βιβλίο για το πώς η δουλειά τους είναι βαθιά συνδεδεμένη με τη ζωντανή τοπική κουλτούρα και κοινότητα. Ως τη στιγμή που εκδόθηκε το βιβλίο, η Γιαμανάκα είχε γίνει σπίτι μου.
Φέτος αποφάσισα να γίνω τουρίστρια στην υιοθετημένη μου πατρίδα, αναζητώντας μέρη που εκφράζουν τον μοναδικό χαρακτήρα καθεμιάς από τις τρεις πόλεις-όνσεν της Κάγκα.
Καταγιαμάζου: Όπου το ρετρό συναντά το μοντέρνο
Στην Κάγκα, τα δημόσια λουτρά (διαχωρισμένα ανά φύλο) είναι τόσο βαθιά ριζωμένα στην καθημερινότητα που πολλά σπίτια δεν έχουν ντους ή μπανιέρα. Έζησα για ένα διάστημα σε ένα τέτοιο διαμέρισμα, απολαμβάνοντας το καθημερινό τελετουργικό του ντους μέσα στην αντήχηση των απαλών φωνών των γειτόνων, και το μούλιασμα σε μια κοινόχρηστη πισίνα, με νερό από όνσεν, τυλιγμένη στους ατμούς.
Η Καταγιαμάζου, μια συνοικία με οίκους ανοχής σε παρακμή, είναι η λιγότερο παραδοσιακή από τις πόλεις-όνσεν της Κάγκα. Το δημόσιο λουτρό της, ένα μεγάλο κουτί από γυαλί και ατσάλι, φεγγοβολά στην όχθη της λιμνοθάλασσας Σιμπαγιάμα. Στο πλαίσιο μιας προσπάθειας ανανέωσης του, το κτίριο σχεδιάστηκε από τον Γιόσιο Τανιγκούτσι, τον αρχιτέκτονα της νέας πτέρυγας του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Και είναι διαμετρικά αντίθετο με τα παλιομοδίτικα ξενοδοχεία και τα κλειστά μαγαζιά της Καταγιαμάζου, απομεινάρια μιας δυναμικής εγχώριας τουριστικής άνθησης από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980, την οποία ακολούθησαν δεκαετίες οικονομικής στασιμότητας.
Επισκέπτομαι το λουτρό τις μονές ημέρες, όταν οι γυναίκες κάνουν το μπάνιο τους στην πλευρά που βλέπει στη λιμνοθάλασσα. Το χειμώνα, μπορείτε να δείτε τις αποδημητικές πάπιες Μανδαρίνους να γλιστρούν πάνω στην αντανάκλαση του χιονισμένου όρους Χάκου, της ψηλότερης κορυφής της Ισικάουα. Ένα καφέ στον επάνω όροφο έχει την ίδια πανοραμική θέα, αλλά προτιμώ τον καφέ απέναντι, στο Mie Coffee, που σερβίρεται σε τοπικά κεραμικά σκεύη. (Όπως πολλές μικρές επιχειρήσεις εδώ, το ωράριο λειτουργίας τους μπορεί να ποικίλλει, γι’ αυτό καλό είναι να ελέγχετε το Instagram τους).
Έμεινα ένα βράδυ στο Besso, ένα λιτό αλλά άνετο πανδοχείο, πρώην ινστιτούτο μασάζ. Μέσα από ήσυχα δρομάκια έφτασα μέχρι το μπαρ Kikko, μια χρονοκάψουλα της δεκαετίας του 1970, με βιτρό ντυμένα με κόκκινο βελούδο, τζαζ και σόουλ βινύλια στους τοίχους και ένα πικάπ στη γωνία. Ο 85χρονος μπάρμαν, Τόκιο Καμέγια, αστειεύεται λέγοντας «ακόμα κι εγώ είμαι ρετρό πια».
Όταν κάθισα, μια ομάδα ερασιτεχνών παλαιστών σούμο ολοκλήρωνε ένα πάρτι καραόκε. Ο Καμέγια-σαν μου σέρβιρε γιαπωνέζικο ουίσκι σε απόλυτα διάφανο πάγο και έβαλε να παίζει μπόσα νόβα καθώς καθάριζε. Μου είπε ότι το μπαρ του απευθύνεται σε ντόπιους (δέχεται μόνο μετρητά, δεν διαθέτει τυπωμένο μενού και δεν μιλάει αγγλικά) και δεν πιστεύει ότι η Καταγιαμάζου έχει πολλά να προσφέρει στους τουρίστες. Όμως για μένα, η γοητεία της πόλης είναι αυτό το αναχρονιστικό μείγμα μοντερνισμού και κιτς.
Γιαμασίρο: Διαλογισμός πάνω στην τέχνη και τα ψάρια
Τα όνσεν πάνε χέρι-χέρι με τα ριόκαν, τα ιαπωνικά πανδοχεία όπου οι επισκέπτες γεύονται περίτεχνα εποχιακά πιάτα και απολαμβάνουν λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία. Στα γενέθλιά μου, τον Ιανουάριο, καθώς το χιόνι σκέπαζε τη Γιαμασίρο, κατέλυσα στο Beniya Mukayu, ένα ριόκαν 16 δωματίων, κρυμμένο μέσα στο δάσος.
Οι επισκέπτες που μένουν τουλάχιστον δύο νύχτες μπορούν να κλείσουν δραστηριότητες με τεχνίτες —όπως να παρασκευάσουν χαρτί, να πλάσουν ιαπωνικά γλυκά ή να καβουρδίσουν τσάι—, αλλά εγώ θα περνούσα ευχαρίστως μέρες ήσυχης περισυλλογής στους κοινόχρηστους χώρους του ριόκαν. Δεν συνάντησα σχεδόν κανέναν, καθώς βυθίστηκα σε ένα όνσεν από χινόκι (ιαπωνικό κυπαρίσσι) πλαισιωμένο από μπαμπού που κυμάτιζαν απαλά, και που τα φύλλα τους θρόιζαν αρμονικά με τον ήχο του τρεχούμενου νερού.
Στο κέντρο της πόλης Γιαμασίρο, ακολούθησα τα ίχνη του Κιταόζι Ροσάνζιν, ενός περιζήτητου χαράκτη και καλλιγράφου, που ήρθε εδώ το 1915 για να σπουδάσει κεραμική (τα κεραμικά του βρίσκονται σήμερα σε συλλογές σε όλο τον κόσμο). Επισκέφτηκα ένα εξοχικό σπίτι, το Iroha Souan, όπου κάποτε έζησε ο Ροσάνζιν και φιλοτέχνησε επιγραφές για πολλά κοντινά ριόκαν. Στο Araya Totoan, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν τα έργα του, όπως τον πίνακα ενός κορακιού που σχεδιάστηκε με απαλές πινελιές, στο λόμπι του ριόκαν.
Στη συνέχεια, έκανα μια βουτιά στο Kosoyu, ένα λουτρό που ανακαινίστηκε για να ξαναγίνει όπως ήταν την εποχή του Ροσάνζιν. Οι ακτίνες του ηλίου περνούσαν μέσα από τα βιτρό και έπεφταν στα πλακάκια από Κουτανιγιάκι, τη φωτεινή ζωγραφιστή πορσελάνη της Κάγκα. (Το Kosoyu είναι μόνο για να μπεις να μουλιάσεις, οπότε καλύτερα να είστε φρεσκομπανιαρισμένοι —υπάρχουν ντους απέναντι, στο κύριο δημόσιο όνσεν της Γιαμασίρο).
Ο Ροσάνζιν, πέρα από καλλιτέχνης, ήταν και διάσημος γευσιγνώστης —υπήρξε η δημιουργική δύναμη ενός πολυτελούς εστιατορίου, που συνδύαζε κεραμικά και φαγητό— και λέγεται ότι απολάμβανε την εξαιρετική φρεσκάδα και την ποικιλία των συστατικών της Κάγκα. Σήμερα, τουρίστες και ντόπιοι κάνουν ουρά στο Ippei Sushi για τις απλές μερίδες των 2.000 γιεν (περίπου 12 ευρώ, αλλά στο Τόκιο θα κόστιζαν εύκολα πενταπλάσια). Μια Παρασκευή, ο σεφ, Γιούκιο Νιμάιντα, μου έδειξε τρία είδη τοπικών γαρίδων που είχε προμηθευτεί νωρίς το πρωί. Το ρύζι που χρησιμοποιεί, μια γλυκιά ποικιλία που ονομάζεται Koshihikari, φυτρώνει εδώ κοντά, σε ορυζώνες που υδρεύονται από καθαρό βουνίσιο νερό.
Ρώτησα τον Νιμάιντα-σαν τι ελπίζει να βιώσουν οι επισκέπτες της Κάγκα. «Ιαματικές πηγές και ψάρια», μου είπε. «Τι άλλο χρειάζεται κανείς;»
Γιαμανάκα: Ένα μονοπάτι μέσα από δάση και λακαριστά αντικείμενα
Με επίκεντρο το δημόσιο λουτρό Kiku no Yu, το κέντρο της Γιαμανάκα εκτείνεται κατά μήκος της μιας πλευράς του φαραγγιού Κακουσένκεϊ. Στην άλλη πλευρά, ένα ήσυχο περιπατητικό μονοπάτι ελίσσεται δίπλα στον παγωμένο γαλαζοπράσινο ποταμό. Περπατάω συχνά εκεί, ειδικά την άνοιξη, όταν τα αγριολούλουδα προβάλουν μέσα από τα πλούσια βρύα.
Η Γιαμανάκα είναι επίσης γνωστή για τα ξύλινα σερβίτσια φαγητού και τσαγιού που είναι λακαρισμένα με βερνίκι από το χυμό των δέντρων ουρούσι. Τα ωραιότερα λακαριστά αντικείμενα δεν πωλούνται στα καταστήματα σουβενίρ που συναντάς κατά μήκος του κεντρικού δρόμου, αλλά εκτίθενται σε μικρά μουσεία ή χρησιμοποιούνται σε τεϊοποτεία, μπαρ και ριόκαν.
Ένα τέτοιο μέρος είναι το Mugen-an, ένα σπίτι που έχει μετατραπεί σε μουσείο κοντά στο νότιο άκρο του περιπατητικού μονοπατιού του Κακουσένκεϊ. Η αρχιτεκτονική του σε στιλ σόιν ζουκούρι —με πόρτες από χαρτί διακοσμημένες με χρυσό και ασυνήθιστα πλαίσια από διόσπυρο κακί (που σπάνια χρησιμοποιείται στην ξυλεία) με τα φυσικά μαύρα νερά του— αντανακλά το κύρος των αρχικών κατοίκων του, μιας οικογένειας πρώην υψηλόβαθμης σαμουράι.
Ο πιο ουσιαστικός τρόπος να γνωρίσετε τη μοναδική κουλτούρα της Γιαμανάκα είναι να μείνετε σε ένα από τα πολυτελή ριόκαν της, όπως το Kayotei, όπου ο ιδιοκτήτης Μασανόρι Καμιγκούτσι έχει αφιερώσει δεκαετίες για να μεταδώσει στους επισκέπτες του την εκτίμηση για τις τοπικές τέχνες και το φυσικό περιβάλλον. Απέναντι, οι νεαροί ιδιοκτήτες του ριόκαν Hanamurasaki, ο Κοχέι και η Μανάμι Γιαμάντα, έχουν παρόμοιο όραμα. Οι επισκέπτες δεν χρειάζεται να διανυκτερεύσουν για να κάνουν κράτηση για απογευματινό τσάι στο σάμπο, το τεϊοποτείο τους. Το επιμελήθηκε ο εστιάτορας και σχεδιαστής Σινιτσίρο Ογκάτα, με έδρα το Τόκιο, φροντίζοντας να είναι ντυμένο με πέτρα από τοπικά λατομεία και ιαπωνικό χαρτί, και να διαθέτει σερβίτσια τσαγιού σε αποχρώσεις του κάρβουνου και της πορσελάνης.
«Πιστεύω ότι για να περάσει η παράδοση από γενιά σε γενιά, πρέπει να ταιριάξει με τη σύγχρονη ζωή», μου λέει ο Κοχέι-σαν. Και ο Μανάμι-σαν προσθέτει: «Τα ριόκαν ήταν ανέκαθεν πολιτιστικά σαλόνια». Αυτού του είδους η φιλοξενία ενθαρρύνει την υποστήριξη της τοπικής χειροτεχνίας και φέρνει νέους ανθρώπους και ιδέες στις μικρές πόλεις. Οι επισκέπτες που χρησιμοποιούν τη νέα διευρημένη διαδρομή του Hokuriku Shinkansen μπορούν να γίνουν μέρος αυτής της κληρονομιάς, βοηθώντας τη Γιαμανάκα, τη Γιαμασίρο και την Καταγιαμάζου να ευημερήσουν.
