Είναι μια Αμερικανίδα στο Παρίσι. Κι αυτό αρχικά με έκανε, λανθασμένα, να υποθέσω ότι ίσως και να εκλάβει ως προσβλητική μια ερώτηση για την Έμιλι στο Παρίσι, τη γεμάτη στερεότυπα σειρά του Netflix που θεωρούν «σκουπίδι» οι περισσότεροι Γάλλοι και η οποία θα μπορούσε να έχει βασιστεί, εν μέρει και πολύ χαλαρά, στη δική της ιστορία ζωής. «Ήρθα για πρώτη φορά εδώ πριν από κάτι παραπάνω από είκοσι χρόνια. Μέχρι τότε, κάλυπτα δημοσιογραφικά την αμερικανική οικονομία για έναν μεγάλο όμιλο ΜΜΕ. Ήταν η εποχή της αλλαγής του νομίσματος σε ευρώ, της δημιουργίας μιας νέας Κεντρικής Τράπεζας. Καθώς είχα εμπειρία στο αντικείμενο, λοιπόν, μου ζήτησαν να εργαστώ στα παρισινά τους γραφεία».
Και, ακριβώς όπως η Έμιλι, μετά την «προσγείωση» σε έναν τόπο που της φάνηκε παραμυθένιος, τα βρήκε σκούρα. «Πολλοί Αμερικανοί ζουν με το όνειρο να έρθουν στο Παρίσι. Εγώ όμως το έκανα για να δουλέψω, και τα πρώτα χρόνια που ήμουν εδώ, μου φαινόταν μια εξαιρετικά δύσκολη πόλη στην καθημερινότητά της. Μου πήρε καιρό για να την αγαπήσω πραγματικά. Η κουλτούρα της είναι διαφορετική, π.χ. οι άνθρωποι δεν στέκονται να περιμένουν τη σειρά τους σε μια ουρά, με την πρώτη ευκαιρία θα σου πάρουν τη θέση. Τα γαλλικά μου, επίσης, δεν ήταν τέλεια. Η δημόσια διοίκηση είναι βάσανο. Το σημαντικότερο; Δεν μπορείς εύκολα να δημιουργήσεις φιλίες – όταν αυτό συμβεί, όμως, σε ανταμείβει. Κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, μια μέρα, αφού έλειπα καιρό σε διάφορα επαγγελματικά ταξίδια και επέστρεφα με ένα ταξί στο Marais όπου μένω, πέρασα έξω από την Παναγία των Παρισίων και είπα από μέσα μου: “Θεέ μου, τι ωραία που γυρνάω στο σπίτι μου”». Τότε κατάλαβε ότι η Πόλη του Φωτός είχε γίνει η πόλη της.
Ακριβά ενοίκια και ολυμπιακή κερδοσκοπία
Αφού άλλαξε εργοδότες πριν καταλήξει στους New York Times κι αφού επέστρεψε για ένα διάστημα στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια γύρισε την Ευρώπη, έχοντας ως βάση το Παρίσι, για να καλύψει την οικονομική κρίση (σε ένα από τα ταξίδια της στη χώρα μας γνώρισε τονΈλληνα σύζυγό της) κατέληξε, λοιπόν, στο Marais, την πλέον χιπ συνοικία του Παρισιού που κάποτε ήταν η γειτονιά των Εβραίων και έπειτα των γκέι. «Στο Marais ήρθα επειδή μου άρεσε. Όχι επειδή είναι χιπ ή επειδή αποτελεί σημείο αναφοράς για τη σύγχρονη παρισινή ζωή. Είδα πολλές γειτονιές πριν καταλήξω εδώ και, σίγουρα, στάθηκα τυχερή που βρήκα ένα μικρό διαμέρισμα». Προτείνει να την περπατήσουν όσοι έρθουν στο Παρίσι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και, από όλα όσα μπορεί να κάνει κάποιος εκεί, ξεχωρίζει το χάζι στη Marché d’Aligre, μια υπαίθρια αγορά κοντά στη Βαστίλη. «Είναι ένα αυθεντικά παριζιάνικο μέρος, εκεί γυρίστηκαν και κάποιες σκηνές της Έμιλι στο Παρίσι. Αποτελεί μία από τις παλαιότερες αγορές της πόλης, στην οποία πάνε οι μόνιμοι κάτοικοι. Την προτείνω κι επειδή μπορεί κανείς να βρει εκεί όμορφες αντίκες».
Πόσο δύσκολη έχει γίνει η άγρα στέγης στην πρωτεύουσα της Γαλλίας; «Το να βρεις διαμέρισμα στο Παρίσι θα αποτελεί πάντα μεγάλη πρόκληση. Όσα και να δεις, όλα έχουν κάποιο πρόβλημα. Εγώ είδα περίπου 20 μέχρι να εγκατασταθώ στο πρώτο μου. Πριν από τρία χρόνια μετακόμισα, πάλι στο Marais, αλλά προς τη Βαστίλη». Τη ρωτάω τι συμβαίνει με τις τιμές. Όπως με πληροφορεί, «το ιστορικό υψηλό των ενοικίων σημειώθηκε πριν από τον κορωνοϊό. Στη συνέχεια τα πράγματα άρχισαν να ηρεμούν. Αν ψάχνεις ένα σπίτι να νοικιάσεις, βέβαια, δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα – αλλά αυτό είναι το Παρίσι, πάει και τελείωσε. Τώρα, όσοι είναι να έρθουν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να το πληρώσουν ακριβά. Οι τιμές για τα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και τα δωμάτια των ξενοδοχείων έχουν εκτοξευτεί. Το ότι νοικιάζεται ένα διαμέρισμα για 700 ευρώ τη βραδιά ή το γεγονός ότι κάποια ξενοδοχεία τριπλασίασαν σε σχέση με πέρυσι τις τιμές τους δείχνει ξεκάθαρα το πώς οι άνθρωποι αρπάζουν την ευκαιρία, που δεν θα τους ξαναπαρουσιαστεί στη ζωή τους, για να κερδίσουν χρήματα».
Βερσαλλίες, Σεν Ντενι και τσαϊ μέντας
Αυτό το καλοκαίρι, στην Πόλη του Φωτός αναμένονται δέκα με δεκαπέντε εκατομμύρια επισκέπτες. Υπάρχουν οι υποδομές για να τους αντέξουν; Πώς οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα αλλάξουν μια πόλη που, κατά τη δημοφιλή κινηματογραφική ατάκα, «θα την έχουμε για πάντα»; «Τα τελευταία τέσσερα με πέντε χρόνια η πόλη έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο εργοτάξιο. Έχουν γίνει πολλά έργα, όπως ζώνες για τους πεζούς, ζώνες χωρίς αυτοκίνητα. Η πόλη γίνεται, επίσης, πιο προσβάσιμη σε ανθρώπους που έχουν κινητικές δυσκολίες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, θα έλεγα, όμως, ότι λειτούργησαν πιο πολύ ως επιταχυντής γι’ αυτές τις αλλαγές, όπως και για την αύξηση των χώρων πρασίνου ή για τη λήψη αποφάσεων που θα ωφελήσουν, μακροχρόνια, το περιβάλλον. Το πιο σημαντικό πράγμα που έχει γίνει, βέβαια, είναι το ότι φτιάχτηκαν τα κεντρικά γραφεία της διοργάνωσης και το Ολυμπιακό Χωριό στο Σεν Ντενί. Το Σεν Ντενί είναι μια περιοχή ακριβώς έξω από το Παρίσι που ιστορικά έχει υπάρξει από τις πιο φτωχές, με υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας και μεγάλη ανεργία. Πρόσφατα πήγα έως εκεί για να κάνω ένα ρεπορτάζ και, όσον αφορά τον θετικό αντίκτυπο της επίδρασης των Ολυμπιακών Αγώνων στην περιοχή, οφείλω να πω ότι τα πράγματα έχουν ήδη, και όντως, μπει στον σωστό δρόμο. Αυτή η απόφαση πιστεύω πως θα αφήσει την πιο σπουδαία παρακαταθήκη για την πόλη». Προτείνει, μάλιστα, μια βόλτα γύρω από το Ολυμπιακό Χωριό, για να δουν οι ξένοι επισκέπτες το Σεν Ντενί να μεταμορφώνεται. Σημειώνει επίσης πως στη Βασιλική του είναι θαμμένοι όλοι οι παλιοί βασιλιάδες και οι βασίλισσες της Γαλλίας. «Το Παρίσι είναι μια πόλη όπως όλες οι μεγάλες πόλεις: με πολλές και διαφορετικές όψεις. Όποιος θέλει να βγει από το κέντρο του, προτείνω να μην πάει μόνο στις Βερσαλλίες ή στην Ντίσνεϊλαντ, αν μείνει πολλές ημέρες, αλλά και στο Σεν Ντενί».
Έχει κάποιο «βιβλίο διευθύνσεων» να μοιραστεί μαζί μας; Την περίμενε αυτή την ερώτηση, αλλά η απάντησή της περιστρέφεται κάπως αόριστα γύρω από τα κλισέ αξιοθέατα, παρά το αμερικανικό, πρακτικό της πνεύμα. Μου αναφέρει το Λούβρο, τον Πύργο του Άιφελ, το Μουσείο Ορσέ, τις γραφικές γειτονιές, μερη από τα οποία πρέπει να περάσει οπωσδήποτε όποιος επισκέπτεται για πρώτη φορά το Παρίσι. «Το μόνο που έχω να δώσω ως συμβουλή σε όσους έρθουν φέτος είναι, όσον αφορά το φαγητό, να αποφύγουν τις τουριστικές παγίδες που βρίθουν σε γειτονιές όπως η Μονμάρτη. Ένας τρόπος είναι η αναζήτηση της ένδειξης “fait maison” που σημαίνει “σπιτικό φαγητό”. Επίσης, θα το επαναλάβω, πρέπει πάντα να έχουν υπόψη τους ότι θα πληρώσουν αρκετά χρήματα για να φάνε καλά. Όλα τα εστιατόρια στο Παρίσι έχουν αυξήσει τις τιμές τους, όχι μόνο λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και εξαιτίας του πληθωρισμού. Αυξήσεις έχουν γίνει και στο πεδίο του πολιτισμού – το Λούβρο και οι Βερσαλλίες, για παράδειγμα, έχουν ανεβάσει τις τιμές των εισιτηρίων τους». Επιμένω λίγο, προσπαθώντας να της αποσπάσω συγκεκριμένες διευθύνσεις. Μου αναφέρει το μπιστρό Les Philosophes, που βρίσκεται στο Marais. Κι έπειτα, σαν να… ξεκλειδώνει, μου αραδιάζει κι άλλα μέρη: τους Κήπους του Λουξεμβούργου και το πάρκο La Vilette, που «είναι γεμάτο βάρκες και εστιατόρια κι έχει ένα σωρό πράγματα για να κάνει κάποιος εκεί». Συνεχίζει: «Κανονικά, δεν θα έπρεπε να αναφέρω το βιβλιοπωλείο Shakespeare and Company, επειδή όλοι πάνε εκεί, αλλά θα το αναφέρω επειδή αποτελεί όντως εμπειρία. Επίσης, αξίζει η βόλτα στην περιοχή γύρω από τη Rue Monge, πίσω από το Πάνθεον, τη γειτονιά δηλαδή όπου έμενε ο Χέμινγουεϊ. Προσωπικά, μου αρέσει πολύ η μεσαιωνική ιστορία, γι’ αυτό και προτείνω σε όλους το Musée de Cluny, στην Αριστερή Όχθη. Εδώ, στο Marais, έχουμε το Carnavalet [σημ.: το Μουσείο της Ιστορίας της Πόλης του Παρισιού] που, μάλιστα, ανακαινίστηκε πρόσφατα. Φυσικά, προτείνω και τις Κατακόμβες, όπως και το Κοιμητήριο του Père-Lachaise· ο αγαπημένος μου τάφος είναι του Μπαλζάκ. Τέλος, την ταράτσα του Ινστιτούτου του Αραβικού Κόσμου, στην οποία μπορεί να απολαύσει κάποιος ένα ωραίο τσάι μέντας, με θέα όλο το Παρίσι».
Ένα Παρίσι ηλεκτρισμένο
Μου επιβεβαιώνει ότι πολλοί κάτοικοι θα φύγουν από την πόλη κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων και «απλώς» θα νοικιάσουν το διαμέρισμά τους σε αστρονομική τιμή. «Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι που τους έχει συνεπάρει το γεγονός ότι τα μάτια όλου του κόσμου θα είναι στραμμένα στο Παρίσι», λέει. Η ατμόσφαιρα, προσθέτει, θα είναι σίγουρα ηλεκτρισμένη και θα υπάρχουν πολλά μέτρα ασφαλείας. «Οι επισκέπτες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για πολύ περπάτημα, πολύ κόσμο, πολλές διαδρομές με το μετρό και τα ενοικιαζόμενα ποδήλατα – τα οποία προτείνουν οι Αρχές της πόλης». Έχει να κάνει κάποια κριτική στον τρόπο διαχείρισης των Ολυμπιακών Αγώνων από τους Γάλλους; «Οι διοργανωτές υποσχέθηκαν ότι οι Αγώνες θα είναι προσιτοί σε όλους. Πολλά εισιτήρια, όμως, είναι πανάκριβα. Για παράδειγμα, παρά τις προσφορές που κατά καιρούς δημοσιεύονται στο επίσημο σάιτ της πώλησης των εισιτηρίων, κάποια για την ΤελετήΈναρξης ξεπερνούν τα 2.000 ευρώ». Κάπου στο παρασκήνιο, υπάρχει και η σκληρή πραγματικότητα: κάθε πόλη που αναλαμβάνει τους Ολυμπιακούς Αγώνες παλεύει για να μη… χρεοκοπήσει. Παρ’ όλα αυτά, στο Παρίσι δεν χτίστηκαν πολλές νέες εγκαταστάσεις, ενώ τα αθλητικά γεγονότα διασκορπίστηκαν σε αρκετές τοποθεσίες, μέσα και έξω από την πόλη.
Τι είναι, τελικά, το Παρίσι για μια Αμερικανίδα που το επέλεξε ως τόπο κατοικίας της; Την απάντηση την παίρνω με έναν πλάγιο τρόπο, ζητώντας της να μου αναφέρει τις αγαπημένες της ταινίες για την πόλη που έγινε «σπίτι της». Αγαπάει πολύ την Αμελί, παρότι δεν είναι καθόλου αντιπροσωπευτική της ζωής στο Παρίσι, αλλά και τους Άθλιους του Λατζ Λι, που σε βάζουν μέσα στα μπανλιέ (τα υποβαθμισμένα προάστια) και σου δείχνουν πώς είναι η άλλη της πλευρά, αυτή της αστυνομικής βίας και της μεγάλης ανεργίας. «Θα έλεγα ότι οι δύο ταινίες αποτυπώνουν τα δύο άκρα της πόλης και της ζωής σε αυτήν», καταλήγει.
